Bulgaristan Cephesi’ndeki Gelişmelerin Mondros’a Etkisi

Sırbistan’ın Balkanlardaki siyasi faaliyetlerinden rahatsız olan Bulgaristan, Balkan Savaşlarında kaybettiği toprakları kazanmak amacıyla I. Dünya Savaşı’nda İttifak Devletleri yanında yer almıştı. Ancak savaşın özellikle de İttifak Devletleri aleyhine gelişmesi üzerine yenilen devletlerle şartları oldukça ağır olan birtakım antlaşmalar imzalandı. Bulgarların 1918 yılında İtilaf Devletleri karşısında yenilmeleri üzerine imzalanan Selanik Mütarekesi’yle beraber Bulgarlar, yenilgiyi kabul ederek birtakım ağır şartları kabul etmek zorunda kaldı. Selanik Mütarekesi, daha sonra Osmanlı Devleti ile imzalanacak Mondros Mütarekesi’nin de bir nevi hazırlığı gibiydi. Bulgarların yenilgisi ve bu bağlamda Selanik Mütarekesi’nin imzalanması sonucunda Osmanlı Devleti’nin, Almanya ile olan kara bağlantısı da ortadan kaldırılmış oldu. Ayrıca Bulgar Cephesi’ndeki mağlubiyetle birlikte İstanbul artık doğrudan doğruya İtilaf Devletlerinin açık hedefi haline geldi. Yaşanan bu gelişmeler İstanbul Hükümeti’ni, Bulgarlardan sonra İtilaf Devletleriyle görüşmek zorunda bıraktı. Osmanlı Devleti’nin ardından önce Avusturya, sonra da Almanya yine ağır şartları bulunan mütarekeleri imzalamak zorunda bırakıldılar. Çalışmada Bulgarların yenilgisinden sonra yaşanan gelişmelerle birlikte, bu gelişmelerin Mondros Mütarekesi’nin yapılmasındaki etkilerine yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Bulgar Cephesi, Osmanlı Devleti, Mondros Mütarekesi, Selanik Mütarekesi

PDF

___

KAYNAKLAR
Area Handbook Series, (1992), Bulgaria A Country Study, Federal Research Division Library of Congress Edited by Glenn E. Curtis Research Completed June.
Ateş, Toktamış (1979), Türk Devrim Tarihi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Başkaya, Muzaffer (2015), “İngiliz Basınına Göre Bulgaristan’ın Birinci Dünya Savaşı’ndan Çekilişi ve Selanik Antlaşması”, Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), Cilt 10, Sayı 1, ss. 51-74.
Bayur, Yusuf Hikmet (1991), Türk İnkılâp Tarihi 1914-1918 Genel Savaşı, Cilt III, Kısım IV, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Churchİll, Winston (1969), İstiklal Savaşında, Yeni İstanbul Kültür Yayınları, İstanbul.
Dursun, Davut (1989), “Almanya”, Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), Cilt 2, Türkiye Diyanet Vakfı Vakıf Yayınları, İstanbul, ss. 510-520.
Dyer, Gwynne (1972), “The Turkish Armistice of 1918: 2-A Lost Opportunity: The Armistice Negotiations of Moudros”, Middle Eastern Studies, Vol. 8, No.3 ss. 313-348.
Erim, Nihat (1953), Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Cilt 1., (Osmanlı İmparatorluğu Andlaşmaları), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Ertan, Ali Erhan - Özgün Tevfik Orçun, (2016), “I. Dünya Savaşı’nın Ardından Yenidünya Düzenine Doğru: 1919 Paris Barış Konferansı”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, ss. 551-572.
Hanioğlu, M. Şükrü (2001), “İttihat ve Terakki Cemiyeti”, Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), Cilt 23, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, ss. 476-484.
https://encyclopedia.1914-1918-online.net/pdf/1914-1918-Online-neuilly-sur-seine_treaty_of-2017-02-20.pdf (12.07.2018).
https://nzhistory.govt.nz/media/photo/salonika-front-19151918 (17.07.2018).
Karal, Enver Ziya (1999), Osmanlı Tarihi, İkinci Meşrutiyet ve Birinci Dünya Savaşı (1908-1918), IX. Cilt, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Kaymaz, İhsan Şerif (2008), “Mondros: Bir Ateşkesin Tahlili”, 21. Yüzyıl, Ekim/Kasım/Aralık, ss. 239-268.
Kuran, Ercüment (1992), “Birinci Dünya Savaşı”, Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), Cilt 6, Türkiye Diyanet Vakfı Vakıf Yayınları, İstanbul, ss. 196-200.
Kutay, Cemal (1964), Üç Paşalar Kavgası, Ercan Matbaası, İstanbul.
Macar, Oya Dağlar (2009), “Galiçya Cephesi’nde Osmanlı Birlikleri ve Sağlık Hizmetleri (1916-1917)”, Osmanlı Bilimi Araştırmaları X/2, ss. 35-58.
Nur, Rıza (1967), Hayat ve Hatıratım, II. Cilt, Altındağ Yayınevi, İstanbul.
Orbay, Rauf (1993), Cehennem Değirmeni Siyasi Hatıratım, Cilt I., Emre Yayınları, İstanbul.
Osmanlı Belgerinde Birinci Dünya Harbi II., (2013), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın Nu: 131, İstanbul.
Papers Relating to the Foreign Relations of the United States, 1918, Supplement 1, The World War, Volume I, Document 368, File No. 763.72119/9044.
Sabis, Ali İhsan (1991), Harp Hatıralarım Birinci Dünya Harbi, C.4., Mehir Yayınları, İstanbul.
Selek, Sabahattin (1987), Anadolu İhtilali, Cilt I., Kastaş Yayınları, İstanbul.
Şamsutdınov, A.M. (1999), Mondros’tan Lozan’a Türkiye Ulusal Kurtuluş Savaşı Tarihi 1918-1923, Çev.: Ataol Behramoğlu, Doğan Kitapçılık, İstanbul.
Uçarol, Rifat (2013), Siyasi Tarih 1789-2012, Der Yayınları, İstanbul.
Westwel, Ian (2012), Resimli Harp Tarihi 1. Dünya Savaşı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Çeviren: Oktay Etiman, İstanbul.
Zurcher, Erik Jan, (1998), “The Ottoman Empire and the Armistice of Moudros”, in: Hugh Cecil and Peter H. Liddle (eds.), At the Eleventh Hour: Reflections, Hopes, and Anxieties at the Closing of the Great War, 1918 (London: Leo Cooper,), ss. 266-275.