ALPER GÜZEL, Seyhan FIRATA, BÜLENT ELBASAN

Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Karşılaştığı Sorunlar ve Devir Planlaması: Avrupa Birliği Projesi Kapsamında Bir Alan Araştırması

Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler ekonomik büyüme ve sürdürülebilir kalkınma açısından oldukça önemli bir yere sahiptir. Ayrıca KOBİ'ler ülke ekonomilerinde %99'dan fazla bir alanı kaplamaktadır ve istihdama büyük katkı sağlamaktadır. KOBİ'lerin yaşamlarını sürdürebilmeleri ise birçok faktöre bağlıdır. Devir planlaması KOBİ'lerin bir sonraki nesle iş transferinin yapılabilmesi ve dolayısıyla KOBİ'nin yaşamının devam etmesi adına oldukça önemlidir. Bu çalışma Avrupa Birliği Erasmus+ KA2 Yetişkin Eğitimi programı kapsamında desteklenen Intogeneration projesi kapsamında Türkiye, Almanya, İspanya, Bulgaristan ve Yunanistan'da gerçekleştirilen alan araştırmalarında Türkiye alan araştırması sonuçlarını paylaşmak amacıyla yapılmıştır. Yapılan alan araştırması ile KOBİ’lerin karşılaştıkları iç ve dış sorunları belirlemek, aile şirketlerinin bir sonraki kuşağa geçişlerde devir planlaması hakkındaki mevcut durumlarını ve görüşlerini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Araştırma amaçlarını gerçekleştirmek için literatürdeki çalışmalar, uzman ve akademisyen görüşleri ile birlikte proje ortaklarının yapmış olduğu odak grup çalışmalarının ardından 22 sorudan oluşan anket formu geliştirilmiştir. Anket uygulaması yüz yüze ve çevrim içi olarak gerçekleştirilmiştir. Ankara ilinde gerçekleştirilen alan araştırması sonucunda toplamda 387 kişi anket formunu doldurmuş fakat 110 anket eksik veya hatalı doldurulduğu için değerlendirme dışı bırakılmıştır. Toplanan veriler kodlanarak analize uygun hale getirilmiştir. Analiz sonucunda frekans ve yüzde dağılımları hesaplanmış ve kategorik verilerin kıyaslanmasında Pearson Ki Kare testi kullanılmıştır. KOBİ'lerin en sık karşılaştığı sorunların başına fiyat rekabetinin ve kalifiye personel ihtiyacının geldiği görülmüştür. Ayrıca KOBİ'lerin büyük çoğunluğunun devir planlaması yapmadığı ve bir sonraki nesle iş transferi yapmakla ile ilgili herhangi bir hazırlıklarının olmadığı görülmüştür. Devir planlaması ile ilgili farkındalığın arttırılmasına yönelik faaliyetlerin düzenlenmesi ve bu konuya eğitim programlarında daha geniş yer verilmesi önerilebilir.

The Challenges that Small and Medium Sized Enterprises Face and Succession Planning: A Field Research in the Scope of an EU Project

Small and Medium Sized Enterprises (SMEs) have a very significant importance in terms of sustainable development and economic growth. In most countries’, SMEs cover a field more than %99 percent in all enterprises and they also make a great contribution to the employment but most cannot transfer the business to the next generation as their survival depends on many factors. At this point, succession planning is one of the most important factor that supports making business transfer to next generation and for SMEs’ survival. This paper aims to share the Turkey results of the field research findings which was implemented through Turkey, Germany, Spain, Greece and Bulgaria. The field research in different countries aims to identify the internal and external challenges that SMEs face and to evaluate the current status and views of SMEs about succession planning. In order to achieve the research objectives, a questionnaire form that includes 22 items was developed by reviewing literature, considering the views of academicians, and making focus group meetings by the Project partners. The questionnaires were implemented in Ankara province by using online channels and face to face reviews. In total, 387 responses were collected but 110 of them were not considered as they have not been correctly filled. Totally, 277 questionnaire forms were considered for the analysis. The collected data was coded by the researcher, and frequency and percentage distribution were calculated. Pearson Chi-Square was implemented for the comparison of categorical data. According to research findings, it is found that the most frequent challenges that SMEs face are the price competition and the need for qualified employee. In addition, it was observed that the majority of SMEs did not make any succession plan and they did not have any preparations for transferring business to the next generation. It is recommended to organize activities to increase awareness about succession planning and to give a broader scope to this subject in training programs.

