Tarihçe-i Beşer Adlı Eserin Türk Bilim Tarihi Yazıcılığındaki Yeri

XIX. yüzyıl sonları ülkemizde bilim tarihi araştırmalarının başladığı dönem olarak kabul edilebilir. Bu çalışmada, Türk bilim tarihçiliğinin izlediği seyir ana hatlarıyla verilmekte ve Ahmet Edip ve Ahmet Macit Beylerin 1306 (1890) yılında kaleme aldıkları Tarihçe-i Beşer başlıklı küçük eser incelenmektedir. Söz konusu eser, bilim tarihi perspektifi içinde antropolojik ve sosyolojik bilgiler içermekte ve eserde bilimlerin ortaya çıkış ve gelişimleri uygarlıklar bağlamında ele alınmaktadır. Bu çerçevede, eserin bilim tarihi yazıcılığımızdaki yeri ortaya konmakta ve transkripsiyonu ek olarak sunulmaktadır.

The Importance of Tarihçe-i Beşer in the Turkish Historiography of Science

The end of the 19th century can be considered as the period that the researches on history of science began in the Ottoman Empire. This article outlines the process of the historiography of science and analyzes the minor work called Tarihçe-i Beşer written by Ahmet Edip and Ahmet Macit in 1306 (1889). This work includes some anthropological and sociological information within the perspective of the history of science and also discusses the emergence and the development of sciences within the context of civilizations. In this respect, this article attempts to reveal the importance of this work in the historiography of science and includes a transcription of the Ottoman text.

___

  • Ahmed Edip, Ahmed Macid, Tarihçe-i Beşer, İstanbul: Kasbar Matbaası, 1306.
  • Demir, Remzi, “Türkiye’de Bilim Tarihi Araştırmalarının Gelişimine Bir Bakış (1532-1993), Türkiye’de Bilim Tarihi Araştırmalarının Dünü ve Bugünü, Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Yayınları: 975-482.
  • Demir, R., Kalaycıoğulları, İ., “Osmanlılar Dönemi’nde Bilim Tarihi Yazıcılığına Genel Bir Bakış ve Ahmed Râsim’in “Terakkiyât-ı ‘İlmiyye ve Medeniyye” Adlı Eseri”, TALİD, Sayı 4, 2004.
  • Sarton, George, Antik Bilim ve Modern Uygarlık, çev. Melek Dosay, Remzi Demir, Ankara: Gündoğan, 1995.