Kişilik Tiplerinin Çatışmayı Yönetme Yöntemlerine Etkisi

Örgütlerdeki çatışmaların oluşmasında bireylerin sahip olduğu kişilik özelliklerinin etkili olduğu ve bu açıdan çatışmaların çözümlenmesinde yöneticilere önemli görevler düştüğü bilinmektedir. Bu kapsamda, turizm işletmelerinde yönetici konumundaki bireylerin kişilik özelliklerine göre çatışmaları yönetmede hangi yöntemleri kullandıklarını belirlemek bu araştırmanın temel konusunu oluşturmaktadır. Bu sebeple Türkiye'nin yedi bölgesi esas alınarak çeşitli illerde bulunan turizm sektöründe faaliyet gösteren A grubu seyahat acentesi ve üç, dört, beş yıldızlı otel işletmesi yöneticilerine anket uygulanmıştır. 1098 işletme yöneticisinin görüşlerinin değerlendirildiği bu araştırmada kullanılan ölçeklerin genel geçerlik ve güvenirliğine ilişkin gerekli analizler de yapılmış olup, "korelasyon" ve "regresyon" analizlerinden faydalanılarak baskın, kinci ve soğuk kişilik tipine sahip olan yöneticilerin çatışmayı yönetme yöntemlerinden daha çok hükmetme yöntemini, içe dönük ve kullanılmaya yatkın kişilik tipindeki yöneticilerin daha çok kaçınma yöntemini, fedakâr ve dışa dönük kişilik tipindeki yöneticilerin ise daha çok uzlaşma yöntemini tercih ettikleri tespit edilmiştir.

The Impact of Personality Traits on Conflict Management Methods

It is widely accepted that the personality traits influence the occurrence of conflicts and that the managers have important responsibilities to deal with these conflicts. The subject of this work is to find the relationship between the personal traits of the managers and the conflict management methods that they use. Within this context, a survey was conducted on A group travel agencies and three, four and five star hotels operating in the seven regions of Turkey. Reliability and validity of the scale used to measure the opinions of the 1098 managers has been analyzed and correlation and regression analysis have been conducted. The findings suggest that the managers with dominant, revengeful and cold personal traits employ the management method of domination, that the introvert managers and the managers that can be exploited use the avoidance method and that the altruistic and the extrovert managers employ the accomodation method of conflict management.

PDF

___

Alexander, D. C. (1995). "Conflict Management Styles of Administrators in Schools for the Deaf: Teacher Perceptions of Job Satisfaction." Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gallaudet University, Washington.
Amason, A. (1996). Distinguishing Effects of Functional and Dysfunctional Conflict On Strategic Decision Making: Resolving A Paradox for Top Management Teams. Academy of Management Journal, 39, 123-148.
Antonioni, D. (1998). Relationship Between the Big Five Personality Factors and Conflict Management Styles. International Journal of Conflict Management, 9, 336-355.
Antonioni, D. ve Park, H. (2001). The Effects of Personality Similarity on Peer Ratings of Contextual Work Behaviors. Personnel Psychology, 54, 331-360.
Aritzeta, A. ve Balluerka, N. (2006). Cooperation, Competition and Goal Interdependence in Work Teams: a Multilevel Approach. Psicothema, 18(4), 757-765.
Asunakutlu, T. ve Safran, B. (2004). Kültürel Farklılıklardan Kaynaklanan Çatışmalara Yönelik Bir Araştırma (Marmaris Turizm Sektörü Örneği). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6(1), 26-49.
Asunakutlu, T., Safran, B. ve Akgöl, A. (2004). Cinsiyet Farklılıklarından Kaynaklanan Çatışmalar ve Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 5(1), 44-52.
Baykal, K. ve Kovancı, A. (2008). Yönetici ve Astları Arasındaki Anlaşmazlıkların
Çözümüne Yönelik Bir Araştırma. Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 3 (3), 21-38.
Bilsky, W. ve Wülker, A. (2000). Konfliktstile: Adaptation und Erprobung des Rahim Organizational Conflict Inventory (ROCHI-II). Web: http://wwwpsy.uni- muenster.de/imperia/md/content/psychologie_institut_4/ae_bilsky/forschungsber ichte_ae/fb_21neu.pdf adresinden 14 Mart 2013 tarihinde alınmıştır.
