Der Beyan-ı Kamus-ı Teşrih-i Kapudan

Tbp. Yzb. Zeki Haşmet Kiram (Şam 1886-Berlin 1946) Birinci Dünya Savaşında Filistin-Sina cephesinde yaralanınca bakım için Almanya’ya gönderilmiştir. Ameliyatlarından sonra Berlin’e yerleşen Zeki Kiram Bey, 1921’de Friedrich-Wilhelm Üniversitesinde yeniden tıp eğitimine başlarken, aynı zamanda özel bir yayınevi kurmuştur. Dr. Zeki Kiram, bu yıllarda Kamus-ı Teşrih, Vocabularium Anatomiae (Berlin, 1923) adlı Arapça ve Türkçe anatomi cep sözlüklerini hazırlayarak yayımlamıştır. Dr. Zeki Haşmet Kiram’ın Latince-Türkçe anatomi lügatçesinin bir tıpkıbasımı Necmettin Erbakan Üniversitesi tarafından yapılmıştır (Konya, 2018).

Anatomising the ‘Turkish Captain’s Vocabularium Anatomiae

Lieut. Zeki Hashmet Kiram (aka Zaki Hishmet, Damascus 1886-Berlin 1946), a Syrian physician serving in the Ottoman Army, was transported to Germany for further treatment after he sustained gunshot wounds on the Palestine-Sinai front during WWI. Dr. Kiram-Bey settled in Berlin, enrolled in the Friedrich-Wilhelms-Universität Medical School in 1921, and established a private publishing house. At about the same time, he edited LatinArabic-Turkish glossaries of anatomy entitled Qamus-i Tashrih / Kamus-ı Teşrih, Vocabularium Anatomiae (Berlin, 1923). Dr. Zeki Kiram’s Latin-Turkish anatomy compendium was reprinted in 2018 by the Necmettin Erbakan University, Konya, Turkey.

___

Abdullah, Muhammad Salim, Geschichte des Islams in Deutschland Graz-Wien-Köln, Verlag Styra, 1981. Reihe: Islam und westliche Welt Bd. 5.
Aldur, MM [Muhammed Mustafa], Fırat A [Ayşegül] “Kamus-ı Teşrih, an unknown and probably the first Latin-Turkish dictionary of anatomy” (abs. O-69), Anatomy, vol. 12 (2. Special issue), September 2018, S138-S139. 19. Ulusal Anatomi Kongresi ve Uluslararası Akdeniz Anatomi Kongresi, 6-9 Eylül 2018, Konya, Türkiye / 19th National Anatomy Congress & 1st International Mediterranean Anatomy Congress, 6-9 September 2018, Konya,
Gilyazov, Iskender A., ЛЕГИОН “ИДЕЛЬ-УРАЛ”: Osttürkischer Waffen-Verband der SS, [İdil-Ural Lejyonu: SS’in Doğu Türkleri Silahlı Birlikleri ], Moskova, Veçe, 2009, s. 7.
Jonker, Gerdien, ‘The Dynamics of adaptive globalisation: Muslim missionaries in Weimar Berlin,’ Entangled Religions, 1; 2014: 115-158.
Kamus’et-Teşrih [Qamus al-Tashrih] Latini - Arabi. Vocabularium anatomiae Latine - Arabice: telif el-Doktor Zeki Haşmet Kiram, et-Tıbba evveli, Berlin, 1923, Mektebet’ül- Şark ve Garbi’l-ilmiyye / Morgen- und Abendland-Verlag, Kunst- u. Buchdruckerei Kaviani, 1923. Müellefat-ı Kiram numero 3.
Kamus-ı Teşrih Latince - Türkce. Vocabularium Anatomiae Latine - Turcice, eser-i Doktor Zeki Haşmet Kiram, birinci tabı, Berlin, 1923 Şark ve Garb Kütübhanesi / Morgen- und Abendland-Verlag, Kunst- u. Buchdruckerei Kaviani. [Z.H.] Kiram asarı numero 10.
Kamus-ı Teşrih, Vocabularium Anatomiae, yay. yönetmeni M. Şeker, katkıda bulunanlar M. Aldur, A. Fırat, M.S. Topal, Konya, Eylül 2018, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Bşk., Necmettin Erbakan Üniversitesi Kültür yay., 37.
Lügat-ı Tıb Fransızca’dan Türkce’ye / Dictionnaire medical français-turc, Birinci basım, [İstanbul], Cemiyet-i Tıbbiye-i Osmaniye, H. 1316 / 1898.
Ruska, Julius ‘Kiram, Zeki H.: Vocabularium anatomiae, latine-arabice et latine-turcice. Berlin, ca. 1924.’ (Rez.), Isis, 7(2); 1925: 273.
Ryad, Umar, ‘From an officer in the Ottoman Army to a Muslim publicist and Armament Agent in Berlin: Zeki Hishmat-Bey Kirâm (1886-1946),’ Bibliotheca Orientalis (Leiden), vol LXIII (3-4), mei-augustus 2006: 235-268.
Ryad, Umar, ‘Van officier in het Ottomaanse leger tot islamitische publicist en wapenhandelaar in Berlijn: Zeki Hishmat Kiram (1886-1946),’ ZemZem (Leiden) vol 3 (1); 2007.
Ryad,Umar, وثائق تجارة السلاح الألماني في الجزيرة العربية: قراءة في أرشيف زكي كرام ,دار الكتب والوثائق ة البحوث وحدة، القومية دارالوثائق، القومية [Watha’iq Tijarat al-Silah al-Alman fi-Jazira al Arabiya: Qira’a fi Arsif Zaki Kiram / Arap Yarımadasında Alman Silah Ticareti Belgeleri: Zeki Kiram Arşivi Okumaları, Kahire, 1432/2011. Mısır Ulusal Arşivi, Belgesel Araştırmalar Dizisi, 2.
Triepel, Hermann, Die anatomischen Namen, ihre Ableitung u. Aussprache. 1 Aufl., Wiesbaden, J.F. Bergmann Vlg., 1906.
Triepel, Hermann, Die anatomischen Namen, mit einem Anhang: biographische Notizen, 10. verb. Aufl., Wiesbaden, J.F. Bergmann Vlg., 1921.
http://bilgimerkezi.atauni.edu.tr/pdf/0114500.pdf
https://imac2018.org/tr-tr/pages/program/kongre-ozet-kitapcigi/2178
https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/15744/ZemZem%201.pdf?seque nce=1