GAMZE BAYIN DONAR, Gözde YEŞİLAYDIN TEREKLİ

Hemşirelerde Örgütsel Sapma Davranışının Analizi: Bir Üniversite Hastanesi Örneği

Örgütsel sapma davranışı, örgüt içi kültür tarafından belirlenen, örgüte ilişkin kurallara, normlara, değerlere, beklentilere, örf-adetlere ve yasal düzenlemelere uygun olmayan, örgüte, iş görenlere ve her ikisine birden zarar veren ancak istemli olarak yapılan davranış olarak tanımlanmaktadır. Bu araştırma, hemşirelerin örgütsel sapma düzeyini belirlemek, bu düzeyin hemşirelerin tanımlayıcı özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymak, örgütsel sapmanın boyutlarını ve bu boyutlar arasındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, Ankara'daki bir üniversite hastanesinde görev yapan hemşireler oluşturmaktadır. Araştırmada örneklem seçilmemiş, hastanede çalışan tüm hemşirelere ulaşılmaya çalışılmış; ancak toplam 244 (%48,12) hemşireye ulaşılmıştır. Örgütsel sapmayı ölçmek için, Bennett ve Robinson (2000) tarafından geliştirilen 15 ifadeden oluşan ve iki boyutlu "Sapma Davranışı Ölçeği" kullanılmıştır. Ölçeğe ilişkin Cronbach Alpha katsayısı 0,94 olarak bulunmuştur. Araştırma sonucunda, hemşirelerin genel örgütsel sapma ortalamasının 1,85±0,718 olduğu saptanmıştır. Ayrıca, örgütsel sapmanın iki boyutu arasında istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönde ve orta derecede güçlü bir ilişki olduğu belirlenmiştir (R= 0,701). Sağlık kurumu yöneticilerine, örgütsel sapma davranışına ilişkin nedenlerin belirlenmesi, bu davranışı önleme yollarının tespit edilmesi, dolayısıyla da hem bireylerarası hem de örgüte yönelik sapma davranışının önüne geçilmeye çalışılması önerilebilir.

Analysis of Nurses' Organizational Deviant Behaviour: An Example of a University Hospital

Organizational deviant behavior is defined as intentionally behavior which is damaging both employees and organization and unsuitable to organization rules, norms, values, expectations and legal regulations. The aim of this study is to determine the level of organizational deviance of nurses, to expose differentiates of this level according to the descriptive characteristics, to detect the dimensions of organizational deviance and to evaluate the relationship between these dimensions. Population of the study is nurses working at a University Hospital in Ankara. The sample is not selected and tried to reach all the nurses working at this hospital. However, 244 nurses were reached (%48,12). To measure organizational deviance, "Measure of Workplace Deviance Items" which was developed by Bennett and Robinson (2000) was used. This scale consists from 15 expressions and 2 dimensions and its' Cronbach's alpha coefficient was 0,94. As a result of the study, the mean score of nurses' organizational deviance was found 1.85 ± 0.718. In addition, statistically significant, positive and moderately strong correlation was found between the two dimensions of organizational deviance (R= 0.701). It can be suggested that health care managers should identify reasons and the ways of preventing of individual deviant behaviour. Thus, managers may prevent behaviour of deviation to the organization.

PDF

___

Adıgüzel, O., (2012). "İşle ilgili stres, rol çatışması ve rol belirsizliğinin beklenen personel devri üzerine etkisi: hemşireler üzerinde bir uygulama", Journal of Alanya Faculty of Business/Alanya Isletme Fakültesi Dergisi, Cilt.4, Sayı:3.
Aiken, L.H., Clarke, S.P., Sloane, D.M., Sochalski, J.A., Busse, R., Clarke, H., and Shamian, J., (2001). "Nurses' reports on hospital care in five countries", Health Affairs, Vol.20, No:3, 43-53.
Akmcı, F.S., (2002). Kriminoloji, Beta Yayınları, İstanbul.
Altay, B., Gönener, D., Demirkıran, C., (2010). "Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve aile desteğinin etkisi", Fırat Tıp Dergisi, Cilt.15, Sayızl, 10-16.
American Heritage Dictionary, (2000). Erişim Yeri: http://www.ahdictionary.com/word/search.html?q=deviance&submit.x=5 8&subm it.y=25, Erişim Tarihi: 03.07.2013.
