Türk Müziği Eserlerinin Deşifre Edilmesinde Kullanılan Stratejiler

Bu araştırma ile öğrencilerin Türk Müziği eserlerini deşifre ederlerken kullandıkları stratejilerin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Tarama modeline göre tasarlanan bu araştırmanın çalışma grubunu, ölçüt örnekleme ile seçilen 100 lisans öğrencisi oluş- turmuştur. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan ‘Türk Müziği Eserlerinin Deşifre Edilmesinde Kullanılan Stratejiler Ölçeği’ kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde SPSS 15 istatistik programı, nitel verilerin analizinde ATLAS.ti 8 programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların makamı belirlemeye yönelik dikkat stratejilerini diğer stratejilere oranla daha fazla kullandıkları, Türk Mü- ziği eserlerinin daha doğru ve müzikal şekilde seslendirilebilmesine ve daha iyi bir duyumun elde edilebilmesine yönelik stratejileri ise daha az kullandıkları ortaya çık- mıştır. Katılımcıların Türk Müziği eserlerini deşifre etmeden önce ya da deşifre eder- ken ölçekte belirtilen ifadelerin yanı sıra dinleme, o makamdaki eserleri düşünme ve seslendirme, taksim yapma, makamın karakteristik özelliklerini tespit etme, yavaş icra etme, birim zaman vurarak deşifre yapma, a hecesiyle okuma, göz deşifresi yapma, eserde kullanılan dörtlü-beşlileri tespit etme, rumuz hesaplaması yapma ve eserin bes- telendiği dönemi araştırma stratejilerini de kullandıkları ortaya çıkmıştır.

The Strategies Used in Sight-Reading Turkish Music Pieces

The purpose of the study is to reveal the strategies used by students before and during deciphering of Turkish Music pieces. The study is designed according to the screening model, and the study group consists of 100 undergraduate students selected by criterion sampling method. ‘The Scale on the Strategies Used in Deciphering of Turkish Music Pieces’ prepared by the researcher and a structured written interview form was used as a data collection tool. SPSS 15 software was used for the analysis of quantitative data, and ATLAS.ti8 software for the anal- ysis of qualitative data. The study revealed that the participants used attention strategies much more in comparison with other strategies, and made less use of the strategies aimed at performing Turkish Music pieces more accurately and musically, and achieving a better sound. It was found out that the participants used, in addition to the statements indicated in the scale, the following strategies: listening, thinking and practicing pieces in the same maqam, practicing taksims, identifying characteristic features of the maqam, practicing slowly, deciphering by counting individual units of time, singing by the vocable a, deciphering by sight-reading, counting by interval and researching the time period in which the piece was composed.

PDF

___

Açar, Y. (2019). Bağlama eğitiminde kullanılan notasyonların öğrencilerin deşifre başarısına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bi- limleri Enstitüsü.

Akgül, A. ve Çevik, O. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri- SPSS’te işletme yönetimi uygulamaları. Ankara: Emek Ofset.

Alexander, M. L. ve Henry, M. L. (2012). The development of a string sight-reading pitch skill hierarchy. Journal of Research in Music Education, 60(2), 201-216.

Aycan, K. (2017). Kodály metodundan uyarlanan deşifre şarkı söyleme uygulama- ları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 1683- 1701.

Aydıner-Uygun, M. ve Kılınçer, Ö. (2017). Examination of strategies fine arts high school students use during the practice and learning of instrumental music. Jo- urnal of Education and Training Studies, 5(4), 178-189.

Beeler, C. J. (1995). The effects of interval pre-study and a cue for rhythmic continuity on piano sight-reading achievement of group piano students. Yayımlanmamış doktora tezi, University of Texas at Austin.

Bower, G. H. ve Hilgard, E. R. (1981). Theories of learning. Engle-wood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.

Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.

Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (21. baskı). Ankara: Pegem Akademi.

Can, A. A. (2019). The effect of daily sight reading studies of the guitar students on sight reading and guitar performance. Educational Research and Re- views, 14(6), 228-239.

Çınardal, F. C. ve Çilden, Ş. (2019). Keman öğreniminde müzik yazısını etkili okuma stratejilerinin kullanılma düzeyleri. M. B. Minaz, (Ed.), Eğitim bilimleri ala- nında araştırma ve değerlendirmeler içinde (47-62). Ankara: Gece Kitaplığı.

Çopçuoğlu, G. N. (2019). Singing as a translational action: comparative analysis of sight-singing and rehearsed singing performances of Turkish makam music in light of translation studies. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Teknik Üni- versitesi, Graduate School of Arts and Social Sciences.

Dalkıran, E. (2011). Keman eğitiminde deşifre becerisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 54-63.

