URFA’DA MAHALLÎ RESSAMLIK GELENEĞİNİN BİÇİMLENMESİ VE TEMSİLCİLERİ

1960’lardan sonra Urfa’da mahallî ya da alaylı olarak adlandırabileceğimiz bazı ressamların kendi atölyelerinde sınırlı sanatsal bilgileriyle resim yaptıkları görülür. Urfa’nın çeşitli tarihi ve mimari değerlerini resmeden bu ressamlar, zamanla belli bir çizgide gelişim göstererek ekolleşmiş ve varlığını günümüze kadar sürdürmüşlerdir. Urfalı mahallî ressamlar, genel sanat tarihinden ve güncel kazanımlardan bağımsız, üslup yönünden Türkiye’deki diğer mahallî ressamlardan farklı olarak ortaya koydukları özel yaratımlarıyla kendilerine yeni bir alan açarak Türkiye resim tarihine eklemlenmişlerdir. Bu çalışmada; mahallî ressamların gelişiminin iyi anlaşılabilmesi için Urfa’da plastik sanatların tarihsel gelişimiyle ilgili bilgiler verilmiştir. Bununla birlikte, bu geleneğin bazı önde gelen usta ressamların çalışmaları; renk, kompozisyon, mekân ve konu özellikleri bakımından incelenmeye çalışılmıştır.

Establishment of Local Painting Tradition and Its Representatives in Urfa

In Urfa, after the 1960s, it is seen that some local or self-taught artists painted in their own workshops with their limited artistic knowledge. These painters, depicting various historical and architectural values of Urfa, developed a school over time and continued to exist until today. Urfa's local painters, independent of the history of general art and contemporary achievements, have been added to the painting history of Turkey by opening a new space for them with their special creations which are different from other local painters in Turkey in terms of their style. In this study, in order to understand the development of local painters, information about the historical development of plastic arts in Urfa was given. Moreover, the works of some of the leading master painters of this tradition were studied in terms of color, composition, space and subject characteristics.

PDF

___

Akbıyık, A. (2015). Urfa’da resim ve ressamlar, 07.12.2018 tarihinde http: //www.urfahizmet.com/yazarlar/kose_yazilari/konuk_yazar/4587adresinde erişildi.

Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri, (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

C.H.P: Genel yönetim kurulu toplantısında, sanat hayatımız için müsbet kararlar alındı, (28 Temmuz,1938). Ulus, s.1. Kürkçüoğlu, A. C., Akalın, M.,

Kürkçüoğlu, S. & Güler, S. E. (Haz.). (2002). N. Kaya. Şanlıurfa’da Cumhuriyet dönemi resim sanatı. Şanlıurfa-Uygarlığın Doğduğu Şehir, (Yayın no. 27). İçinde (173-181). Ankara: Şurkav Yayınları.

T.C. Şanlıurfa Valiliği (2001). Şanlıurfalı ressamlar. İstanbul: Küre Basım Yayım San. ve Tic. Ltd. Şti.

Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Turizm Yayınları (2005). M. Nihat Kürkçüoğlu-Renk Renk Şanlıurfa. (Yayın no.13). Ankara: TŞOF Trafik Matbaacılık.

Tansuğ, Sezer (1986). Çağdaş Türk sanatı.İstanbul: Remzi Kitabevi.

Kurtoğlu, Mehmet (2009). Kültür şehri Urfa. (Yayın no. 4). Ankara: Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Yayınları. (t.y.).13.03.2018 tarihinde http://www.tamsanat.net/galeriler/galeri.php?post=807 adresinden erişildi.

K: 1: 1930’da doğan ve üniversite mezunu olan Naci İpek mahallî gazetelerde yazarlık yapmaktadır.

K: 2: 1938’de Urfa’da doğan ve avukatlık yapmış olan Bekir Bozanoğlu 2019 yılında hayatını kaybetmiştir. (Cihat Kürkçüoğlu Arşivi), 2018.

K: 3: 1945’te Urfa’da doğan ve 1964 yılında reklam ve grafik atölyesi kurmuş olan Abdurrahman Polat, 1967 yılında Mersin Öğretmen Okulundan mezun olduktan sonra Şanlıurfa’da ilköğretim okullarında sınıf öğretmenliği yapmıştır. Naif tarzda resimler yapan Polat 2017 yılını hayatını kaybetmiştir.

K: 4: 1945’te Urfa’da doğan ve ortaokul mezunu olan Abdurrahman Birden 1963 yılında reklam ve grafik atölyesi kurmuş ve bu dönemde resim yapmaya başlamıştır.

K: 5: 1948’de Urfa’da doğan Fuat Teber memur emeklisidir.

K: 6: 1954’te Urfa’da doğan Fehmi Tokgöz kaporta tamirciliği yapmaktadır.

K: 7: 1954’te Urfa’da doğan ve lise mezunu olan Ahmet Şahin Çadırcı soğuk hava deposu işletmektedir.

K: 8: 1957’de Urfa’da doğan ve lise mezunu olan Mehmet İnci emekli memurdur.

K: 9: 1958’de Urfa’da doğan ve 1979 yılında Urfa Eğitim Enstitüsü’nden mezun olan Necmi Kaya, Şanlıurfa’da ilköğretim okullarında sınıf öğretmenliği yapmıştır. Kaya, naif anlayışta Urfa’yı konu alan resimler yapmaktadır.

K: 10: 1963’te Urfa’da doğan Burhan Akar, Şanlıurfa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünde arşiv sorumlusu olarak çalışmaktadır.

K: 11: 1975’te Urfa’da doğan ve üniversitesi mezunu olan Naci Arslan devlet kurumunda memur olarak çalışmaktadır.

Resim 1: Haz. Kürkçüoğlu,Cihat (2011). Urfa-Fotoğraflarla Evvel Zaman İçinde... Ankara: Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Yayınları. s.778.

Resim 2,15, 16, 17, 18, 22, 23, 27, 28, 29: T.C. Şanlıurfa Valiliği (2001). Şanlıurfalı Ressamlar. [Katalog]. İstanbul: Küre Basım Yayım San. ve Tic. Ltd. Şti. s.2, 28, 9, 17,19, 49, 21, 22, 45.

Resim 3: Türkiye İş Bankası (1992). Şanlıurfa Özel Sayısı-Kültür ve Sanat. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları, s.68.

Resim 4: Sait Çoban (Uzun Şase) ve Atiye Zeynep Çoban Arşivi, Şanlıurfa, 2014.

Resim 5, 8: Burhan Akar Arşivi, Şanlıurfa. Resim 6, 7: Mızrak, Remzi (Ed.) (2005). Çölde Bir Vaha, Nevin Gülloğlu. Şanlıurfa: Elif Matbaası. s.50, 63.

Resim 9, 10, 11, 12: Haliliye Belediyesi Kültür ve Sanat Yayınları (2015). M. Nihat Kürkçüoğlu Fırçasında Şanlıurfa. Ankara: Dumat Ofset. s.283, 36,68.

Resim 13, 14: 07.08.2018 tarihinde https://www.deviantart.com/nihatkurkcuoglu adresinden erişildi.

Resim 19, 20, 21:Mehmet İnci Arşivi, 2014. Şanlıurfa.

Resim 24, 25, 26: Burhan Akar Arşivi, Şanlıurfa, 2018.