TÜRKİYE’DE FUTBOL TAKIMI TARAFTAR GRUPLARINDA KİTLESEL SÖYLEM

Modern anlamda futbol, bir etkinlik biçimi ve takım sporu olmanın yanında, sosyal, kültürel ve ekonomik faaliyetler açısından da gündelik yaşamda insan hayatının neredeyse her yönüne etki edebilecek güce ulaşmıştır. Bir futbol takımının taraftarı olmak aynı zamanda bir grup kimliğine sahip olmak demektir, özellikle futbol müsabakaları esnasında tribünlerde bir grup olarak hareket etmek ve grupla uyum içinde çalışmak anlamına gelmektedir. Taraftarların tribünlerde hep bir ağızdan söyledikleri tezahüratlar, sloganlar ve statlarda açtıkları pankartlar bu bağlamda tek bir organizma gibi hareket etmekte olan taraftar grubunun dış dünya ile iletişim şekli hâline gelerek bir söyleme dönüşmektedir. Bu makale, Türkiye’de bilinirlikleri ve taraftar sayıları açısından ön planda olan ve “üç büyükler” tabiriyle anılabilecek Fenerbahçe SK, Galatasaray SK ve Beşiktaş JK taraftarlarının grup kimliği düzeyinde benimseyip, tribünlerde aktardıkları “kitlesel söylem”lerine odaklanmaktır. Çalışmada kullanılan kaynaklar büyük oranda elektronik kültür ortamında erişime açık olarak yer alan tezahürat, slogan, pankart ve gazete haberleri ile daha önce yapmış olduğumuz yüksek lisans tez çalışması esnasında elde edilen malzemelerden seçilmiştir. Taraftar grupları hem takımlarının kurumsal kimliğiyle bağlantılı olarak kendi içlerinde, hem de diğer takım taraftarlarıyla karşılıklı olarak iletişimlerinde farklı söylemler oluşturmakta ve etraflarında gelişen güncel kültürel, sosyal, ekonomik ve elbette siyasi olayları da önceden belirlenip taraf alınmış bu söylemler etrafında yorumlamaktadırlar. Türkiye'de futbol taraftarında oluşan kitlesel söylemin bilinmesi ve takip edilmesi aynı zamanda, geniş kitlelerin hangi olaylara, ne gibi tepkiler verebileceğinin bir öngörüsünü de sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Futbol, Taraftar, Tezahürat, Söylem, Kitlesel Söylem

THE MASS DISCOURSE OF FOOTBALL TEAMS’ FANS IN TURKEY

Besides being a form of activity and team sport, football has reached the power to affect almost every aspect of human life in terms of social, cultural and economic activities. Being a fan of a football team also means having a group identity, to act as a group in the stadium during the football matches and to work in harmony with the group. The chants of fans and the banners that the fans open in the stadiums are transformed into a 'discourse' by becoming a form of communication with the outside world. This article focuses on the ‘mass discourse’ of Turkey’s most renowned football teams’ fans, which are Fenerbahçe FC, Galatasaray FC and Beşiktaş JC. The sources used in the study are chosen mostly from cheering, slogan, banners and newspaper news which are open to access in electronic culture medium and also from the materials obtained during the master thesis study that we have done before. Fan groups create different discourses in their communication, both within themselves and with other team supporters in relation to the corporate identity of their teams. According to these discourses, the fans also interpret current cultural, social, economic and political events around them. Recognizing the mass discourses also provides an insight how people will respond to what events.

Keywords:

football, fans, chants, discourse, mass discourse,

PDF

___

AÇIKSÖZLÜ, Harun. (2013). Çarşı’yı Ararım Abi!, İstanbul: Destek Yayınları.
AKBAL, Ufuk. (2014). Taraftarlık, Siyaset ve İdeoloji, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
CENGİZ, Deniz. (2014). Futbolun ve Futbol Taraftarının Toplumsal Olaylara Etkisi ‘Beşiktaş Taraftar Grubu: Çarşı', Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
DOĞAN, Meltem Deniz (2017). Bir Halk Yaratması Olarak Futbol Tezahüratları: Beşiktaş Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
DOĞAN, Yalçın. (1989), Fenerbahçe Cumhuriyeti, İstanbul: Tekin Yayınevi.
KOCAMAN, Ahmet ve diğerleri. (2009). Söylem Üzerine, Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
KUPER, Simon. (2003). Futbol Asla Sadece Futbol Değildir. (Çev: S. Gürtunca). İstanbul: İthaki Yayınları.
PAKSOY, Esra. (2014). Futbol Fanatizmi, Taraftar Kimliği: Beşiktaş Çarşı Taraftarının Taraftarlıkla İlgili Davranışlarının İncelenmesi, Gaziantep: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
POTTER, James. (1996). An Analysis Of Thinking And Research About Qualitative Methods. Lawrence Erlbaum Associates. Çevrimiçi: https://tr.scribd.com/document/126282373/Methods-Analysis-Potter0-1 (Erişim: 09.05.2019)
PUNCH, Keith F. (2005). Sosyal Araştırmalara Giriş: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. (Çev: Dursun Bayrak, H. Bader Arslan, Zeynep Akyüz). Ankara: Siyasal Kitabevi.
TALİMCİLER, Ahmet. (2014). Türkiye’de Futbol Fanatizmi ve Medya İlişkisi, Ankara: Bağlam Yayıncılık.
URL-1: “Misyon”. http://www.altinordu.org.tr/Kurumsal/vizyon-misyon (Erişim: 20.04.2019)
URL-2: “Fenerbahçe neden bir cumhuriyet?”. http://www.gazetevatan.com/fenerbahce-neden-bir-cumhuriyet--171287-gundem/ (Erişim: 25.04.2019 )
URL-3: “Fenerbahçe Cumhuriyeti”. https://www.youtube.com/watch?v=91878UvmBmg (Erişim: 25.04.2019)
URL-4: “Fenerbahçe Cumhuriyeti”. https://img.haberler.com/haber/649/fenerbahce-den-galatasaray-a-burasi-kadikoy-7050649_4329_m.jpg (Erişim: 25.04.2019)
URL-5: “Galatasaray taraftarının yaptığı dev koreografiler”. https://www.milligazete.com.tr/foto/1277368/galatasaray-taraftarinin-yaptigi-dev-koreografiler (Erişim: 27.04.2019)
URL-6: “sustuysak bir yere kadar”. https://rerererarara.net/entry/1620644 (Erişim: 27.04.2019)
URL-7: “E80399 ATA T-SHIRT”. https://www.gsstore.org/urun/erkek/tshirt/e80399-ata-t-shirt.html (Erişim: 27.04.2019)
URL-8: “Şereftir Seni Sevmek”. https://rerererarara.net/sereftir-seni-sevmek--164 (Erişim: 27.04.2019)
URL-9: “Hükmedenlerin değil! Halkın takımıdır Beşiktaş…”. https://twitter.com/kingcarsi/status/992310004484005888 (Erişim: 20.04.2019)