Demorest, S. M. (1998). Improving sight-singing performance in the choral ensemble: the effect of individual testing. Journal of Research in Music Education, 46(2), 182-192.

Demorest, S. M. ve May, W. V. (1995). Sight-singing instruction in the choral en- semble: factors related to individual performance. Journal of Research in Mu- sic Education, 43(2), 156-167.

Dib, N. E. ve Sturmey, P. (2011). Effects of general-case training, instructions, rehe- arsal, and feedback on the reduction of sight-reading errors by competent mu- sicians. Journal of Applied Behavior Analysis, 44(3), 599-604.

Eğmir, E. ve Ocak, G. (2017). Eleştirel düşünme öğretim programının öğrencilerin eleştirel düşünme becerisi ve özdeğerlendirme düzeylerine etkisi. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 5, 138-156.

Ergin, E. ve Durak, Y. (2016a). Deşifre çalma tutum ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 55, 232-242.

Ergin, E. ve Durak, Y. (2016b). Bilişüstü özdüzenlemenin deşifre çalma becerisine ve deşifre çalma tutumuna etkileri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 7, 131- 158.

Faraj, B. K. (2018). Klasik gitar eğitiminde zihinsel uygulamanın deşifreye etkisi. Ya- yımlanmamış yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilim- leri Enstitüsü.

Fenmen, M. (1991). Müzikçinin el kitabı. Ankara: Müzik ansiklopedisi yayınları.

Fidyk, S. (2009). Developing sight-reading skills on mallet percussion instruments. Teaching Music, 17(1), 49.

Galyen, S. (2005). Sight-reading ability in wind and percussion students: A review of recent literature. Update: Applications of Research in Music Education, 24(1), 57-70.

George, D. ve Mallery, P. (2003). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference. Boston, MA: Allyn & Bacon.

Gudmundsdottir, H. R. (2010). Advances in music-reading research. Music Education Research, 12(4), 331-338.

Hagen, S. L., Cremaschi, A. ve Himonides, C. S. (2013). Effects of extended practice with computerized eye guides for sight-reading in collegiate-level class piano. Journal of Music, Technology & Education, 5(3), 229-239

Hayward, C. M. ve Eastlund-Gromko, J. (2009). Relationships among music sight- reading and technical proficiency, spatial visualization, and aural discrimina- tion. Journal of Research in Music Education, 57(1), 26-36.

Henry, M. L. (2001). Development of a vocal sight-reading inventory. Bulletin of the Council for Research in Music Education, 150, 21-35.

Henry, M. L. (2011). The effect of pitch and rhythm difficulty on vocal sight-reading performance. Journal of Research in Music Education, 59(1), 72-84.

Henry, M. L. (2013). The effect of key on vocal sight-reading achievement. Texas Music Education Research, 3-8. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1102246.pdf

Henry, M. L. ve Demorest, S. M. (1994). Individual sight-singing achievement in suc- cessful choral ensembles. UPDATE: Applications of Research in Music Edu- cation, 13(1), 4-8.

Kayış, A. (2009). Güvenilirlik Analizi. Ş. Kalaycı, (Ed.), SPSS Uygulamalı çok de- ğişkenli istatistik teknikleri içinde (s. 321-331). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.

Killian, J. N. ve Henry, M. L. (2005). A comparison of successful and unsuccessful strategies in individual sightsinging preparation and performance. Journal of Research in Music Education, 53(1), 51-65.

Kopiez, R. ve Lee, J. I. (2008). Towards a general model of skills involved in sight reading music. MusicEducation Research, 10(1), 41-62.

Kurtuldu, M. K. (2014). Piyano öğrencilerinin deşifre becerileri ile piyano dersi başa- rılarının karşılaştırılması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 183, 11-23.

Kurtuldu, M. K. (2015). Piyano öğrencilerinin öğrenme stilleri ile deşifre çalma be- cerilerinin karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Der- gisi, 11(3), 593-602.

Küçük, A. (1994). Bir piyano eseri nasıl çalışılır. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fa- kültesi Dergisi, [Özel Sayı], 185-194.

Küpana, M. N. (2012). Piyanoda deşifre öğretimi programının müzik öğretmeni aday- larının piyano dersine yönelik tutumlarına etkisi. Electronic Journal of Social Sciences, 11(41), 183-194.

Lehmann, A. C. ve Ericsson, K. A. (1996). Performance without preparation: Struc- ture and acquisition of expert sight-reading and accompanying perfor- mance. Psychomusicology: A Journal of Research in Music Cognition, 15(1- 2), 1-29.

