Sema MAZILI, Mücahit GÜLTEKİN

Ergenlerde Akıllı Telefon Bağımlılığının Özdenetim Açısından İncelenmesi

Araştırmanın amacı ergenlerde akıllı telefon bağımlılığını özdenetim açısından incelemektir. Araştırma betimsel bir araştırmadır ve tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi Kütahya ili Simav ilçesinden uygun örnekleme yöntemi ile seçilen 868 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgiler Formu, Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği-Kısa Formu ve Özdenetim Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda ergenlerde akıllı telefon bağımlılığı düzeyi ile özdenetim düzeyi arasında orta düzeyde negatif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Ergenlerin akıllı telefon bağımlılığı düzeyi cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermezken; akıllı telefon kullanım süresine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Ergenlerin özdenetim düzeyi ve özdenetimin her bir alt boyutu cinsiyete anlamlı farklılık göstermemektedir. Çalışmanın son bölümünde ergenlerde akıllı telefon bağımlılığı ile özdenetim düzeyleri arasındaki ilişki, akıllı telefon bağımlılığı ve özdenetim düzeylerinin bazı değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığı alanyazın çerçevesinde tartışılmış, yorumlanmış ve alana katkı sağlayabilecek öneriler sunulmuştur.

The Examination of Smart Phone Addiction in Adolescents in terms of Self Control

The aim of the study is to examine smartphone addiction in adolescents in terms of self-control. The research is a descriptive research and the survey model was used. The sample of the research consists of 868 high school students selected by appropriate sampling method from Simav district of Kütahya Province. Personal Information Form, Smart Phone Addiction Scale-Short Version and Self Control Scale was used as data collection tool. As a result of the study, a moderately negative relationship was found between the level of smartphone addiction in adolescents and the level of self control. While adolescents’ level of smartphone addiction does not differ significantly depending on gender, smartphone usage time varies significantly. Adolescents’ self control level and each subdimension of self control don’t differ according to gender and class level. In the last part of the study, recomendations were discussed, interpreted and contributed to the field in the context of the area, whether the relationship between smartphone addiction and self control levels, smartphone addiction and self control levels varied according to certain variables in adolescents.