Bokkasam, S., Gupta, J. M., Alghanim, S. ve Al-Hamali, R. M. (2012). Organizational Conflicts in India and Saudi Arabia. International Conference on Innovation and Information Management. 36, 332-336.
Bolger, N., DeLongis, A., Kessler, R. C. ve Schilling, E. A. (1989). Effects of Daily Stress on Negative Mood. Journal of Personality and Social Psychology. 57, 808-818.
Brewer, N., Mitchell, P. ve Weber, N. (2002). Gender Role, Organizational Status, and Conflict Management Styles. The International Journal of Conflict Management. 13(1), 78-94.
Bruck, C. S. ve Allen, T. D. (2003). The Relationship Between Big Five Personality Traits, Negative Affectivity, Type A Behavior, And Work-Family Conflict. Journal of Vocational Behavior, 63(2003), 457-472.
Bumin, B. (1990). İşletmelerde Organizasyon Geliştirme ve Çatışmanın Yönetimi. Ankara: Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayını.
Cai, D. A. ve Fink, E. L. (2002). Conflict Style Differences Between Individualists and Collectivists. Communication Monographs, 69(1), 67-87.
Carter, J. C., Kelly, A. C. ve Norwood, S. J. (2012). Interpersonal problems in anorexia nervosa: Social inhibition as defining and detrimental. Personality and Individual Differences, 53, 169-174.
Chen, L. S. L. (2008). Subjective Well-Being: Evidence From The Different Personality Traits of Online Game Teenager Players. CyberPsychology & Behavior, 11(5), 579-581.
Çetin, M. Ö. ve Hacıfazlıoğlu, Ö. (2004). Academics' Conflict Management Styles (Öğretim Elemanlarının Çatışma Yönetimi Davranış Biçimleri). Doğuş Üniversitesi Dergisi. 5(2), 155-162.
De Dreu, C. K. W. ve Weingart, L. R. (2003). Task Versus Relationship Conflict, Team Performance, and Team Member Satisfaction: A Meta-Analysis. Journal of Applied Psychology, 88, 741-749.
De Dreu, C. K. W., Evers, A., Beersma, B., Kluwer, E. S. ve Nauta, A. (2001). A Theory-Based Measure of Conflict Management Strategies in the Workplace. Journal of Organizational Behavior. 22, 645-668.
Dijkstra, M. T. M., Dierendonck, D. van, Evers, A. ve De Dreu, C. K. W. (2005). Conflict and Well-Being at Work: The Modernating Role of Personality. Journal of Managerial Psychology, 20(2), 87-104.
Ensley, M. D., ve Hmieleski, K. A. (2005). A Comparative Study of New Venture Top Management Team Composition, Dynamics and Performance Between University-Based and Independent Start-Ups. Research Policy, 34, 1091-1105.
Everard K. B., Morris G., ve Wilson, I. (2004). Effective School Management. London: Paul Chapman Publishing.
Faheem, A., Campbell, P., Jaffar, A. ve Alkobaisi, S. (2010). Learning&Personality Types: A Case Study of a Software Design Course, Journal of Information Technology Education: Innovations in Practice, 9, 237-252.
Gibson, J. L., Ivancevich, J. M. ve Donnelly, JR., J. H. (2000). Organizations: Behavior Structure Processes. (3. Basım), Boston: Irwin McGraw-Hill.
Graziano, W. G., Jensen-Campbell, L. A. ve Hair, E. C. (1996). Perceiving Interpersonal Conflict and Reacting to It: The Case for Agreeableness. Journal of Personality and Social Psychology. 70, 820-835.
Gümüşeli, A. İ. (1994). İzmir Ortaöğretim Okulları Yöneticilerinin Öğretmenler ile Aralarındaki Çatışmaları Yönetme Biçimleri. Basılmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Günbayı, İ. ve Karahan, İ. (2006). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Kurum İçi Çatışmaları Yönetim Biçemleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 8(1), 209-230.
Hodge, B. J. ve Anthony, W. P. (1991). Organization Theory: A Strategic Approach. (4. Basım), Boston: Allyn and Bacon.