Mishra, J. (2014). Factors related to sight-reading accuracy: A meta-analysis. Journal of Research in Music Education, 61(4), 452-465.

Nart, S. (2010). Deşifre şarkı söyleme ve koro eğitimine katkıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 134-142.

Nart, S. (2013). Deşifre şarkı söyleme eğitimine yönelik öğretim metodu öne- risi. Electronic Turkish Studies, 8(3), 413-425.

Özen, Ç. ve Eğilmez, O. (2017). The analysis and comparison of pre-service music teachers’ attitudes towards the piano lesson and their sight-reading skills in terms of certain variables. Journal of Education and Practice, 8(29), 162-167.

Özer, B. ve Yiğit, N. (2010). Piyano öğretiminde deşifre becerisinin kazandırıl- ması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Öztutgan, K. (2018). Mesleki müzik eğitimi veren kurumlarda klasik gitar deşifresin geliştirmeye yönelik bir metot önerisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Öztutgan, K. ve Akbulut, F. (2019). Müzikal deşifrenin boyutları ve etken faktörleri. Art-e Sanat Dergisi, 12(23), 65-87.

Pallant, J. (2001). SPSS survival guide: A step by step guide to data analysis using SPSS. Australia: Allen & Unwin.

Paris, S. G., Lipson, M. Y. ve Wixson, K. (1983). Becoming a strategic reader. Con- temporary Educational Psychology, 8, 293-316.

Paris, S. G. ve Winograd, P. (1999). The role of self-regulated learning in contextual teaching: Principles and practices for teacher preparation. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED479905.pdf

Petty, C. ve Henry, M. L. (2014). The effects of technology on the sight-reading ac- hievement of beginning choir students. Texas Music Education Research, 23- 28. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1102254.pdf

Preston, C. C. ve Colman A. M. (2000). Optimal number of response categories in rating scales: reliability, validity, discriminating power and respondent prefe- rences. Acta Psyhologica, 104(1), 1-15. https://doi.org/10.1016/S0001-6918(99)00050-5

Price, H. E., Blanton, F. ve Parrish, R. T. (1998). Effects of two instructional methods on high school band students' sight-reading proficiency, music performance, and attitude. Update: Applications of Research in Music Education, 17(1), 14- 20.

Sloboda, J. A. (1978). The psychology of music reading. Psychology of Music, 6, 3- 20.

Şaktanlı, S. C. ve Çiftçibaşı, M. C. (2017). Hızlı okuma teknikleri eğitiminin müzik eğitiminde ritmik okuma deşifre becerisine etkisi. MANAS Sosyal Araştırma- lar Dergisi, 6(4), 29-48.

Tsangari, V. (2010). An interactive software program to develop pianists’ sight-rea- ding ability. Yayımlanmamış doktora tezi, The University of Lowa.

Tufan, S. (2000). Piyano eğitiminde deşifre çalışmaları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 101-104.

Uyan, M. O. (2012). Lisans düzeyindeki gitar öğrencilerinde ön dinlemenin deşifre performansına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Entitüsü.

Uygun, Y. S. (2017). Müzik öğretmeni adaylarının ud dersindeki repertuvarı çalışır- ken ve öğrenirken kullandıkları stratejilerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ens- titüsü.

Uzunonat, E. N. (2016). Temel orkestra repertuvarı eserlerindeki viyolonsel partile- rinden seçilmiş pasajların deşifre eğitimi açısından incelenmesi. Sanatta ye- terlik tezi, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.

Watkins, A. ve Hughes, M. A. (1986). The effect of an accompanying situation on the improvement of students' sight reading skills. Psychology of Music, 14(2), 97- 110.

Wolfs, Z. G., Boshuizen, H. P. ve Van Strien, J. L. (2018). The role of positional knowledge and tonal approaches in cellists’ sight-reading. Musicae Scientiae, 24(1),1-18. Doi:10.1177/1029864918762269

Wristen, B. (2005). Cognition and motor execution in piano sight-reading: A review of literature. Update: Applications of Research in Music Education, 24(1), 44- 56.

Yokuş, H. (2010). Müzik öğretmeni adaylarının piyano repertuvarının öğrenilmesine yönelik öğrenme stratejilerini kullanma düzeylerinin incelenmesi. Internatio- nal Conference on New Horizons in Education, Proceedings Book içinde (s. 619-625). Cyprus. https://www.int-e.net/publication_folder/inte/inte2010.pdf

Zhukov, K. (2014a). Exploring advanced piano students’ approaches to sight-reading. International Journalof Music Education, 32(4), 487-498.

Zhukov, K. (2014b). Evaluating new approaches to teaching of sight-reading skills to advanced pianists. Music Education Research, 16(1), 70-87.