PDF

___

ASO. (2005, Haziran). Aile Şirketleri: Değişim ve Süreklilik. 05 25, 2018 tarihinde Ankara Sanayi Odası: http://www.aso.org.tr/kurumsal/media/kaynak/TUR/yayinlarimiz/ailesirketleri.pdf adresinden alındı Birincioğlu, N., & Acuner, T. (2015). AİLE İŞLETMELERİ KURUCULARININ VE AİLE DEĞERLERİNİN AİLE İŞLETMELERİNİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ:TRABZON ÖRNEĞİ. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7(14), 491-516.
BusinessDictionary. (2018). Succession Planning. 11 26, 2018 tarihinde Business Dictionary: http://www.businessdictionary.com/definition/succession-planning.html adresinden alındı Büte, M. (2010). AİLE İŞLETMELERİNİN KURUMSALLAŞMA SÜRECİNDE YAŞADIĞI SORUNLAR. AKADEMİK BAKIŞ DERGİSİ(22), 1-24.
Cabrera‐Suárez, K., Saá‐Pérez, P., & Garcia-Almeida, D. (2004). The Succession Process from a Resource‐ and Knowledge‐Based View of the Family Firm. Family Business Reviev, 14(1), 37-48. doi:https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2001.00037.x
Chua, J. H., Chrisman, J. J., & Sharma, P. (1999). Defining the Family Business by Behavior. ENTREPRENEURSHIP THEORY and PRACTICE, 23(4), 19-39. doi:https://doi.org/10.1177/104225879902300402
European Commission. (2009). Overview of Family–Business–Relevant Issues: Research, Networks, Policy Measures and Existing Studies. European Commission’s Directorate-General for Enterprise and Industry. 11 01, 2018 tarihinde https://ec.europa.eu/docsroom/documents/10388/attachments/1/translations/en/renditions/pdf adresinden alındı
European Commission. (2018, 11 06). Growth - Internal Market, Industry, Entrepreneurship and SMEs. 11 06, 2018 tarihinde European Commission;: http://ec.europa.eu/growth/ adresinden alındı
Ghazzaoui, K., Tout, S., & Nemar, S. (2014). The Dream of Continuity of a Family Business across Generations. 71-76.
Hisrich, R. D., & Peters, M. P. (1992). Entrepreneurship: Starting, Developing, and Managing a New Enterprise. Boston, MA: Irwin.
Leibman, M., Bruer, R., & Maki, B. (1996). Succession Management the next generation of succession planning. Human Resource Planning, 19(3), 16-29.
Lucky, E. O.-I., Minai, M. S., & Isaiah, A. O. (2011). A Conceptual Framework of Family Business Succession: Bane of Family Business Continuity. International Journal of Business and Social Science, 2(18), 106-113.
Muller, P., Julius, J., Herr, D., Koch, L., Peycheva, V., & McKiernan, S. (2017). Annual Report on European SMEs 2016/2017 - Focus on self-employment. European Commission. doi:10.2873/742338
Papadopoulos, G., Rikama, S., Alajääskö, P., Salah-Eddine, Z., Airaksinen, A., & Luomaranta, H. (2018, 05). Statistics on small and medium-sized enterprises. 11 02, 2018 tarihinde Eurostat: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Statistics_on_small_and_medium-sized_enterprises#SME_definition adresinden alındı
Peksaygılı, M., & Tutan, M. U. (2015). Aile İşletmelerinde Yönetim Devri ve Temel Kurumsallaşma Uygulamaları: Ege Otomotiv Derneği Üyeleri Çalışması. Journal of Yasar University, 10(37), 6432-6441.
PwC. (2016). PwC Küresel Aile Şirketleri Araştırması - Türkiye Sonuçları 2016. PwC Türkiye .
ResmiGazete. (2012, 11 04). KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTEKİ İŞLETMELERİN TANIMI, NİTELİKLERİ VE SINIFLANDIRILMASI HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK, Karar Sayısı : 2012/3834. 05 26, 2018 tarihinde Resmi Gazete: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/11/20121104-11.htm adresinden alındı
ResmiGazete. (2018, 06 24). Resmi Gazete Arşiv. 11 05, 2018 tarihinde Resmi Gazete: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/06/20180624.pdf adresinden alındı
Rivera, K. (2017, 05 03). 30 Insightful Small Business Statistics. 05 26, 2018 tarihinde Fit Small Business: https://fitsmallbusiness.com/small-business-statistics/ adresinden alındı
Rothwell, W. (2001). Effective succession planning. New York: American Management Association.
Schnaubelt, C. (2018, 08 17). Transitioning Your Family Business To The Next Generation. 11 26, 2018 tarihinde Forbes: https://www.forbes.com/sites/catherineschnaubelt/2018/08/17/transitioning-your-family-business-to-the-next-generation/#d0b9ec27421a adresinden alındı
Schoonover, C. (2011). Best Practices in Implementing Succession Planning.Schoonover Associates. Schoonover Association: LLC.
Scott, R. B. (2000). Consulting with family-owned businesses. The CPA Journal, 70(5), 80-81.
Shafieyoon, R., & Mansouri, M. (2014). Factors Dominating the Continuity and Decline of Family Businesses. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 4(1), 327-343. doi:http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v4-i1/532
TCMB. (2018, 11 30). Gösterge Niteliğindeki Merkez Bankası Kurları. 12 03, 2018 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası: http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tr/tcmb+tr/main+menu/istatistikler/doviz+kurlari/gosterge+niteligindeki+merkez+bankasi+kurlarii adresinden alındı
TOBB-KOBİ , A. (2018). KOBİ İstatistikleri (TÜİK) - Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri, 2015. 10 29, 2018 tarihinde KOBİ Bilgi Sitesi - Türkiye Odalar Borsalar Birliği: http://kobi.org.tr/index.php/tanimi/stats adresinden alındı
TUİK. (2016, 11 25). Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri, 2016. 05 26, 2018 tarihinde Türkiye İstatistik Kurumu: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21540 adresinden alındı
Williams, D., & Jones, O. (2010). Factors Assoicated with Longevity of Small, Family-OwnedFirms. International Journal of Entrepreneurship, 14, 37-57.
Zellweger, T. M., Nason, R. S., & Nordqvist, M. (2012). From Longevity of Firms to Transgenerational Entrepreneurship of Families: Introducing Family Entrepreneurial Orientation. Family Business Review, 25(2), 136-155. doi:10.1177/0894486511423531