Türkiye’de Veteriner Hekimliği Eğitiminin Kurucusu Godlewsky’e Verilen Nişan-ı Zişan*

Osmanlıda, bir Batı geleneği olan nişan-madalya taltifi III. Selim döneminde, Napolyon’un Mısır’a saldırısına karşı yapılan İngiltere ittifakıyla başlamıştır. İlerleyen süreçte devlet için üstün başarı ve yararlılık gösteren kişileri onurlandırmak amacıyla verilmiş ve gelenekselleşerek, 120 yıl kullanılan bir ödüllendirme şekli olmuştur. Başlarda oval ya da çelenkli askı biçiminde olan nişanlar, zamanla yıldız formunu almıştır. Bu ödüllerden birine, yaptığı üstün hizmetlerden dolayı Prusyalı Veteriner Hekim Godlewsky de layık görülmüştür. Godlewsky, gönüllü olarak geldiği ve ilk Askeri Veteriner Hekimliği Okulu’nu kurduğu Osmanlı İmparatorluğu’nda yaptığı hizmetlere karşılık Padişah tarafından nişân-ı zîşân ile ödüllendirilmiştir. Padişah, Sadrazam tarafından bir tezkere ile kendisine arz edilen Seraskerliğin bu teklifini herhangi bir değişikliğe gerek duymadan aynen kabul etmiştir. Bu da Godlewsky’e ve yaptığı hizmetlere verilen değerin göstergelerinden biridir. Değerli taşlarla bezenmiş nişanların padişah tarafından bizzat törenle takılması geleneğinden yola çıkarak bu nişanın bizzat Sultan Abdülmecit tarafından Godlewsky’e verildiği düşünülebilir.

Medal of Honour Given to Godlewsky, the Founder of Veterinary Education in Turkey

Awarding of medals, a western tradition, began in the Ottoman Empire after the alliance with Great Britain against Napoleon's attack on Egypt during the period of Selim III. In time, medals were given to honor the people who showed outstanding success and service for the State and it became an awarding manner which was traditionally used for 120 years. Starting out in oval or wreath form, medals took the form of star over time. One of these orders was awarded to the Prussian Veterinarian, Godlewsky for his outstanding services. Godlewsky came to the Ottoman Empire as a volunteer and established the first Military School of Veterinary Medicine and his services were rewarded with the Nişan-ı Zişan (Medal of Honor) by the Sultan. The Sultan accepted the offer of Seraskerlik (Office of the Commander-in-Chief), which was presented to him by the Grand Vizier with a memorandum, without the need for any changes. This is one of the indicators of the value attached to Godlewsky and his services. As the presentation of bejeweled medals by the Sultan in decoration ceremonies had become a tradition by the time, it can be thought that this medal was given to Godlewsky by Sultan Abdülmecit himself.

___

Arşiv Kaynakları Başbakanlık Osmanlı Arşivi/İrade Tasnifi/Dâhiliye Evrakı, Dosya: 144, Gömlek: 7402. (BOA.İ.DH. 144/7402)
Başbakanlık Osmanlı Arşivi/Sadaret/Mektubi Kalemi Evrakı, Dosya No:76, Gömlek No:9 (BOA.A.MKT. 76/9).
Kitaplar ve Makaleler
Alikılıç, Dündar. Osmanlı’da Devlet Protokolü ve Törenler İmparatorluk Seremonisi. İstanbul: Tarih Düşünce Kitapları 2004. ISBN: 975-63000-01-9.
Bekman, Muzaffer. Veteriner Tarihi. Ankara: Ankara Basım ve Cildevi 1940.
Dinçer, Ferruh. “Türkiye’de Askeri Veteriner Hekimlik Tarihi Üzerinde Araştırmalar I. Bölüm”. A.Ü. Vet. Fak. Derg. Cilt: 26, Sayı: 3-4, 1979.
Dinçer, Ferruh. “Türkiye’de Askeri Veteriner Hekimlik Tarihi Üzerinde Araştırmalar II. Bölüm”. A.Ü. Vet. Fak. Derg. Cilt: 27, Sayı: 1-2, 1980.
Eldem, Edhem. İftihar ve İmtiyaz Osmanlı Nişan ve Madalyaları Tarihi. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi 2004. ISBN: 975-93692-7-3
Ender, Celil. “Osmanlı İmparatorluğunda Veterinerlere Verilen Göreve Ait Nişanlar”. İstanbul: Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları-1 1995.
Erk, Nihal. Veteriner Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları 1978.
Erüreten, Metin. Osmanlı Madalyaları ve Nişanları. İstanbul: The Destination Management Company 2001. ISBN: 975-97637-0-2
Godlewsky ve Sommer. Türkiye’de Veteriner Hekimlik (19’uncu Yüzyıl Ortalarında). Çev. Prof. Dr. Nihal Erk, Ankara: Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları 1972.
Karal, Enver Ziya. Büyük Osmanlı Tarihi. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları XIII. Dizi, I. Cilt 1988. ISBN: 975-314-026-6.
Şimşek, Ali Rıza. Osmanlı Ordusunda 18. ve 19. Yüzyıllarda Yapılan Islahat Çalışmaları ve Bu Çalışmalarda Yabancı Uzmanların Rolü.Sakarya: Sakarya Ün. Sosyal Bilimler Enst. YL Tez, 2006.
Tekin, Kemal Hakan. “Kırım Savaşı Osmanlı Hatıra ve Asker Madalyaları”. München: Zeitschrift für die Welt der Türken, Journal of World of Turks, ZfWT Vol. 6, No. 1, 2014-a.
Tekin, Kemal Hakan. “Osmanlı Devletinde Gelenekten Yeniliğe Geçişin Anlamlı Bir Sembolü”. Elazığ: The Journal of Academic Social Science Studies, International Journal of Social Science 2014-b. Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2420.