Hayat Bilgisi Dersi Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Öğrencilerin Hayat Bilgisi Dersine Yönelik Tutumları

Bu çalışma, ilkokul öğrencilerinin hayat bilgisi dersi tutum düzeylerini tespit etmeye yönelik bir ölçek geliştirmek ve geliştirilen bu ölçekle öğrencilerin hayat bilgisi dersine yönelik tutum düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Betimleyici araştırma yöntemi kullanılan çalışmada veriler dört çalışma grubundan elde edilmiştir. Çalışma grupları 355 (AFA), 264 (DFA), 61 (test-tekrar test) ve 290 (tutum belirleme) öğrenciden oluşmuştur. Verilerin analizlerinde SPSS 22.00 ve Lisrel paket programlarından yararlanılmıştır. Elde edilen verilere göre; açımlayıcı faktör analizi (AFA) sonunda; geliştirilen ölçeğin toplam varyansın %46.30’unu açıkladığı, her bir faktörün en az %2 özdeğere sahip olduğu, yine her bir faktörün toplam varyansın en az %14’ünü açıkladığı, her bir faktörün en az beş madde ile temsil edildiği, toplam 16 sorudan ve üç faktörlü bir yapıya sahip olduğu tespit edilmiştir. Üç faktör birbiri ile korelasyonel bir ilişkiye sahip ve ölçeğinin geneline ait Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısı .81’dir. Tutum ölçeğinin test tekrar test sonuçları ölçeğin güvenilir olduğunu göstermektedir. Doğrulayıcı faktör analizine (DFA) göre ölçeğin geneline ait Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısı .88 olarak hesaplanmış ve DFA ile elde edilen verilerinden 5 tanesi kabul edilebilir ve 6 tanesi mükemmel düzeydedir. İlkokul 2. ve 3. sınıf öğrencilerinin hayat bilgisi dersine yönelik tutum düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Developing an Attitude Scale for the Life Science Lesson and Students’ Attitudes

This study was carried out to develop a scale to determine the attitude levels of primary school students towards life science and to determine the attitude levels of students towards life science course with the scale we developed. Data were obtained from four study groups in which descriptive research method was used. Study groups were composed of 355 (EFA), 264 (CFA), 61 (test-retest), and 290 (determining attitudes) students. SPSS 22.00 and Lisrel package software were used in analysing the data. According to the data, as for the exploratory factor analysis (EFA) it was determined that the developed scale explains 46.30% of the total variance, each factor has at least 2% eigenvalues, also each factor explains at least the 14% of total variance, each factor is represented at least with 5 items, and has 16 questions in total with three factor form. Three factors have a correlation with each other, and Cronbach’s Alpha internal consistency coefficient of the whole scale is 0.81. Test-retest results of the attitude scale show that the scale is reliable. Cronbach’s Alpha internal consistency coefficient of the whole scale is calculated as 0.81 according to the confirmatory factor analysis (CFA), and as for the CFA results 5 of them are acceptable and 6 are in excellent level. The attitudes of second and third grade primary school students towards life science were found to be high.

PDF

___

Ajzen, I. (2001). Nature and operation of attitudes. Annual Review of Psychology, 52(1), 27-58.
Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S. ve Bıçak, B. (2015). Geleneksel-tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri öğretmen el kitabı. Ankara: Pegem.
Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. NY: Guilford Press.
Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. K. A. Bollen ve J. S. Long, (Ed.), Testing structural equation models içinde (136-162). Newbury Park: Sage.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(4), 470-483.
Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS. NY: Routledge.
Can, N. (2018). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem.
DeVellis, R. F. (2016). Scale development: Theory and applications. Newbury Park: Sage.
Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. London&Thousand Oaks&New Delhi: Sage.
Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (1993). Lisrel 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Lincolnwood: Scientific Software International.
Kalaycı, Ş. (2009). SPSS applied multivariate statistical techniques. Ankara: Asil.
Kan, A. ve Akbaş, A. (2005). Lise öğrencilerinin kimya dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 227- 237.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. NY: Guilford.
Özgüven, İ. E. (1999). Psikolojik testler. Ankara: PDREM.
Özkalp, E., Arıcı, H., Aydın, O., Bayraktar, R., Uzunöz, A. ve Erkal, B. (2004). Davranış bilimlerine giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Raykov, T. ve Marcoulides, G. A. (2006). A first course in structural equation modeling. New Jersey: Lawrence.
Rousseau, J. J. (2017). Emile ya da eğitim üzerine. (Y. Avunç, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası.
Sarıkaya, İ., Özgöl, M. ve Yılar, R. (2017). Hayat bilgisi öğretimi tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 16(3), 992- 1006.
Schumacker, R. E. ve Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modeling. London: Psychology.
Seçer, İ. (2013). SPSS ve lisrel ile pratik veri analizi. Ankara: Anı.
Sönmez, V. (1999). Hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen kılavuzu. İstanbul: MEB.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
Tay, B. (2017). Hayat bilgisi: Hayatın bilgisi. B. Tay, (Ed.), Etkinlik örnekleriyle hayat bilgisi öğretimi içinde (1-42). Ankara: Pegem.
Tekin, H. (1993). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı.
Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
Tiryaki, B. (2018). İlkokul 3. sınıf öğrencilerinin hayat bilgisi dersine yönelik tutumlarıyla demokratik tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Turgut, M. F. ve Baykul, Y. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem.
Trawers, R. M. W. (1982). Essentials of learning. The new cognitive learning for students of education. NY: Macmillan.
Yurdubakan, İ. (2010). Eğitimde kullanılan ölçme araçların nitelikleri. M. Gömleksiz ve S. Erkan, (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (33-66). Ankara: Nobel.
Yurtkoru, S., Çinko, M. ve Durmuş, B. (2013). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. Ankara: Beta.
Zayimoğlu-Öztürk, F. ve Coşkun, M. (2015). Hayat Bilgisi dersine yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 239-251.