PDF

___

Ada, S. ve Tatlı, H. S. (2013, Ocak). Akıllı telefon kullanımını etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. XV. Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulan bildiri, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
Aktaş, H. ve Yılmaz, N. (2017). Üniversite gençlerinin yalnızlık ve utangaçlık unsurları açısından akıllı telefon bağımlılığı. International Journal of Social Science and Education Research, 3(1), 85-100.
Al-Kord, N. Y. M. (2016). Facebook ortamındaki dijital oyunların bağımlılığına etki eden demografik faktörler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Allahverdipour, H., Hidarnia, A., Kazamnegad, A., Shafii, F., Fallah, P. A. ve Emami, A. (2006). The status of self-control and ıts relation to drug abuse-related behaviors among Iranian male high school students. Social Behavior and Personality, 34(4), 413-424.
Baumeister R. F. ve Heatherton T. F. (1996). Self regulation failure: an overview. Psychological Inquiry, 7(1), 1-15.
Bian, M. ve Leung, L. (2014). Linking loneliness, shyness, smartphone addiction symptoms, and patterns of smartphone use to social capital. Social Science Computer Review, 33(1), 61-79.
Bogg, T., Finn, P. R. ve Monsey, K. E. (2012). A year in the college life: evidence for the social investment hypothesis via self-control and alcohol consumption. Journal of Research in Personality, 46(6), 694-699.
Bold, A., Toros, H. ve Şen, O. (2003, Mart). Manyetik alanın insan sağlığı üzerindeki etkisi. 3. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu’nda sunulan bildiri. İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Bulduklu, Y. ve Özer, N. P. (2016). Gençlerin akıllı telefon kullanım motivasyonları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(3), 2963-2986.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Byun, S., Ruffini, C., Mills, J. E., Douglas, A. C., Niang, M., Stepchenkova, S., Lee, S. K., Loutfı, J., Lee, J. K., Atallah, M. ve Blanton, M. (2009). Internet addiction: metasynthesis of 1996-2006 quantitative research. Cyberpsychology & Behavior, 12(2), 203-207.
Can, A. A. ve Öztürk, E. (2018). Müzik öğretmeni adaylarının öz-denetim düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(3), 2025-2038.
Certel, Z., Bahadır, Z., Varol, R. ve Saracaloğlu, S. (2014). Ortaokul öğrencilerinin antisosyal inanç ve tutumları üzerine bir araştırma. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 30-42.
Choliz, M. (2012). Mobile phone addiction in adolescence: The Test of Mobile Phone Dependence (TMD). Progress in Health Science, 2(1), 33-44.
Cüceloğlu, D. (1993). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Çakır, Ö. ve Oğuz, E. (2017). Lise öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri ile akıllı telefon bağımlılığı arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 418-429.
Dağlar, K. (2016). Okul öncesi çocuklarda anksiyete belirtileri ile annelerinin bağlanma biçimleri ve ayrılık anksiyeteleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstütüsü.
Delisi, M., Beaver, K. M., Vaughn, M. G., Trulson, C. R., Kosloski, A. E., Alan, J.,
Drury, A. J. ve Wright, J. P. (2010). Personality, gender, and self-control theory revisited: results from a sample of ınstitutionalized juvenile delinquents. Applied Psychology in Criminal Justice, 6(1), 31-46.
Deniz, S. (2014). Ergenlerin problemli mobil telefon kullanımının utangaçlık ve sosyal anksiyete ile ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Deursen, A. J. V., Bolle, C. L., Hegner, S. M. ve Kommers, P. A. M. (2015). Modeling habitual and addictive smartphone behavior the role of smartphone usage types, emotional intelligence, social stress, self-regulation, age and gender. Computers in Human Behavior, 45, 411-420.
Dirik, K. (2016). Ergenlerde akıllı telefon bağımlılığı ile öz-güven arasındaki ilişkilerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
DSM-IV. (2005). DSM-IV tanı ölçütleri başvuru el kitabı. Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
DSM-V. (2014). DSM-V tanı ölçütleri başvuru el kitabı. Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Durak, H. ve Seferoğlu, S. S. (2018). Ortaokul öğrencilerinin akıllı telefon kullanımları ve bağımlılık düzeyleriyle ilgili bir inceleme. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(1), 1-23.
Durak Batıgün, A. ve Kılıç, N. (2011). İnternet bağımlılığı ile kişilik özellikleri, sosyal destek, psikolojik belirtiler ve bazı sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 26(67), 1-10.
Duyan, V., Gülden, Ç. ve Gelbal, S. (2012). Öz-Denetim Ölçeği-ÖDÖ: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(1), 25-38.
Erdem, H., Türen, U ve Kalkın, G. (2017). Mobil telefon yoksunluğu korkusu (nomofobi) yayılımı: Türkiye’den üniversite öğrencileri ve kamu çalışanları örneklemi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 10(1), 1-12.
Fujita, K. (2011). On conceptualizing self-control as more than the effortful inhibition of impulses. Personality and Social Psychology Review, 15(4), 352-366.
Gümüş, İ. ve Örgev, C. (2015, Nisan). Önlisans öğrencilerinin akıllı telefon kullanımlarının başarı ve harcama düzeylerine olası etkileri üzerine bir araştırma. 1st International Symposium on Critical and Analytical Thinking-ISCAT’de sunulan bildiri, Sakarya.
