Öğretmenlerin Bilgi Güvenliği Konusundaki Farkındalıklarının İncelenmesi

Bilginin yaygınlaşması, sanal ortamın bilgi havuzuna dönüşmesi, bu bilgilerin güven- lik sorununu da beraberinde getirmiştir. Eğitim sistemimizin vazgeçilmez bir parçası olan öğretmenlerin de bilgi toplumunun bir üyesi olarak sahip olduğu bilgileri koruma konusunda gerekli yeterliklere sahip olması gerekmektedir. Bilgi güvenliği ile ilgili yapılan araştırmalar genel olarak öğrenci ile sınırlı kalmış ve araştırmalarda nicel yön- tem ağırlıklı olarak kullanılmıştır. Bu çalışmanın karma yöntem kullanılarak öğret- menler üzerinde yapılması litaratüre katkı bakımından önemli görülmektedir. Bu nok- tadan hareketle, bu çalışmada öğretmenlerin bilgi güvenliği konusundaki farkındalık- larını incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada karma araştırma modelinin açıklayıcı ar- dışık deseni kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 310 ilkokul ve ortaokul öğret- meni oluşturmaktadır. Bu örneklem grubuna Bilgi Güvenliği Farkındalık Ölçeği (BGFÖ) uygulandıktan sonra araştırmanın nitel boyutu kapsamında 310 öğretmen arasından 21 öğretmen ile görüşme yapılmıştır. Nicel verilen analizinde SPSS paket programı kullanılarak betimsel analiz, t Testi ve tek yönlü varyans analizi teknikleri kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma so- nucunda, öğretmenlerin bilgi güvenliği farkındalık düzeyleri ortanın biraz üstünde olarak tespit edilmiştir. Ayrıca cinsiyet değişkenine göre erkek öğretmenler lehine, branş değişkenine göre Bilişim Teknolojileri öğretmenleri lehine, yaş değişkenine göre ise 46 yaş ve üstü öğretmenler aleyhine anlamlı fark tespit edilmiştir. Araştırma- nın nitel boyutunda ise öğretmenlere yöneltilen bilgi güvenliği konusundaki sorularaöğretmenler tam olarak açıklama getiremeseler de araştırmanın nicel bulgularına pa- ralel olarak orta düzeyde farkındalığa sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Investigation of Teachers’ Awareness on Information Security

The spread of information, transformed the virtual environment into an information pool which brought along the security problems as well. Teachers, an indispensable part of our education system, must also have the necessary competencies to protect the information they have as a member of the information society. Research on information security was generally limited to the student and the quantitative method was mainly used in research. The fact that this study was carried out on te- achers using mixed method is considered important in terms of contri- bution to the literature. From this point of view, this study aimed to examine teachers’ awareness about information security. The explana- tory sequential design of the mixed research model was used in this research. The sample of the study consists of 310 primary and secon- dary school teachers. After applying the Information Security Aware- ness Scale (ISAS) to this sample group, 21 teachers were interviewed among 310 teachers within the scope of the qualitative dimension of the research. Descriptive analysis, T-test and one-way analysis of variance techniques were used by using SPSS package program in the quantita- tive analysis. Descriptive analysis was used in the analysis of qualita- tive data. As a result of the research, it was determined that teachers' information security awareness levels were slightly above the middle. In addition, there is a significant difference in favor of male teachers according to the gender difference and there is also a significant diffe- rence in favor of IT (Information Technology) teachers according to the major (branch) variable while a significant difference was found against the teachers who are aged 46 and above. In the qualitative aspect of the research, it was concluded that although teachers did not have fully explanation to the questions about information security directed to te- achers, they had moderate awareness similar to the quantitative outco- mes of the research.