American Nurses Association, (2010). Nursing's social policy statement: the essence of the profession, Nursesbooks.org.
Appelbaum, S.H., Deguire, K.J., Lay, M., (2005). "The relationship of ethical climate to deviant workplace behavior", Corporate Governance, Vol.5, No:4, 43-55
Appelbaum, S.H., Iacomi, G.D., Matousek, A., (2007). "Positive and negative deviant workplace behaviours: causes, impacts and solutions", Corporate Governance, Vol.7, No:5, 586-598.
Aquino, K., Galperin, B.L., Bennett, R.C., (2004). "Social status and aggressiveness as moderators of the relationship between ınteractional justice and workplace deviance", Journal of Applied Social Psychology, Vol.34, N025, 1001-1029.
Arbak, Y., Günlü, E., (2009). Turizm işletmelerinde sapkın davranışlar, (Ed. Zeyyat Sabuncuoğlu), Içinde: Turizm işletmelerinde örgütsel davramş, MKM Yaymcılık, Bursa.
Arbak, Y., Şanlı, A., Çakar, U., (2004). "İşyerinde sapkın davranış: akademik personel üzerinde yerel bir tanım ve tipoloji çalışması", Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt.4, Sayııl, 5-24.
Avcı, N., Küçükusta, D., Tütüncü, Ö., (2007). İşyeri sapma davranışı: konaklama işletmelerinde bir uygulama, Çeşme Ulusal Turizm Sempozyumu, Izmir.
Avcı, N., (2008). Konaklama işletmelerinde örgütsel öğrenme, iş tutumları ve örgütsel sapma arasındaki ilişkinin analizi, Dokuz Eylül Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İzmir.
Baghbanian, A., Khammarnia, M., Torkfar, G., (2013). Evaluation of workplace deviant behavior in Zahedan, İmam-Ali Hospital in 2012, Proceedings of 3rd Asia-Pacific Business Research Conference, Kuala Lumpur, Malezya.
Baron, R.A., Neuman, J.H., (1996). "Workplace violence and workplace aggression: evidence on their relative frequency and potential causes", Aggressive Behaviour, Vol.22, No:3,161-173.
Bennett, R.J., Robinson, S.L., (2000). "Development of measure of workplace deviance", Journal Of Applied Psychology, Vol.85, N023, 349-360.
Bennett, R.J., Robinson, S.L., (2003). The past, present, and üıture of workplace deviance research, (Ed. J.S. Greenberg), In: Organizational behavior: the state of the science (pp. 247-282), Lawrence Erlbaum Associate, USA.
Bradley, E.H., Curry, L.A., Ramanadhan, S., Rowe L., Nembhard, İ.M., Krumholz H.M., (2009). "Research in action: using positive deviance to improve quality of health care", Implementation Science, Vol.25, N024, 1-11.
Christian, J.S., Ellis, A.P., (2014). "The crucial role of turnover intentions in transforming moral disengagement into deviant behavior at work", Journal of business ethics, Vol.119, No:2, 193-208.
Chullen, C.L., Dunford, B.B., Angermeier, İ., Boss, R.W., Boss, A.D. (2010).
"Minimizing deviant behavior in healthcare organizations: the effects of supportive leadership and job design", Healthc Manag., Vol.55, N026, 381-397.
Demir, M., (2009). Konaklama işletmelerinde duygusal zeka, örgütsel sapma, çalışma yaşamı kalitesi ve işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişkinin analizi, Dokuz Eylül
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Doktora Tezi, İznıir.
Demir, M.Ö., (2012). Sosyal bilimlerde istatistiksel analiz: SPSS 20 kullanım kılavuzu, Detay Yaymcılık, Ankara.
Demir, M., Tütüncü, O., (2010). "Ağırlama işletmelerinde örgütsel sapma ile işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişki", Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt.21, Sayııl, 64-74.
Derin, N., Demirel, E.T., (2012). "Tükenmişlik sendromunun örgütsel bağlılığı zayıflatıcı etkilerinin malatya merkezde görev yapan hemşireler üzerinde incelenmesi", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.l7, Sayı:2, 509-530.
Dunlop, P.D., Lee, K.İ., (2004). "Workplace deviance, organizational citizenship behavior and business unit performance: the bad apples do spoil the whole barrel", Journal of Organizational Behavior, Vol.25, 67-80.
