Tevfik Sağlam'ın iki mektubu ve bir raporu ışığında 1933 Üniversite reformu

Tevfik Sağlam 1933 Üniversite Reformuyla birlikte Tıp Fakültesi Dekanlığına tayin edilecek, ancak daha aradan bir yıl geçmeden kürsüsü kaldırılarak hem üniversiteden hem de Tıp Fakültesi Dekanlığından uzaklaştırılacaktır. Tevfik Sağlamın Mareşal Fevzi Çakmaka yazdığı iki mektup işte bu uzaklaştırma olayıyla ilgilidir ve bu olayın perde arkasını anlatmaktadır. Tevfik Sağlamın 1941 yılında zamanın Cumhurbaşkanı İsmet İnönünün isteği üzerine yazdığı rapor ise 1933 Üniversite Reformunun sekiz yılına ilişkin bir değerlendirmesidir. Ayrıca bu raporun yazılmasından kısa bir süre sonra Tevfik Sağlamın yeniden üniversiteye dönmüş ve İstanbul Üniversitesi Rektörü olarak tayin edilmiştir. Bundan dolayı bu raporun önemi bir kat daha artmıştır.

The University reform of 1933 in the light of Tevfik Sağlams two letters and a report

Tevfik Sağlam was appointed as the Dean of the Faculty of Medicine after the University Reform of 1933. Nevertheless, in a year he was dismissed from Deans Office and the university upon the annulment of his Department. These two letters written for Marshall Fevzi Çakmak by Tevfik Sağlam deal with the matter of his dismissal and explain the background of the problem. In addition, the report he prepared in 1941 upon the request by President İsmet İnönü presents an evaluation of the eight years of the university reforms. The importance of this report doubled by the fact that soon after its dispatch, Tevfik Sağlam returned to the university and was appointed, this time, as the Rector of Istanbul University.

___

Aras, Namık Kemal, Emre Dölen, Osman Bahadır (edt.). (2010), Türkiyede Üniversite Anlayışının Gelişimi,1861-1961), 2. Baskı, Ankara, TÜBA Yayınları.

Arslan, Ali. (1995), Darülfünundan Üniversiteye, İstanbul, Kitabevi Yay.

Dirim, Cilt 24, Sayı 2, Şubat 1949, s. 80; Cilt 24, sayı 3, Mart 1949, s. 81-82.

Dölen, Emre. (2010a), Türkiye Üniversite Tarihi, C. I, Osmanlı Döneminde Darülfünun 1863- 1922, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.

Dölen, Emre. (2010c), Türkiye Üniversite Tarihi, C. III, Darülfünundan Üniversiteye Geçiş, Tasfiye ve Yeni Kadrolar, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.

Dölen, Emre. (2010d), Türkiye Üniversite Tarihi, C. IV, İstanbul Üniversitesi 1933-1946, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.

Dölen, Emre. (2010e), Türkiye Üniversite Tarihi, C. V., Özerk Üniversite Dönemi 1946-1981, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.

Dölen, Emre. (2010f), İstanbul Darülfünununda ve Üniversitesinde Yabancı Öğretim Elemanları, (Editörler) ARAS Namık Kemal, DÖLEN Emre, BAHADIR Osman, 2010, Türkiyede Üniversite Anlayışının Gelişimi, 1861-1961, 2. Baskı, Ankara, TÜBA Yay.

Gökçe, Tevfik İsmail ve Neşati Üster. (1966), Tevfik Sağlam (1882-1963), C. I, İstanbul, İsmail Akgün Matbaası.

Gökçe, Tevfik İsmail ve Neşati Üster. (1968), Tevfik Sağlam (1882-1963), C. II., İstanbul, İsmail Akgün Matbaası.

Gökçe, Tevfik İsmail ve Neşati Üster. (1971) Tevfik Sağlam (1882-1963) C. III, İstanbul, Hilal Matbaası.

İnan, Arı. (1997), Tarihe Tanıklık Edenler, İstanbul, Çağdaş Yayınları.

İshakoğlu-Kadıoğlu, Sevtap. (1998), İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tarihçesi (1900-1946), İstanbul, İstanbul Üniversitesi Bilim Tarihi Müzesi ve Dokümantasyon Merkezi Yayını.

Külçe, Süleyman. (1953), Resimli Mareşal Fevzi Çakmak Siyasi ve Hususi Hayatı, 2. Baskı II. Kitap, İstanbul, Cumhuriyet Matbaası.

Nissen, Rudolf. (1945), İstanbul Üniversitesine Ait Bir İki Düşünce, Vatan (25.07.1945).

Reisman, Arnold. (2011), Nazizmden Kaçanlar ve Atatürk'ün Vizyonu, Çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul , Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Rıza. (1933), İsmet Paşanın 192033 Siyasi ve İçtimai Nutukları, Ankara, Başvekalet Matbaası.

Sağlam, Tevfik. (1945), Profesör Nissenin Bir Yazısı Münasebetile, Vatan (10.08.1945).

Sağlam, Tevfik. (1981), Nasıl Okudum, III. Baskı, Yay haz: Aykut Kazancıgil, Hüsrev Hatemi, İstanbul, İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fak. Yay.

Schwartz, Philipp. (2003), Kader Birliği 1933 Sonrası Türkiyeye Göç Eden Alman Bilimadamları, çev. Nagehan Alçı, İstanbul , Belge Yay.

Şehsuvaroğlu, Bedii. (1981), Atatürkün Sağlık Hayatı, İstanbul, Hür Yay.

Taşdemirci, Ersoy. (1992), Belgelerle 1933 Üniversite Reformunda Yabancı Bilim Adamları, Ankara, Bizim Büro Basımevi.

Gökçe, Ayşenur ve Doğan Üvey. (2001), 1933 Üniversite Reformu ve Prof. Dr. Tevfik Salim Sağlam Türk Tıp Tarihi Yıllığı, Sayı: 8.

Widmann Horst. (1981), Atatürk Üniversite Reformu, Çev: Aykut Kazancıgil, Serpil Bozkurt, İstanbul, İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yay.