PDF

___

Al-Jerbie, S. I. ve Jali, M. Z. (2014). A second look at the information security aware- ness among secondary school students. The International Conference on In- formation Security and Cyber Forensics (InfoSec2014) içinde (pp. 88-97). Ne- geri Sembilan, Malaysia: University Sains Islam Malaysia.
Altun, R. (2014). Belirli kısıtlara göre bilgi güvenliği ihlallerinin tespiti. Yüksek li- sans tezi, Beykent Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Altunsaban-Yerlikaya, C. (2019). Bilgi güvenliğine yönelik öğrenci, öğretmen, veli ve okul yöneticilerinin farkındalıklarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Baykara, M., Daş, R. ve Karadoğan, İ. (2013). Bilgi güvenliği sistemlerinde kullanılan araçların incelenmesi. 1 st International Symposium on Digital Forensics and Security (ISDFS’13) içinde (pp. 231-239). Elâzığ: Fırat Üniversitesi.
Bintziou, A., Alexandris, N. ve Chrissikopoulos, V. (1999). Introducing IT-security awareness in schools: the Greek case. IFIP WG 11.8 1st World Conference on Information Security Education WISE1’de sunulan bildiri, Greece: University of Piraeus.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştıma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Canbek, G. ve Sağıroğlu, Ş. (2006). Bilgi, bilgi güvenliği ve süreçleri üzerine bir in- celeme. Politeknik Dergisi, 9(3), 165-174.
Chou, C. ve Peng, H. (2011). Promoting awareness of internet safety in Taiwan in- service teacher education: A ten-year experience. Internet and Higher Educa- tion, 14, 44-53.
Creswell, J. W. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş. (M. Sözbilir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 2014.)
Çetin, H. (2014). Kişisel veri güvenliği ve kullanıcıların farkındalık düzeylerinin in- celenmesi. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(29), 86-105.
Çetinkaya, L., Güldüren, C. ve Keser, H. (2017). Öğretmenler İçin Bilgi Güvenliği Farkındalık Ölçeği (BGFÖ) geliştirme çalışması. Millî Eğitim Dergisi, 216, 33-52. https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/216.pdf
Deisman, W. W. (2008). Securing cyberspace: neo-liberalism, risk and child safety. Yayımlanmamış doktora tezi, Carleton University, Department of Sociology and Anthropology.
Durak, H. ve Seferoğlu, S. S. (2017). Öğretmenlerin teknoloji kullanım yeterliklerinde etkili olan faktörlerle ilgili bir inceleme. H. F. Odabaşı, B. Akkoyunlu ve A. İşman, (Ed.), Eğitim teknolojileri okumaları 2017 içinde (537-556). Ankara: TOJET.
Fussell, R. S. (2005). Protecting information security availability via self-adapting in- telligent agents. MILCOM 2005-2005 IEEE Military Communications Confe- rence içinde (2977-2982). Atlantic City, NJ, USA. Doi: 10.1109/MILCOM.2005.1606116.
Gökmen, Ö. F. ve Akgün, Ö. E. (2015). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi öğretmen adaylarının bilişim güvenliği eğitimi verebilmeye yönelik yeterlilik algılarının incelenmesi. Elementary Education Online, 14(4), 1208-1221 Doi: 10.17051/io.2015.04635
Kapanoğlu, G. (2016). Öğretmenlerin bilgi güvenliği farkındalığının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kara, S. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri yeterliliklerinin belirlenmesi, İstanbul örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Karabatak, S. ve Karabatak, M. (2019). Information security awareness of school ad- ministrators. 2019 7 th International Symposium on Digital Forensics and Se- curity (ISDFS) içinde (1-6). Barcelos, Portugal. Doi: 10.1109/ISDFS.2019.8757525.
Karaoğlan-Yılmaz, F. G. ve Çavuş Ezin, Ç. (2017). Ebeveynlerin bilgi güvenliği far- kındalıklarının incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7(2), 41- 57.
Karaoğlan-Yılmaz, F. G., Yılmaz, R. ve Sezer, B. (2014). Üniversite öğrencilerinin güvenli bilgi ve iletişim teknolojisi kullanım davranışları ve bilgi güvenliği eğitimine genel bir bakış. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 176-199.
Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (30. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karayücel-Efe, N. (2019). Ondokuz Mayıs Üniversitesi öğretmen adaylarının bilgi güvenliği farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kaşıkcı, D. N., Çağıltay, K., Karakuş, T., Kurşun, E. ve Ogan, C. (2014). Türkiye ve Avrupa’daki çocukların internet alışkanlıkları ve güvenli internet kullanımı. Eğitim ve Bilim, 39(171), 230-243.
Kiss, G. (2019). The information security awareness of the Slovakian kindergarten teacher students at starting and finishing the study in higher education. SHS Web of Conferences, 66, 1-7. Doi: 10.1051/shsconf/20196601042
Kruger, H., Drevin, L. ve Steyn, T. (2010). A vocabulary test to assess information security awareness. Information Management & Computer Security, 18(5), 316-327.
