Global Tarihten Global Entelektüel Tarihe: Gelişimi ve İmkanları Üzerine

Bu yazının amacı tarihi basmakalıp tek merkezlilikle doğal olmayan sınırlar ve özcülüğe hapsetmeye çalışan anlayışların tersine ince ayrımların ve farklı seslerin sonsuz açılımlarında sorulara cevap arayan bir entelektüel tarihi kavramanın imkanları üzerine düşünmektir. Bu çerçevede bölgeler arası farklar, benzerlikler ve bağları ortaya çıkartmaya çalışan global tarih tartışmalarının gelişimine kısaca bakılacaktır. Buradan entelektüel tarihin ne olduğuna ve bu alanın son dönemde global çalışmalara açılması irdelenecektir. Global entelektüel tarihe nihai bir metot önerisi getirmese de sosyal bilimlerdeki bazı yaklaşımları irdeleyerek çok merkezli ve çoksesli bir tarih anlayışını kolaylaştıracak bazı yaklaşımlara bakılacaktır.

From Global History to Global Intellectual History: On Their Development and Prospects

The motivation of this essay is to contemplate on the subtle distinctions in the conception of history, especially intellectual history, in contrast to a history of stereotypical, single-centered and essentialist interpretations. Within this framework it will briefly look at the development of global history debates that attempt to uncover differences, similarities and ties between regions. The second topic of the article will be the rise of intellectual history and how this field was opened to global perspectives. Although it will not make a final methodological suggestion some perspectives in social sciences will be pointed out that might facilitate a clearer understanding of multifocal and multivocal history.

