TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ'NİN GÖRÜNÜRLÜĞÜ VE DEMOKRATİK SİVİL KONTROLÜ

Demokrasilerde askeriye seçilmiş sivillerin kontrolü altındadır, seçilmiş sivillerin üstünlüğü ilkesinin tabii bir sonucudur bu. Sivil kontrolün yansıma biçimlerinden birisi de askeri görü- nürlüğün azalmasıdır. Askeri görünürlük somut veya soyut olabilir. Şehir merkezlerindeki kışlalar, askeri kıyafetleriyle kolluk görevlileri, resmi törenlerde önlerde yer alan askerler ve buna benzer fiziki varoluşlar askeri görünürlüğün fiziki boyutunu oluşturmaktadır. Askeriyede üretilen ve buradan yayılan mahsus ideoloji de soyut görünümü oluşturmaktadır. Bu şekilde askeriyenin siyaseti ve toplumu kontrol etmesi kolaylaşmaktadır. Bu makalede Türk Silahlı Kuvvetlerinin her zaman her yerde denilebilecek bir görünürlüğe sahip olduğu ve bunun sivil kontrolünü güçleştirdiği savunulmaktadır.pretoryanizm, askeri görünürlük,

TURKISH ARMED FORCE S APPARENCY AND DEMOCRATIC CIVIL CONTROL

In democracies military is under control of elected civilians that is normal consequence of supremacy of elected officials principle. One of the reflection of civil control is decreasing of military appearance. Military appearance can be tangible or intangible. Military barracks in city centers, law enforcement officials in their military uniform, military officers that has a ringside seat position at official ceremonies, and likewise physical military existence that build physical dimension of military appearance. Peculiar ideology manufactured in and stem from military that builds intangible military appearance. In this manner to control politics and society becomes easy for military. In this paper I argue that Turkish Armed Forces hasomnipresent appearance and this gives difficulty to its civil control.