Küçükali, M. ve Bülbül, H. İ. (2015). Fatih Projesi kapsamında internetin bilinçli, güvenli kullanımının artırılması. TÜBAV Bilim Dergisi, 8(2), 1-17.
Mart, İ. (2012). Bilişim kültüründe bilgi güvenliği farkındalığı. Yayımlanmamış Yük- sek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Ens- titüsü.
Marttin, V. ve Pehlivan, İ. (2010). ISO 270012005 bilgi güvenliği yönetimi standardı ve Türkiye’deki bazı kamu kuruluşu uygulamaları üzerine bir inceleme. Mü- hendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 1(1), 49-56.
MEB. (2018). Ortaokul 5. ve 6. sınıflar bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=374
Moyo, M., Abdullah, H. ve Nienaber, R. C. (2013). Information security risk mana- gement in small-scale organisations: A case study of secondary schools com- puterised information systems (1-6). IEEE, Johannesburg, South Africa. Doi: 10.1109/ISSA.2013.6641062.
Öğütçü, G. (2010). E-dönüşüm sürecinde kişisel bilişim güvenliği davranışı ve farkın- dalığının analizi. Yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi, Fen Bilimleri Ens- titüsü.
Öztezcan, B. A. ve Çetinkaya, A. (2017). Bilgi güvenliği farkındalığı üzerine bir araş- tırma: Marmara Üniversitesi örneği. Ulusal Multidisipliner Hakemli Sosyal Bi- limler ve Araştırma Dergisi, 7, 57-71.
Pfleeger, C. P. (1997). The fundamentals of information security. IEEE Software, 14(1), 15-16.
Pusey, P. ve Sadera, W. A. (2011). Cyberethics, cybersafety and cybersecurity: pre- service teacher knowledge, preparedness and the need for teacher education to make a difference. Journal of Digital Learning in Teacher Education, 28(2), 82-88.
Sak, N. ve Demirer, V. (2014). Öğretmenlerin bilişim teknolojileri öz-yeterlik algıla- rının incelenmesi. 2 nd International Instructional Technologies & Teacher Education Symposium içinde (234-240). Afyonkarahisar, Türkiye. https://ittes.org.tr/dosyalar/files/IttesArsivi/2014/ITTES_2014_Full_Pa- per_Proceedings.pdf
Solms, R. V. (1998). Information security management (3): the Code of Practice for Information Security Management (BS 7799). Information Management & Computer Security, 6(5), 224-225.
Symantec. (2013). Internet Security Threat Report 2013. https://www.insight.com/content/dam/insight/en_US/pdfs/symantec/syman- tec-corp-internet-security-threat-report-volume-18.pdf
Teker, E. (2019). Öğretmenlerin ve lise öğrencilerinin bilgi güvenliği farkındalık dü- zeylerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara üni- versitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Tekerek, M. (2008). Bilgi güvenliği yönetimi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 11(1), 132-137. Tekerek, M. ve Tekerek, A. (2013). A research on students’ information security awareness. Turkish Journal of Education, 2(3), 61-70.
Topçu, P. (2009). Cinsiyetin bilgisayar tutumu üzerindeki etkisi: Bir meta analiz ça- lışması. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Türk Dil Kurumu. (2019). Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/
Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(24), 543-559.
Vural, Y. ve Sağıroğlu, Ş. (2008). Kurumsal bilgi güvenliği ve standartları üzerine bir inceleme. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(2), 507-522.
Wagner, A. E. ve Brooke, C. (2007). Wasting time: The mission impossible with res- pect to technologyoriented security approaches electronic. Journal of Business Research Methods, 5(2), 117-124.
Wilson, M. ve Hash, J. (2003). Building an information technology security aware- ness and training program. NIST Special Publication, 800(50), 1-39.
Yan, Z. (2009). Differences in high school and college students’ basic knowledge and perceived education of internet safety: Do high school students really benefit rom the children’s internet protection act? Journal of Applied Developmental Psychology, 30(3), 209-217.
Yayla, H. G. (2018). Fatih projesi uygulanan ve uygulanmayan okullardaki öğret- menlerin bilgi güvenliği farkındalıklarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, N. ve Varol, A. (2013). Sosyal ağlarda güvenlik: Bitlis Eren ve Fırat Üni- versitelerinde gerçekleştirilen bir alan çalışması. Türkiye Bilişim Vakfı Bilgi- sayar Bilimleri ve Mühendisliği Dergisi, 7(7), 285-292.
Yılmaz, E., Şahin, Y. L. ve Akbulut, Y. (2016). Öğretmenlerin dijital veri güvenliği farkındalığı. Sakarya University Journal of Education, 6(2), 26-45.
Yılmaz, M., Üredi, L. ve Akbaşlı, S. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının bilgisayar yeterlilik düzeylerinin ve eğitimde teknoloji kullanımına yönelik algılarının belirlenmesi. Uluslararası Beşerî Bilimler ve Eğitim Dergisi, 1(1), 105-121.
Yılmaz, R., Karaoğlan-Yılmaz, F. G., Öztürk, H. T. ve Karademir, T. (2017). Exami- ning secondary school students’ safe computer and internet usage awareness: an example from Bartın province. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 7(1), 83- 114. Doi: 10.14527/pegegog.2017.004