___

Toynbee, A. A Study of History, Vol. 1. Oxford: Oxford University Press, 1951. Vatin, N. L’Ordre De Saint-Jean-De Jerusalem, L’Empire Ottoman et la Méditerrannée Orientale Entre Les Deux Siéges De Rhodes (1480-1522). Paris: Peeters, 1994.
Tortarolo, Edoardo. Tarih yazımında Yeni Yaklaşımlar: Küreselleşme ve Yerelleşme. İstanbul: Tarih Vakfı, 2000.
Terras, M. J., Nyhan ve E. Vanhoutte (der.). Defining Digital Humanities: A Reader. London: Ashgate, 2013.
Taşkın, A. “Türk Tarih Tezi Döneminden Yapılandırmacı Yaklaşıma: İlkokul 4. Sınıf Tarih/Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Antikite Anadolu Uygarlıkları,” Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi 3, 1 (2017): 51-74.
Tabak, Faruk. Solan Akdeniz, 1550-1870: Coğrafi-Tarihsel bir Yaklaşım. İstanbul: YKY, 2009.
Suzuki, T. M. A History of Japanese Economic Thought. London: Routledge, 1989.
Subrahmanyam, Sanjay. “Global Intellectual History Beyond Hegel and Marx.” History and Theory 54 (Şubat 2015): 126-137.
Skinner, Q. “Meaning and Understanding in the History of Ideas.” History and Ideas 8, 1 (1969): 3–53.
Schreibman, S. R. Siemens, ve J. Unsworth (der.), A Companion to Digital Humanities. Oxford: Blackwell Publishing, 2004.
Schaffer, S. L. Roberts, K. Raj, ve J. Delbourgo (der.), The Brokered World: Go-Betweens and Global Intelligence, 1780-1820. Sagamore Beach: Science History Publications, 2009.
Sachsenmaier, Dominic. Global Perspectives on Global History: Theories and Approaches in a Connected World. New York: Cambridge University Press, 2011.
Ricoeur, Paul. Time and Narrative. Cilt 1 ve 2. Chicago: University of Chicago Press, 1984.
Putnam, L. “The Transnational and the Text-Searchable: Digitized Sources and the Shadows They Cast.” The American Historical Review 121 (2016): 377-402.
P. Svensson, “Humanities Computing as Digital Humanities,” Digital Humanities Quarterly 3, 3 (2009): sayfa yok. (2 Ağu. 2010).
Olstein, Diego. Thinking History Globally. London: Palgrave Macmillan, 2014.
Nisbett, R. E. The Geography of Thought. New York: Free Press, 2003.
Moyn, Samuel ve Andrew Sartori (ed). Global Intellectual History Beyond Hegel and Marx. Global Intellectual History. New York: Columbia University, 2013.
McNeill, W. A World History. Oxford: Oxford Uni. Press, 1999.
McIntire, C. T. ve M. Perry (der). Toynbee Reappraisals. Toronto: Toronto U. Press, 1989.
Masuda, T. ve R. E. Nisbett, “Attending Holistically vs Analytically.” Journal of Personality and Social Psychology 81 (2001), 922-934.
Lovejoy, A. The Great Chain of Being: A Study of the History of an Idea. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1936.
Lewis, M. ve K. Wigen. The Myth of Continents: A Critique of Metgeography. Berkeley and Los Angeles: Uni of California Press, 1997.
Lewis, B. Müslümanların Avrupa’yı Keşfi. çev. İhsan Durdu. İstanbul: Ayışığı Yayınları, 2001.
Levine, R. Zamanın Coğrafyası: Kültürlerin Zaman Algısı Üzerine. İstanbul: Maya Kitap, 2013.
Lang, M. “Globalization and Global History in Toynbee.” Journal of World History 22, 4 (2011): 747-783.
Knudsen, J. B. “Friedrich Meinecke.” Hartmut Lehmann and James Van Horn Melton (der.), Paths of Continuity: Central European HistoriographyFrom the 1930s to the 1950s. London: Cambridge University Press,1994.
Kirschenbaum, M. “What is Digital Humanities and What’s It Doing in English Departments?” Debates in the Digital Humanities. Matthew K. Gold (der). University of Minnesota Press, 2012. 3-11.
Keskin, Y. “Türkiye'de 1970'li Yıllardan Günümüze Kadar Yayınlanmış İlkokul, Ortaokul ve İlköğretim Okulu Programlarında Yer Alan Tarih Dersi Konularının Dönemlere Göre İncelenmesi.” International Online Journal of Educational Sciences 4, 2 (2012).
Kelley, D. R., J. Levine, A. Megill, J. B. Schneewind, ve U. J. Schneider. “Intellectual History in a Global Age.” Journal of the History of Ideas 66 (2005): 143-200.
Jameson, Fredric. “Conclusion: The Dialectic of Utopia and Ideology.” The Political Unconscious: Narrative as a Socially Symbolic Act. London: Routledge, 1989.
Huntington, S. Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması. çev. Cem Soydemir/Mehmet Turhan. İstanbul: Okyanus, 2004.
Horden, P. ve N. Purcell. The Corrupting Sea, A Study of Mediterranean History. Oxford: WileyBlackwell, 2000.
Hodgson, M. G. S. Rethinking World History. Cambridge: Cambridge U. Press, 1993.
Hodgson, M G. S. Dünya Tarihini Yeniden Düşünmek. İstanbul: Yöneliş Yayınevi, 2003.
Hodgson, M. G. S. The Venture of Islam: Conscience and History in a World Civilization, 3 cilt. Chicago: University of Chicago, 1974.
Hodgson, İslam’ın Serüveni. İstanbul: İz, 2000.
Hess, Andrew C. The Forgotten Frontier, A History of the Sixteenth-Century Ibero-African Frontier. Chicago: Uni. of Chicago Pres, 1978.
Healey, J. “Why Local History Matters,” Lecture delivered at the Oxford University Department for Continuing Education. www.academia.com (14 Kasım 2012).
Grafton, A. “The history of ideas: Precept and practice, 1950-2000 and beyond.” Journal of the History of Ideas 67, 1 (2006): 1-32.
Gordon, P. E. “What is intellectual history? A frankly partisan introduction to a frequently misunderstood field.” 2007. (https://projects.iq.harvard.edu/files/history/files/what_is_intell_history_pgordon_ma r2012.pdf, (26 May 2017).
Ginzburg, C. “Küreselleşme Yerel Bir Yaklaşım: Coğrafya, Köleler ve İncil.” Tarih Yazımında Yeni Yaklaşımlar: Küreselleşme ve Yerelleşme. İstanbul: Tarih Vakfı, 2000. 17-39.
Geertz, C. The Interpretation of Cultures: Selected Essays. New York: Basic Books, 1973.
Fishkin, S. F. “Crossroads of Cultures: The Transnational Turn in American StudiesPresidential Address to the American Studies Association, November 12, 2004.” American Quarterly 57, 1 (2005): 17-57. Project MUSE. Web. 21 May. 2016. .
Emiroğlu, Kudret, Oktay Özel, Eyüp Özveren ve Süha Ünsal, Akdeniz Dünyası: Düşünce, Tarih, Görünüm. İstanbul: İletişim, 2006.
Dirlik, Arif. “Confounding Metaphors, Inventions of the World: What is World History for? B. Stuchtey ve E. Fuchs. Writing World History. Oxford: Oxford Uni. Press, 2003. 91-133.
Diamond, J. Guns, Germs and Steel. The Fates of Human Societies. London: Jonathan Cape, 1997.
Conrad, S. What is Global History? Princeton: Princeton University Press, 2016.
Cheng, E. Ka-May. Historiography, An Introduction. London, New York: Continium, 2012.
Çaykent, Özlem ve Luca Zavagno. People and Goods on the Move. Merchants, Networks and Communication Routes in the Medieval and Early-Modern Mediterranean. Salerno: MKCH Books Series, 2016.
Çaykent, Özlem ve Luca Zavagno (der.). Islands of the Eastern Mediterranean: A History of CrossCultural Encounters. London: I.B. Tauris, 2014.
Carr, E.H. What is History? London: Penguin 1976.
Cavalli-Sforza, Menozzi ve Piazza. The History of Geography of Human Genes. Princeton: Princeton U. Press, 1994.
Braudel, F. The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II. Vol. 1. New York: Perennial Library, 1972.
Bentley, J. “Myths, Wagers, and Some Moral Implications of World History.” Journal of World History 16 (2005): 51-82.
Bektaş Öztaşkın, Ö. ve İ. Üngör. “Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Eski Çağ Tarihi Konusu ve Bilincinin Bilimsel İçerik Bakımından Değerlendirilmesi.” e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi 4, 3 (2013): 1-26.
Armitage, David. “The International Turn in Intellectual History.” Darrin M. McMahon ve Samuel Moyn, der. Rethinking Modern European Intellectual History. Oxford: Oxford University Press, 2013. 213-41.
Aksan, V. H. ve D. Goffman (der.). Erken Modern Osmanlılar İmparatoluğun Yeniden Yazımı. çev. Onur Güneş. İstanbul: Ayas, Timaş, 2011.
Acak, Sengün M. “Paul Ricoeur’ün Anlatı ve Tarih Görüşü Bağlamında Arthur C. Danto’nun “Anlatı Cümlelerinin Değerlendirilmesi.” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi 19: 1-20.
Abu-Lughod, Janet. Before European Hegemony: The World System 1250-1350. Oxford: Oxford University Press, 1989.
Abulafia, D. The Great Sea, A Human History of the Mediterranean. Oxford: Oxford Uni. Press, 2011.
A. L. French, “Make ‘10’ Louder; or, The Amplification of Scholarly Communication.” Amandafrench.net (30 Dec. 2009).