Dünya Sağlık Örgütü, (2013). World Health Statistics 2013, World Health Organization. Estes, B.C., (2013). "Abusive supervision and nursing performance", Nursing Forum, Vol. 48, No. 1, pp. 3-16.
Ferris, L.D., Brown, D.J, Heller, D., (2009). "Organizational supports and organizational deviance: the mediating role of organization-based self-esteem", Organizational Behavior and Human Decision Processes, Vol. 108, 279--286.
Galperin, B.L., (2012). "Exploring the Nomological Network of Workplace Deviance: Developing and Validating Measure of Constructive Deviance." Journal of Applied Social Psychology, Vol.42, No:12, 2988--3025.
Galperin, B.L., Burke, R.J ., (2006). "Uncovering the relationship between workaholism and workplace destructive and constructive deviance: an exploratory study", International Journal of Human Resource Management, Vol. 17, No:2, 331- 347.
Grasmick, H.G., Kobayashi, E., (2002). "Workplace deviance in Japan: applying an extended model of deterrence", Deviant Behavior: An Interdisciplinary Journal, Vol.23, 21--43.
Gruys, M.L., Sackett, P.R., (2003). "Investigating the dimensionality of counterproductive work behavior", International Journal of Selection and Assessment, Vol.11, Nozl, 30-42.
Hanrahan, N.P., Aiken, L.H., McClaine, L., Hanlon, A.L., (2010). "Relationship between psychiatric nurse work environments and nurse burnout in acute care general hospitals", Issues In Mental Health Nursing, Vol.3 1, No:3, 198-207.
Heckert, D.A., Ünlü O., (2013). Pozitif sapma davranışı: yeni bir tanım arayışı, 1. Orgütsel Davranış Kongresi, Sakarya.
Henle, C.A., Giacalone, R.A., Jurkiewicz, CL., (2005). "The role of ethical ıdeology in workplace deviance", Journal of Business Ethics, Vol.56, 219-230.
Hollinger, R.C., Clark, J.P., (1982). "Formal and informal social controls of employee deviance", Sociological Quarterly, Vol.23, 333-343.
İyigün, N.Ö., Çetin, C., (2012). "Psikolojik kontratm örgütsel sapma üzerindeki etkisi: ilaç sektöründe bir araştırma", Oneri Dergisi, Cilt. 10, Sayı. 37, 15-29.
Judge, T.A., Scott, B.A., Ilies, R., (2006). "Hostility, job attitudes, and workplace deviance: test of multi-level model", Appl Psychol, Vol.91, N021, 126-38.
Kamp, J., Brooks, P., (1991). "Perceived organizational climate and employee counterproductivity", Journal of Business and Psychology, Vol.5, N024, 447-45 8.
Karahan, A., (2008). "Hastanelerde liderlik ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi", Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.X, Sayızl, 145-162.
Karakuş, H., (2011). "Hemşirelerin iş tatmin düzeyleri: Sivas ili örnegi", Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt.3, Sayı:6, 46-57.
Kavuncubasi, Ş., Yıldırım, S. (2010). Hastane ve Sağlık Kurunıları Yönetimi, Siyasal Kitabevi, Ankara.
Kelly, P., Tazbir, J., (2013). Essentials of Nursing Leadership Management, 3rd Edition.
Kidwell, R.E., Martin, C.L., (2005). The Prevalence (and Ambiguity) of Deviant Behavior at Work, (Ed. Kidwell, R.E. ve Martin, C.L.), In: Managing Organizational Deviance (s. 1-37), Sage Publications, USA.
Kidwell, R.E., Kochanowski, S.M., (2005). "The morality of employee theft: teaching about ethics and deviant behavıor in the workplace", Journal of Management Education, Vol.29, No:1, 135-152.
Kingma, M., (2007). "Nurses on the move: global overview", Health Services Research, Vol.42, N023, 1281-1298.
Kobbs, S.W., Arvey, R.D., (1993). "Distinguishing deviant and non-deviant nurses using the personnel reaction blank", Journal of Business and Psychology, Vol.8, No:2, 255-264.
Krohn, M.D., Lanza-Kaduce, L., Akers, R.L., (1984). "Community context and theories of deviant behavior: an examination of social learning and social bonding theories", The Sociological Quarterly. Vol.25, N023, 353-372.
