Bu çalışmanın amacı, Türk Edebiyatının önemli eserlerinden olan Üç İstanbul romanındaki mekânların Adnan’ın kişiliğine etkisini id, ego ve süperego bağlamında incelemektir. Mithat Cemal Kuntay, Üç İstanbul romanında, İstanbul’un önce Abdülhamid, sonra İttihat ve Terakki en son da Mütareke Dönemi’ni, bu dönemlerin mekânlarının Adnan'ın kişiliğine etkisini, Sigmund Freud'un Yapısal Kişilik Kuramının üç ana sistemi olan id, ego ve süperego bağlamında romanın başkişisi Adnan etrafında anlatır. Romanda dönemler farklılaştıkça değişen tarihî zamanla birlikte İstanbul, tarihî mekânlar ve Adnan da değişmektedir. Adnan, her dönemde değişik kişilik özellikleriyle okuyucunun karşısına çıkar. Her dönemde farklı kişilik mekanizmalarının etkisi altındadır. Abdülhamid Dönemi’nde mekân; saray, Hidayet'in Konağı, Maliye Nazır’ının Konağı, Erkânıharp Müşir’inin Konağı ve Adnan'ın Aksaray’daki evidir. Bu mekânlarda yaşayanlar, id'in denetimi altındadır. İd, kişiliğin en ilkel bölümüdür. Doğuştan getirilen dürtüler ve refleksler ile istediği her şeye sahip olmak ister. İttihat ve Terakki Dönemi’nde mekân; Adnan'ın Konağı, yazıhanesi ve Raşel’in Konağı'dır. Burada yaşayan insanlar, ego’nun denetimi altındadır. Ego, kişiliğin akıllı ancak ahlâk dışı olan kısmıdır. İd ile süperego arasındaki çatışmada denge kurar. Savunma mekanizmaları aktiftir. Mütareke Dönemi’ndeyse mekân; Naşit’in konağı, Adnan ile Süheyla'nın Bozdoğan Kemer’indeki Konağı ve romanın sonunda Süheyla’nın taşındığı Erenköy’ündeki köşktür. Bu mekânlarda yaşayanlar süperego’nun denetimi altındadır. Bu kişiler, geçmişle büyük bir hesaplaşma içindedir. Vicdanlarıyla baş başadırlar. Sonuç olarak bu çalışmada; Adnan'ın kişilik yapısında etkili olan, id, ego ve süperego, tarihî mekânlar etrafında incelenerek, bu alanda yapılan çalışmalara yeni bir bakış açısı getirmek amaçlanmıştır. 

The aim of this study is to examine the effect of the places in Üç İstanbul novels, which are important works of Turkish Literature, on the personality of Adnan, in the context of ıd, ego and superego. Mithat Cemal Kuntay, in the Üç İstanbul novels, ıd, ego, and superego systems of Sigmund Freud’s Structural Personality Theory: İstanbul’s first Abdülhamid, then İttihat and Terakki and last period of the Armistice Period, the places of these periods on Adnan’s personality. In the context of superego, Adnan tells another person in the novel. As the periods differ in the novel, İstanbul changes with historical periods and historical places and Adnan. In every period, Adnan comes across a variety of personality traits. Each period is under the influence of different personality mechanisms. Abdülhamid Period; the places, the palace, the mansion of Hidayet, the mansion of the Minister of the Finance, the mansion of the Chief of Staff, is the house of Adnan in Aksaray. Those living in these places are under the control of the ıd. Id is the most primitive part of personality. He wants to have everything he wants with the innate impulses and reflexes. The place in the period of the İttihat and Terakki; Adnan’s Mansion, office and Raşel’s Mansion. People living here are under the control of the ego. The ego is the clever but unethical part of personality. Balance between id and superego. Defence mechanisms are active. The place in the period of the Armistice; Naşit’s mansion is Adnan and Süheyla’s mansion in Bozdoğan Kemer and it is the pavilion at Erenköy where Süheyla was moved at the end of the novel. People living in these places are under the control of the superego. These people are in a big deal with the past.  They are alone with their conscience. In this study; ıd, ego and superego, which are influential in Adnan’s personality structure, are examined around historical places and it is aimed to bring a new perspective to the studies in this field.