Sakarya yöresi kırsal yerleşmelerinde konut mimarisi ve ustalık geleneği üzerine bir inceleme

Binlerce yıllık birikim ve deneyim sonucunda meydana gelen halk mimarimiz yok olma ve kaybolma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Halk mimarimizi korumak ve gelecek nesillere aktarmak hem toplumsal bir görev hem de kültürel bir gerekliliktir. Korumanın ilk adımı ise halk mimarisi ile ilgili araştırmaların yapılmasıdır. Sakarya ilinde gerçekleştirilen alan araştırması, bu yörede halk mimarisi açısından oldukça önemli sayılabilecek zengin bir kültürel varlığın yer aldığını ortaya koymuştur. Bu kültürel varlık içerisinde özellikle geleneksel konut mimarisi, çeşitliliği ile dikkati çekmektedir. Makale çalışması Sakarya yöresi kırsal yerleşmelerinde günümüze ulaşan geleneksel konutların fonksiyonel ve strüktürel açıdan analizini içermektedir. Ayrıca bu konutların yaratıcısı olan ve sayıları hızla azalan mahalli yapı ustaları ile ustalık geleneği de incelenmiştir.

A study on house architecture and master tradition in the rural settlements of Sakarya province

Folk architecture which is formed as a result of thousand years of experience is in danger of extinction. The protecting and transfering of folk architecture to the next generations are both a social mission and cultural necessity. The first step of protection is researching. Hence this field work has been carried out in Sakarya and revealed that there is a rich cultural heritage in terms of architecture in this region. In this cultural heritage, particularly traditional dwellings architecture attracts attention with its variety. This study consists of functional and structural analysis of extant traditional dwellings in Sakarya rural settlements. Also, the rapidly disapearing local structure masters of these dwellings and the tradition of this mastership are examined.

PDF

___

ANONİM, Cumhuriyetimizin 75. Yılında Sakarya, Varol Matbaacılık, Adapazarı 1998
BEKTAŞ, Cengiz; Halk Yapı Sanatı, Literatür Yayıncılık, İstanbul 2001
DAVULCU, Mahmut; Sakarya İli Halk Kültürü Alan Araştırması-Halk Mimarisi Araştırma Raporu, Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara 2006
ELDEM, Sedat Hakkı; Türk Evi, I-II-III, TAÇ Yayınları, 1984–1986–1987
EVLİYA ÇELEBİ; Seyahatname (Sadeleştiren T.Temelkuran-N.Aktaş-M.Çevik), C.I-II, İstanbul 1984
GÜNAY, Reha; Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri, Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul 1998
HASOL, Doğan; Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul 1990
KAFESÇİOĞLU, Ruhi; Kuzeybatı Anadolu’da Ahşap Ev Yapıları, İTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, İstanbul 1955
OĞUZ, Burhan; Türkiye Halkının Kültür Kökenleri/İnşa Isıtma ve Aydınlatma Teknikleri, Anadolu Aydınlanma Vakfı Yayınları, İstanbul 2001
ÖZGÜÇ, Nazmiye-TÜMERTEKİN, Erol; Beşeri Coğrafya: İnsan, Kültür, Mekân, Çantay Kitabevi, İstanbul 2006
SEY, Yıldız (Ed); Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul 1995
SÖZEN, Metin-ERUZUN, Cengiz; Anadolu’da Ev ve İnsan, Emlak Bankası Yayınları, İstanbul 1996
TÜRKAY, Cevdet; Başbakanlık Arşivi Belgelerine Göre Osmanlı İmparatorluğunda Oymak, Aşiret ve Cemaatler, Tercüman Kaynak Eserler Dizisi, İstanbul 1979