Haug, S., Castro, R. P., Kwon, M., Filler, A., Kowatsch, T. ve Schaub, M. P. (2015). Smartphone use and smartphone addiction among young people in Switzerland. Journal of Behavioral Addictions, 4(4), 299-307.
Im, K. G., Hwang, S. J., Choi, M. L., Seo, N. R. ve Byun, J. N. (2013). The correation between smartphone addiction and psychiatric symptoms in college students. Journal of the Korean Society of School Health, 26(2), 124-131.
Jinoh, C. (2014). Analysis of influence of smart phone addiction practice on ADHD symptoms of elementary school students. Korean Review of Crisis and Emergency Management, 10(5), 159-178.
Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karoly, P. (1993). Mechanisms of self-regulation: a systems view. Annual Review of Psychology, 44, 23-52.
Kopp, C. B. (1982). Antecedents of self-regulation: a developmental perspective. Developmental Psychology, 18(2), 199-214.
Korkmaz, M. ve Erden, G. (2010). Çocukları suç davranışına yönelten olası risk faktörleri. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 76-87.
Kumcağız, H. ve Gündüz, Y. (2016). Relationship between psychological well-being and smartphone addiction of university students. International Journal of Higher Education, 5(4), 144-156.
Kwon, M., Kim, D. J., Cho, H., ve Yang, S. (2013). The Smartphone Addiction Scale: development and validation of a short version for adolescents. Plos One, 8(12), 1-7.
Kwon, M., Lee, J. Y., Won, W. Y., Park, J. W., Min, J. A., Hahn, C., Gu, X., Choi, J. H. ve Kim, D. J. (2013). Development and validation of a Smartphone Addiction Scale (SAS). Plos One, 8(2), 1-7.
Mehta, R. (2010). Exploring self-control: moving beyond depletion hypothesis. Advances in Consumer Research, 37, 174-178.
Meral, D. (2017). Orta öğretim öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığının yalnızlık, yaşam doyumu ve bazı kişisel özellikler bakımından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Minaz, A. ve Çetinkaya Bozkurt, Ö. (2017). Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılık düzeylerinin ve kullanım amaçlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (21), 268-286.
Mok, J., Choi, S., Kim, D., Choi D., Lee, J., Ahn., H., Choi E. ve Song, W. (2014). Latent class analysis in internet and smartphone addiction in college students. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 10, 817-828.
Muraven M. ve Baumeister R. F. (2000). Self-regulation and depletion of limited resources: does self-control resemble a muscle? Psychological Bulletin, 126(2), 247-259.
Noyan, C. O., Enez-Darçın, A., Nurmedov, S., Yılmaz, O. ve Dilbaz, N. (2015). Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği’nin kısa formunun üniversite öğrencilerinde Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16(Özel Sayı 1), 73-81.
Özkoçak, Y. (2016). Türkiye’de akıllı telefon kullanıcılarının oyalanma amaçlı tercih ettikleri mobil uygulamalar. Global Media Journal TR Edition, 6(12), 106-130.
Peker, A. ve Eroğlu, Y. (2015). Ergenlerde algılanan sosyal destek ve siber zorbalığa eğilim arasındaki ilişkiler: arkadaştan ve öğretmenden algılanan sosyal desteğin aracı rolü. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 759-778.
Peker, N. (2012). Özdenetimin sporcuların performans ve kaygı düzeylerindeki rolü. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 39-48.
Ridder, D. T. D., Lensvelt-Mulders, G., Finkenauer, C., Stok, F. M. ve Baumeister, R. F. (2012). Taking stock of self-control: A meta-analysis of how trait selfcontrol relates to a wide range of behaviors. Personality and Social Psychology Review, 16(1), 76-99.
Rosenbaum, M. (1980). A Schedule for assessing self-control behaviors: preliminary findings. Behavior Therapy, 11(1), 109-121.
Sanal, Y. ve Özer, Ö. (2017). Smartphone addiction and the use of social media among university students. Mediterranean Journal of Humanities, 7(2), 367-377.
Sevindik, F. (2011). Fırat Üniversitesi öğrencilerinde problemli internet kullanımı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Süler, M. (2016). Akıllı telefon bağımlılığının öznel mutluluk düzeyine etkisinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Shinse, O. ve Baek, S. (2013). The influence of adolescents smart phone addiction on aggression. Korean Review of Crisis and Emergency Management, 9(11), 345- 362.
Şata, M., Çelik, İ., Ertürk, Z. ve Taş, U. E. (2016). Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği’nin (ATBÖ) Türk lise öğrencileri için uyarlama çalışması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 7(1), 156-169.
Tangney, J. P., Baumeister, R. F. ve Boone, A. L. (2004). High self-control predicts good adjustment, less pathology, better grades and interpersonal success. Journal of Personality, 72(2), 271-324.
Tercanlı-Metin, G. (2013). Düşük sosyo-ekonomik düzeye sahip ergenlerde olumsuz yaşam olayları ve duygusal davranışsal uyum ilişkisinde özdenetimin aracı rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Tercanlı-Metin, G., Harma, M. ve Gökçay, G. (2017). Düşük sosyo-ekonomik düzeydeki ergenlerde olumsuz yaşam olayları, özdenetim becerisi ve problem davranışlar. Türk Psikoloji Dergisi, 32(79), 1-14.
Tok, Ş. (2008). The effects of reflective thinking activities in science course on academic achievements and attitudes toward science. İlköğretim Online,7(3), 557-568.
Türkeş, M. C. (2004). Ergenlerde sapkın davranışın nedenleri olarak özdenetim ve aile içi denetim mekanizmalarının analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.