Kurland, O.M., (1993). "Workplace violence", Risk Management, Vol.40, 76.
Kuzulugil, Ş., (2012). "Kamu hastaneleri çalışanlarında iş tatminini etkileyen faktörlerin incelenmesine yönelik bir araştırma", İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt.4l, Say1:l, 129-141.
Kwok, C.K., Au, W.T., Ho, J.M.C., (2005). "Normative controls and self-reported counterproductive behaviors in the workplace in China", Applied Psychology: An International Review, Vol.54, N024, 456--475.
Lawrence, T.B., Robinson, S.L., (2007). "Ain't misbehavin: workplace deviance as organizational resistance", Journal of Management, Vol.33, No:3, 378-394.
Lian, H., Ferris, D.L., Brown, D.J., (2012). "Does taking the good with the bad make things worse? How abusive supervision and leader--member exchange interact to impact need satisfaction and organizational deviance", Organizational Behavior and Human Decision Processes, Vol.117, 41--52.
Logan C.C., Dunford, B.B., Angermeier, İ., Boss, R.W., Boss, A.D., (2010).
"Minimizing deviant behavior in healthcare organizations: the effects of supportive leadership and job design", Journal of Healthcare Management, Vol.55, No:6, 381-97.
Lu, H., Barriball, K. L., Zhang, X., While, A. E., (2012). "Job satisfaction among hospital nurses revisited: systematic review", International Journal Of Nursing Studies, Vol.49, No:8, 1017-1038.
Mainemelis, C., (2010). "Stealing fire: creative deviance in the evolution of new ideas", Academy Of Management Review, Vol. 35, No. 4, 558--578.
Markova, G., Folger, R., (2012). "Every cloud has silver lining: positive effects of deviant coworkers", The Journal of Social Psychology, Vol. 152, No:5, 86--612.
Mulki, J.P., Jaranıillo, F., Locander, W.B., (2006). "Emotional exhaustion and organizational deviance: can the right job and leader's style make difference", Journal Of Business Research, Vol.59, 1222-1230.
Murray, T.E., (2006). Peer reporting of workplace the role of organizational justice and contingency factors, Touro University International, Faculty of the College of Business Administration, Doctoral Dissertation. Nabirye, R. C., Brown, K. C., Pryor, E. R., Maples, E. H., (2011). "Occupational stress, job satisfaction and job performance among hospital nurses in Kampala, Uganda", Journal of nursing management, Vol. 19, No:6, 760-768.
Önder, G., Aybas, M., Önder, E., (2014). "Hemşirelerin stres seviyesine etki eden faktörlerin öncelik sırasının çok kriterli karar verme tekniği ile belirlenmesi", Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt.1, Say1:l, 21-35.
Ozdevecioglu, M., Aksoy, M.S., (2005). "Organizasyonlarda sabotaj: türleri, amaçları, hedefleri ve yönetimi", C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt.6, Say1:l, 95- 109.
Öztürk, Y.E., Özata, M., (2013). "Hemşirelerde örgütsel vatandaşlık davranışı ile tıbbi hataya eğilim arasındaki ilişkinin araştırılması", Süleyman Demirel Universitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.18, Say1:3, 365-381.
Poghosyan, L., Clarke, S.P., Finlayson, M., Aiken, L.H., (2010). "Nurse burnout and quality of care: Cross-national investigation in six countries", Research in Nursing Health, Vol.33, No:4, 288-298.
Pulich, M., Tourigny, L., (2004). "Workplace deviance: strategies for modifying employee behavior", The Health Care Manager, Vol.23, No:4, 290-301.
Purcell, S.R., Kutash, M., Cobb, S., (2011). "The relationship between nurses' stress and nurse staffing factors in hospital setting", Journal of Nursing Management, Vol.19, No:6, 714-720.
Robinson, S.L., Bennett, R.J., (1995). "A typology of deviant workplace behaviors: multidimensional scaling study", Academy of Management Journal, Vol.38, No:2, 555- 572.
Robinson, S.L., Greenberg, J., (1998). Employees behaving badly: dimensions, determinants and dilemmas in the study of workplace deviance, (Ed. C.L. Cooper ve D.M. Rousseau), In: Trends in Organizational Behavior (s. 1-30), John Wiley Sons, New York.