Horowitz, L. M., Rosenberg, S. E., Bauer, B. A., Ureno, G. ve Villasenor, V. S. (1988). Inventory of Interpersonal Problems, Psychometric Properties and Clinical Applications. Journal of Clinic Consultation Psychologie, 56, 885-892.
Horowitz, L. M., Rosenberg, S. E., ve Bartholomew, K. (1993). Interpersonal Problems, Attachment Styles, and Outcome in Brief Dynamic Psychotherapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 61(4), 549-560.
İyigün, N. Ö. (2012). Psikolojik Kontratın Örgütsel Sapma Üzerindeki Etkisi ve Kişilik Özelliklerinin Rolü: İlaç Sektöründe Bir Araştırma. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Jehn, K. (1997). A Qualitative Analysis of Conflict Types and Dimensions in Organizational Groups. Administrative Science Quarterly, 42, 530-557.
Karip, E. (2010). Çatışma Yönetimi (4. basım). Ankara: Pegem Akademi.
Kaushal, R. ve Kwantes, C. T. (2006). The Role of Culture and Personality in Choice of Conflict Management Strategy. International Journal of Intercultural Relations. 30, 579-603.
Kelly, J. (2006). An Overview of Conflict. Dimesions of Critical Care Nursing. 25(1), 22-28.
Kutanis, R. Ö. ve Tunç, T. (2010). Kişilik ve Örgütsel Yaşam: Tükenmişlik Sendromu Yönünden Bir Değerlendirme. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 12(2), 59-74.
Liang, T. P., Liu, C. C., Lin, T. M., ve Lin, B. (2007). Effect of Team Diversity on Software Project Performance. Industrial Management and Data Systems, 107, 636-653.
Matsuo, M. (2006). Customer Orientation, Conflict, and İnnovativeness in Japanese Sales Departments. Journal of Business Research, 59, 242-250.
Mills, J. ve Chusmir, L. H. (1988). Managerial Conflict Resolution Styles: Work and Home Differences. Journal of Social Behavior and Personality, 3, 303-316.
Moberg, P. J. (1998). Predicting Conflict Strategy With Personality Traits: Incremental Validity and The Five Factor Model. International Journal of Management, 9(3), 258-285.
Moberg, P. J. (2001). Linking Conflict Strategy to The Five Factor Model: Theoretical and Empirical Foundations. The International Journal of Conflict Management, 12(1), 47-68.
Niederauer, S. (2006). Üniversite Üst Düzey Yöneticilerinin Kişilik Tipleri ve Örgütsel Çatışma Çözme Stilleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Oğuz, Y. (2007). Okul Müdürlerinin Demografik Değişkenler ve Kişilik Özellikleri ile Çatışma Yönetimi Stili Arasındaki Farklılıklar ve İlişkiler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Olson, B. J., Parayitam, S., ve Bao, Y. (2007). Strategic Decision Making: The Effects of Cognitive Diversity, Conflict, and Trust on Decision Outcomes. Journal of Management, 33, 196-222.
Özdamar, K. (2001). Spss ile Biyoistatistik (4. basım). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Park, H. ve Antonioni, D. (2007). Personality, Reciprocity, and Strength of Conflict Resolution Strategy. Journal of Research in Personality. 41, 110-125.
Pelit, E., Keleş, Y. ve Kılıç, İ. (2012). Otel Yöneticilerinin Kişilik Özellikleri İle Çatışma Yönetme Yöntemleri Arasındaki İlişki. II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi, 12-15 Nisan 2012, Kemer, Antalya, 784-797.
Rahim, M. A. (1983). A Measure of Styles of Handling Interpersonal Conflict. Academy of Management Journal, 26, 268-376.
Rahim, M. A. (1992). Managing Conflict in Organizations (2. basım). Westport, CT: Praeger.
Rahim, M. A. (2001). Managing Conflict in Organizations. (3. basım), Quorum Books Westport, CT: Greenwood Publishing Group.
Rahim, M. A. (2002). Toward A Theory of Managing Organizational Conflict. The International Journal of Conflict Management. 13(3), 206-235.
Rahim, M. A. (2004). Rahim Organizational Conflict Inventories Prefessional Manual. Bowling Green-Kentucky-USA: Center for Advanced Studies in Management.
