Tükenmişliğin İş Tatmini Üzerinde Etkisinin Araştırılması: Konya İli Tekstil Sektöründe Bir Araştırma1

Tükenmişlik, çalışanların iş verimliliğini olumsuz yönde etkileyen, iş performanslarını düşüren bir olgudur. Tükenmişlik, bağımlı ve bağımsız değişken olarak pek çok çalışmaya konu olmuştur. Tükenmişliğin iş tatmini üzerinde etkisinin inceleneceği bu çalışmada, tükenmişlik bağımsız, iş tatmini ise bağımlı değişken olarak kullanılacaktır. Çalışanların tükenmişlik boyutunu değerlendirmek için, Maslach Tükenmişlik Envanteri (Maslach Burnout Scale) kullanılacaktır. Ölçek, Maslach (1981) tarafından geliştirilmiş, Ergin (1992) tarafından Türkçeye uyarlanarak, aynı zamanda geçerlik ve güvenilirliği test edilmiştir. Ölçek; duygusal tükenme, duyarsızlaşma, kişisel başarıda azalma hissi olmak üzere üç alt boyuttan ve 22 maddeden oluşmaktadır. İş tatmini için ise Minessota İş Tatmini Ölçeği (Minnesota Job Satisfaction Questionnaire) kullanılacaktır. Ölçek Weiss ve arkadaşları (1976) tarafından geliştirilmiş olup, uzun formu (orijinali) 100 ifadeden oluşmaktadır. Çalışmada 20 sorudan oluşan kısa formu kullanılacaktır. Ölçek içsel doyum ve dışsal doyum olarak iki boyutta ele alınmıştır. Çalışma Konya ilinde tekstil sektöründe çalışan 500 çalışana uygulanmış olup 251 anket verisi çalışma kapsamında kullanılabilmiştir. İstatistiki veriler SPSS 21.0 paket programında analiz edilip çalışanların tükenmişlik ve iş tatmini düzeyleri bakımından bazı anlamlı farklılıklar bulunmuştur

A Study on the Effect of Burnout on Job Satisfaction: The Case of Textile Sector in the Province of Konya

Burnout is a phenomenon that affects employees’ labor efficiency negatively and reduces their professional efficacy. Burnout has been a topic of investigation in many studies as a dependent or independent variable. In this study, in which the effect of burnout on job satisfaction will be investigated, burnout will be used as an independent variable whereas job satisfaction will be used as a dependent variable. Maslach Burnout Inventory (MBI) will be used to measure employees’ burnout dimension. The scale was developed by Maslach (1981) and adapted to Turkish and tested for validity and reliability by Ergin (1992). The scale consists of three sub-dimensions, namely emotional exhaustion, depersonalization and a feeling of decrease in personal accomplishment, and 22 items. For job satisfaction, on the other hand, Minnesota Job Satisfaction Questionnaire will be used. This questionnaire was developed by Weiss et al. (1976) and its original (longer) form contains 100 statements. Its shorter version involving 20 questions will be used in this study. The study was conducted on 500 employees working in the textiles sector in the province of Konya and only 251 survey data could be used within the scope of the study. Statistical data were analyzed using SPSS 21.0 package software and some significant differences were found in terms of employees’ burnout and job satisfaction levels

PDF

___

Aksu. N. (2012) “İş Tatmininin Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Polis Bilimleri Dergisi, 14 (1), 59-79.
Arı, G.S. ve Bal, E.Ç. (2008). “Tükenmişlik kavramı: bireyler ve örgütler açısından önemi. Yönetim ve Ekonomi, 15(1), 131-148.
Aşık, A.N. (2010). Çalışanların İş Doyumunu Etkileyen Bireysel ve Örgütsel Faktörler İle Sonuçlarına İlişkin Kavramsal Bir Değerlendirme. Türk İdare Dergisi, Sayı 467, Haziran.
Asvir N.,Ahmad U. & Fatima B., Promotion: (2011).“A Predictor of Job Satisfaction A Study of Glass Industry of Lahore (Pakistan)”, International Journal of Business and Social ScienceVol. 2 No. 16.
Avşaroğlu, S., Deniz, E., Kahraman, A., (2005). Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, s.115-131.
Aykaç, A. (2010). “İş Doyumunun Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayınları. Baş, T., (2002). “Öğretim Üyelerinin İş Tatmin Profillerinin Belirlenmesi, İzmir D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 17(2), ss. 19- 37
Budak, G. ve Olca S. (2005). “Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama”, D.E.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:20, Sayı:2, 95-108.
Erdoğan, İ. (1999). İşletme yönetiminde örgütsel davranış. İşletme Fakültesi Yayını, No.5, İstanbul.
Ergin, C. (1992), “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 22- 25 Eylül 1992, Hacettepe Üniversitesi, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Derneği Yayını, Ankara.
Izgar H. (2001). Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Izgar, H. (2012). Endüstri ve Örgüt Psikolojisi (3. Baskı). Konya: Eğitim Yayınevi. Karcıoğlu, F. veAkbaş, S. (2010) “İşyerinde Psikolojik Şiddet ve İş Tatmini İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (3).
Keser, A., (2006). Çağrı merkezi çalışanlarında iş yükü düzeyi ile iş doyumu ilişkisinin araştırılması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 100- 119.
Leiter, M.P. and Maslach, C., (1988). “The impact of interpersonal environment on burn out and organizational commitment”, Journal of Organizational Behavior, 9, 297– 308.
Maslach, C. and Jackson, S.E. (1981). The measurement of experienced burn out. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-113.
Maslach, C. and Zimbardo, P.G. (1982). Burnout – The Cost of Caring, Prentice-Hall, Inc.,Englewood Cliffs, New Jersey.
Maslach, C. Schaufeli, W. B. And Leiter M.P. (2001), “Job burn out”, Annu. Rev. Psychol., 52, 379-422.
Naktiyok, A. ve Karabey, C.N. (2005). “İşkoliklik ve Tükenmişlik Sendromu”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1.
Özaydın, M.M., Özdemir Ö.,(2014). “Çalışanların Bireysel Özelliklerinin İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Bir Kamu Bankası Örneği” İsarder, Cilt: 6, Sayı:1, 251-281.
Ravichandran, A., Soundara Rajan, L,J., G. Bala Sendhil Kumar, “A Study on Job Satisfaction of Employees of Manufacturing Industry in Puducherry, India”, Volume 4, Issue 2, February 2015.
Sürgevil, O. (2006). Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu Tükenmişlikle Mücadele Teknikleri (1.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Tella, A.,Ayeni, C., & Popoola, S. (2007). “Work Motivation, Job Satisfaction, And Organizational Commitment Of Library Personnel in Academic And Research Libraries in Oyo State, Nigeria”. Library Philosophy And Practice, 9(2), 13.
Wright, T.A., Bonett, D.G.,“Job satisfaction and psychological well-being as non additive predictors of work place turn over”, Journal of management 33 (2), 141- 160.
Yüksel İ., (2002), “Hemşirelerin İş Doyum Düzeyini Ayırt Edici İş Doyum Öğelerinin Diskriminant Analiziyle Belirlenmes”i, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 3, Sayı 1.
Yüksel, İ. (2005), “İletişimin İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Bir İşletmede Yapılan Görgül Çalışma”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (2), 291-306.
Zeynel, E. ve Çarıkçı, İ. H. (2015). Mesleki motivasyonun, iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Akademisyenler üzerine görgül bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 217-248.