PDF

___

KAYNAKLAR AKÇA, İsmet, Türkiyede Askeri-İktisadi Yapı, Durum: Sorunlar, Çözümler, İstanbul, TESEV Yayınları, 2010.
AKMAN, Nurettin, Yönetimde İç Güvenlik ve Jandarma, Ankara, Genelkurmay Basımevi, 1991.
AKYAZ, Doğan, Askeri Müdahalelerin Orduya Etkisi, Hiyerarşi Dışı Örgütlenmeden Emir Komuta Zincirine, İstanbul, İletişim Ya- yınları, 2009.
BALCI, Ali, Türkiyede Militarist Devlet Söylemi 1960-1983, Anka- ra, Kadim Yayınları, 2011.
BİRAND, M. Ali, Emret Komutanım, Milliyet Yayınları, 1986. CİZRE Ümit, Egemen İdeoloji ve Türk Silahlı Kuvvetleri Kavramsal ve İlişkisel Bir Analiz, İNSEL Ahmet ve
BAYRAMOĞLU Ali, der., Bir Zümre Bir Parti Türkiyede Ordu, İstanbul, 2004.
CİZRE, Ümit, AP Ordu İlişkileri Bir İkilemin Anatomisi, İstanbul, İletişim Yayınları, 2002.
ÇELİK, Seydi, Osmanlıdan Günümüze Devlet ve Asker askeri Bürok- rasinin Sistem İçindeki Yeri, İstanbul, Salyangoz Yayınları, 2008.
ÇINAR, Namık, Darbeci Ordunun Hain Subayı, İstanbul,Hemen Kitap, 2012.
ERDOĞAN, Mustafa, Anayasa ve Özgürlük, Ankara, Yetkin Yayınla- rı, 2002. -----------------, Anayasal Demokrasi, Ankara, Siyasal Kitapevi, 2010. -----------------, Anayasa Hukuku, Ankara, Orion Kitapevi, 2011. -----------------, Demokrasi laiklik Resmi İdeoloji, Ankara, Liberte Yayınları, 2000. -----------------, Demokrasi, Anayasa Yargısı ve Türkiye Örneği, İs- tanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 10, S 20, Güz 2011. -----------------, Liberal Toplum Liberal Siyaset, Ankara, Siyasal Kitapevi, 1998.
ERYILMAZ Bedri, Demokratik Ülkelerde Kolluk Güçleri Arasında Yetki ve Görev Paylaşımı: Türkiye Örneği, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2006, S 64, ss. 179-188.
GÖKTAŞ, Hıdır ve GÜLBAY, Metin, Kışladan Anayasaya Ordu, Siyasi Kültürde TSKnin Yeri, İstanbul, Metis Yayınları, 2004.
HAKYEMEZ, Y. Şevki, , Demokratik Ülkelerde Milli Güvenlik Poli- tikasının Belirlenmesi, Ankara Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Aralık 2003, VII, 3-4.
HUNTİNGTON, Samuel P., Asker ve Devlet Sivil Asker İlişkilerinin Kuram ve Siyasası, İstanbul, Salyangoz Yayınları, 2006. KAYA, Serdar, Endoktrinasyon ve Türkiyede Toplum Mühendisliği, Ankara, Nirengi Kitap, 2011.
KÖKTAŞ, Arif, Sınır Güvenlik Birimi Kurma Çalışmaları, Stratejik Düşünce Enstitüsü, SDE Analiz, (Temmuz 2011).
LİNZ, Juan J., Totaliter ve Otoriter Rejimler, Çev. Ergun Özbudun, Ankara, Liberte Yayınları, 2012.
LUTTWAK, Edward, , Bir Uzmanın Gözüyle Darbe, Çev. İ Edip Po- lat, Ankara, Yaba Yayınları, 1996.
ÖZDEMİR, Hikmet, Rejim ve Asker, İstanbul, Afa Yayınları, 1989.
ROUQUİE, Alain, Latin Amerikada Askeri Devlet, Çev. Cüneyt Akalın, Ahmet Kotil..., İstanbul, Alan Yayıncılık, 1986). SERRA, Narcis, Demokratikleşme Sürecinde Ordu, Çev. Şahika To- kel, İstanbul, İletişim Yayınları, 2011.
SUNAY, Cengiz, Türk Siyasetinde Sivil-Asker İlişkileri 27 Mayıs-12 Mart-12 Eylül ve Sonrası, Ankara, Orion Kitapevi, 2010.
TEPEDELENLİOĞLU, Nizamettin N, Ordu ve Politika, İstanbul, Kutup Yıldızı Yayınları, 2003. TÜRKÖNE, Mümtazer, Sözde Askerler, İstanbul, Nesil Yayınları, 2010.
UZGEL İlhan, , Betwenn Preatorianizm and Democracy, The Turkish Yearbook, VOL XXXIV, 2003, ss. 177-211.
ÜSKÜL, Zafer, Siyaset ve Asker, Ankara, İmge Kitabevi Yayınları, 1997. YAYLA, Atilla, Kemalizme Liberal Açıdan Bakınca, Liberal Düşünce, Y 9, S 36, (Güz 2004), ss. 5-26. İnternet Kaynakları Akşam, Şehirdeki Askeri Kışlalar Meydan ve Park Olacak, 31.08.2013, http://www.aksam.com.tr/ekonomi/sehirdeki-askeri- kislalar-c2meydan-ve-park-olacak-c2/haber-240506 ALTINAY Ayşe Gül, Militarizm ve İnsan Hakları Ekseninde Milli Güvenlik Dersi, 2009, ss. 138-157, http://research.sabanciuniv.edu/995/, Sabancı University Re- search Database, ALTINAY, Gül Ayşe ve BORA, Tanıl, Ordu Militarizm ve Milli- yetçilik, (2002), ss140-155, http://research.sabanciuniv.edu/984/1/OrduMilitarizmveMilliyet cilik.pdf, Sabancı University Research Database, BERKTAY, Halil, Atatürkçülüğün Sanal Alemi, Zalim AKP Diktatör- lüğü, Serbestiyet, 16.12.2013, http://serbestiyet.com/ataturkculugun-sanal-alemi-zalim-akp- diktatorlugu/ Cumhurbaşkanı Gül İlk Kez Zafer Bayramı Tebriklerini Çankaya Köşkünde Kabul Etti, 30.08.2013, Democratik Control Of Armed Forces, 05/2008, DCAF Background- er, http://www.dcaf.ch/content/download/35599/526415/file/Demo craticControlArmedForces-backgrounder.pdf Genel Kurmay Başkanlığı personel mevcutları, http://www.tsk.tr/3_basin_yayin_faaliyetleri/3_4_tsk_haberler/2 013/tsk_haberler_81.html#1 HANİOĞLU, M. Şükrü, Praetorian Rejim Biterken, Sabah, 2.12.2012, http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/hanioglu/2012/12/02/praetori an-rejim-biterken http://www.tccb.gov.tr/haberler/170/86921/cumhurbaskani-gul-ilk- kez-zafer-bayrami-tebriklerini-cankaya-koskunde-kabul- etti.html İNSEL, Ahmet, Proteryen Güçler ve Rejim, Radikal, 25.07.2007, http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=r2&haberno=6776, KOHN, H. Richard, An Essay On The Civilian Control of Military, American Diplomacy, Marc 1997,http://www.unc.edu/depts/diplomat/AD_Issues/amdipl_3/k ohn.html
ÖZBUDUN Ergun, Turkeys Constitutunal Reform and the 2010 Con- stitutunal Referandum, Mediterranean Politics, Med. 2011, http://www.iemed.org/observatori-en/arees-danalisi/arxius- adjunts/anuari/med.2011/Ozbudun_en.pdf
ÖZÇER, Akın, Devlet Protokolü Öndegelim Sırası, Taraf, (19.05.2012), www.taraf.com.trakin/-ozcer/makale-devlet- protokolu-ondegelim-sirasi.htm Parliamentary Buildings and Visitors, erişim 04.02.2014 http://global.tbmm.gov.tr/index.php/TR/yd/icerik/22 SELVİ, Abdülkadir, Genelkurmay Şehir Dışına, Yeni Şafak, 24.04.2012, http://yenisafak.com.tr/yazarlar/AbdulkadirSelvi/genelkurmay- sehir-disina/32090
SELVİ, Abdülkadir, Meclisteki Askeri Loca kaldırılmalı, Yeni Şafak, 05.09.2011, http://yenisafak.com.tr/yazarlar/AbdulkadirSelvi/meclisteki- askeri-loca-kaldirilmali/28831 Star, Asker Askerlik Şubelerinden de Çekiliyor, 28.08.2012, http://www.stargazete.com/guncel/asker-askerlik-subesinden- de-cekiliyor/haber-587009 Taraf, Darbenin Adı Balyoz, 20.01.2010, http://www.taraf.com.tr/haber/darbenin-adi-balyoz.htm, Zorunlu Askerlik Sırasında Yaşanan Hak İhlalleri, 2012), http://www.askerhaklari.com/rapor.pdf,