Rahim, M. A., Antonioni, D. ve Psenicka, C. (2001). A Structural Equations Model of Leader Power, Subordinates' Styles of Handling Conflict, and Job Performance. International Journal of Conflict Management. 12, 191-211.
Renner, F., Jarrett, R. B., Vittengl, J. R., Barrett, M. S., Clark, L. A. ve Thase, M. E. (2012). Interpersonal Problems as Predictors of Therapeutic Alliance and Symptom Improvement in Cognitive Therapy For Depression. Journal of Affective Disorders, 138, 458-467.
Rhenman, E., Stromberg, L., Westerlund, G. (1970). Conflict and Cooperation in Business Organizations. London: Wiley- Interscience.
Sarıtaş, M. (1997). Yönetimde Kişilik Faktörü, Eğitim Yönetimi Dergisi, 3(4), 527-548.
Sirivun, U. (2001). An Investigation of The Primary and Secondary Conflict Management Style Preferences of Men and Women in The Role of Local Managers, International Managers, and College Students in Thailand. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Nova Southeastern University, U.S.A.
Sportsman, S. ve Hamilton, P. (2007). Conflict Management Styles In The Health Professions. Journal of Professional Nursing, 23(3), 157-166.
Sternberg, R. J. ve Soriano, L. J. (1984). Styles of Conflict Resolution. Journal of Personality and Social Psychology. 47, 115-126.
Şirin, E. F. ve Yetim, A. A. (2009). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Yöneticilerinin Çatışma Yönetimi Stratejilerini Kullanma Düzeylerinin Yönetici ve Akademisyen Algılarına Göre İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu. 4(4), 186-198.
Tekin, Ö. A., Turan, S. N., Özmen, M., Turhan, A. A. ve Kökçü, A. (2012). Beş Faktör Kişilik Özellikleri ve Örgütsel Çatışma Yönetimi Arasındaki İlişkiler: Ankara'daki Beş Yıldızlı Otel İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Journal of Yaşar University, 27(7), 4611-4641.
Ting-Toomey, S. (1994). Managing Intercultural Conflicts Effectively. L. Samovar ve R. Porter (Editör.), Intercultural Communication: A Reader, (ss.360-372). 7. Baskı. Belmont, CA: Wadsworth.
Topaloğlu, C. (2011). Yönetim Kuramları ve Örgütiçi Çatışmalar. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi. 6(1), 249-265.
Türkmen, F. (2013). Kişilik Tiplerinin Çatışmayı Yönetme Yöntemlerine Etkisi: Turizm Sektöründe Bir Uygulama. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Eğitimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
Üngüren, E. (2008). Örgütsel Çatışma Yönetimi Üzerine Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 1(5), 880-909.
Ünsar, A. S. (2011). Çalışanların Kişilik Özelliklerinin İşten Ayrılma Eğilimine Olan Etkisi: Bir Alan Araştırması. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(22), 255-271.
Van Dierendonck, D. (2005). The Construct Validity of Ryff's Scales of Psychological Well-Being and its Extension with Spiritual Well-Being. Personality and Individual Differences, 36, 629-643.
Wall, J. A. Jr. ve Callister, R. R. (1995). Conflict and Its Management. Journal of Management, 21(3), 515-558.
Wall, T. D. (1998). Affect., N. Nicholson (Editör). The Blackwell Encyclopedic Dictionary of Organizational Behavior. USA: Blackwell Publishers Inc.
Wood, V. F. ve Bell, P. A. (2008). Predicting Interpersonal Conflict Resolution Styles From Personality Characteristics. Personality and Individual Differences, 45(2008), 126-131.
Yıldız, S., Boz, İ. T. ve Yıldırım, B. F. (2012). Kişilik Tipi ile Olumlu Sosyal Davranış Arasındaki İlişki: Marmara Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 215-233.
Yılmazer, A. ve Eroğlu, C. (2012). Davranış Bilimleri ve Örgütsel Davranış. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yürür, S. (2009). Yöneticilerin Çatışma Yönetim Tarzları ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Analizine Yönelik Bir Araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 10(1), 23-42.
Zel, U. (2006). Kişilik ve Liderlik (2. basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.