Sağlık Bakanlığı, (2012). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012, Sentez Matbaacılık, Ankara.
Shortell, S.M., Kaluzny A.D., (1997). Organization Theory and Health Services Management, (Eds. Stephen M. Shortell, Arnold D. Kaluzny), In: Essentials Of Health Care Management (s.3-33), Thomson Learning, USA.
Silva, M.C., (1998). "Organizational and administrative ethics in health care: an ethics gap", Online Journal Of Issues In Nursing, Vol.3, No:3.
Sipahi, B., Yurtkoru, E.S., Çinko, M., (2010). Sosyal Bilimlerde SPSS'le Veri Analizi, Beta Yaymları, Istanbul.
Spector, P.E., Fox, S., (2002). "An emotion-centered model of voluntary work behavior some parallels between counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior", Human Resource Management Review, Vol.12, 269--292.
Spreitzer, G.M., Sonenshein, S., (2004). "Toward Construct Definition of Positive Deviance." American Behavioral Scientist", Vol.47, No:6, 828-84.
Tang, F.I., Sheu, S.J., Yu, S., Wei, l.L., Chen, C.H., (2007). "Nurses relate the contributing factors involved in medication errors", Journal of Clinical Nursmg, Vol.16, No:3, 447-57.
Tekingündüz, S., Tengilimoğlu, D., (2013). "Hastane çalışanlarmm iş tatmini, örgütsel bağlılık ve örgütsel güven düzeylerinin belirlenmesi", Sayıştay Dergisi, 91: 77- 103.
Tengilimoğlu, D., Işık, O., Akbolat, M., (2012). Sağlık İşletmeleri Yönetimi, Nobel Akademik Yaymcılık, Ankara.
Thomas, R.K., (2003). Society and Health Sociology for Health Professionals, Kluwer Academic Publishers, ABD.
Tokmak, C., Kaplan, Ç., Türkmen, F., (2011). "İş koşullarmm sağlık çalışanlarmda yol açtığı stres üzerine Sivas'ta bir araştırma", İşletme Araştırmaları Dergisi, Vol.3, No: 1, 49-68.
Tütüncü, Ö., Küçükusta, D., Kiremitçi, l., Dalmış, K.A., Tekin, F.A., Yazgan, M., Şen, A., Bozalan, E., (2008). Hastanelerde Orgütsel Sapma Davranışmm Analizi, 5. Ulusal Sağlık Kuruluşları Yönetimi Kongresi, Muğla.
Tzeng, H.M., (2002). "Satisfying nurses on job factors they care about: Taiwanese perspective", Journal of Nursing Administration, Vol.32, No:6, 306-309.
Ugurluoglu Aldogan, E., Uğurluoğlu, Ö., Payziner Doğanay, P. Özatkan, Y., (2012).
The Relationship Among Organizational Commitment, Job Satisfaction, Organizational Stress and Intention of Leaving the Job of Health Personnel, 11th Annual International Conference on Health Economics, Management and Policy, 25- 28 Haziran, Yunanistan.
Uğurluoğlu, Ö., Şantaş, F., Demirgil, B., (2013). "Lider-Üye etkileşimi ve tükenmişlik ilişkisi: hastanelerde bir uygulama", Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt.16, Sayı:1,1-21.
Vardi, Y., Wiener, Y., (1996). "Misbehavior in organizations: motivational fiamework", Organization Science, Vol.7,No:2, 151-165.
Vural, F., Dura, A.A., Fil, Ş., Çiftçi, S., Torun, S.D., Patan, R., (2012). "Sağlık çalışanlarında memnuniyet, kurumda kalma ve örgütsel bağlılığa etki eden faktörler", Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, Cilt.1, Sayı:3, 137-144.
Wolff, A.C., (2009). Do relational differences in demographics and work values result in conflict and burnout in the nursing workforce?, Doctor of Philosophy. Wolff, A.C., Ratner, P.A., Robinson, S.L., Oliffe, J.L., Hall, L.M., (2010). "Beyond generational differences: literature review of the impact of relational diversity on nurses' attitudes and work", Journal of Nursing Management, Vol.18, No:8, 948- 969.
Yıldırım, A., (2013). Hemşirelik Hizmetleri Yönetimi, (Ed. Haydar Sur, Tunçay Palteki). İçinde: Hastane Yönetimi, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul.