Beton ve Betonarme Mamul Üreten Bir İşletmede Maliyetlerin Faaliyet Tabanlı Maliyet Sistemi İle Hesaplanması
Amaç – Çalışmanın temel amacı, geleneksel maliyet sistemine göre maliyet hesaplaması yapmakta olan beton ve betonarme mamul üreten bir işletmenin faaliyet tabanlı maliyet sistemine göre maliyetlerinin daha gerçekçi bir şekilde tespitini yapmaktır. Yöntem – Çalışmada izlenecek yöntem, insanların sübjektif perspektiflerini göz önünde bulundurarak, araştırmacının görüşlerini de dikkate aldığı için ve genellikle istatiksel veriler kullandığı için sosyal bilimler araştırma yöntemlerinden olan nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden ise olay (vaka) çalışması yöntemi tercih edilmiştir. Olay çalışması yöntemi; yapılan kişisel gözlemler ve mülakatlar, diğer yöntemlerle elde edilen nitel ve nicel veriler analiz edilerek işletme hakkında derinlemesine araştırma olanağı sunmaktadır. Bulgular – Geleneksel maliyet sistemine göre hesaplanan elektrik ve kataner direklere ilişkin birim maliyetler elektrik direği için 738,74 TL, kataner direk için ise 790,97 TL olarak hesaplanmıştır. Faaliyet tabanlı maliyet sistemine göre yapılan hesaplamada ise elektrik ve kataner direklere ilişkin birim maliyetler elektrik direği için 754,60 TL, kataner direk için ise 770,88 TL olarak hesaplanmıştır. Tartışma– Faaliyet tabanlı maliyet sistemi, üretim işletmelerinde günden güne artan teknolojik yatırımlar ile endirekt giderlerdeki artışın yönetilebilmesi ve daha gerçekçi maliyet hesaplamasının yapılabilmesi açısından yöneticilerin gündemlerine alması gereken önemli bir bilgi sistemidir.
Calculation of Costs by Activity-Based Costing in a Concrete and Reinforced Concrete Producing Enterprise
Purpose – The main aim of the study is to determine the costs more realistic than the activity based cost system of an enterprise producing concrete and reinforced concrete products which conducts cost calculations according to the traditional cost system. Design/methodology/approach – Qualitative research method, one of the social sciences research methods, is used since the method to be followed in the study takes the subjective perspectives of the people into account by considering the opinions of the researcher and generally using statistical data. The case study method is selected among the qualitative research methods. Case study method provides an in-depth research on the business by analyzing the personal observations and interviews, qualitative and quantitative data obtained by other methods. Findings – Unit costs related to electricity and catenary poles calculated according to traditional cost system; 738,74 TL for the electricity pole and 790,97 TL for the catheter pole. In the calculations made according to the activity-based cost system, unit costs related to electricity and catenary poles; 754,60 TL for electricity pole and 770,88 TL for catheter pole. Discussion – The activity-based cost system is a crucial information system that should be put on the managers’ agenda in order to manage the increase in indirect expenses and daily increase in technological investments on production enterprises and to make more realistic cost calculations.
___
- Altıparmak, Ş. (2011). Genel Üretim Giderlerinin Dağıtımında farklı bir Yaklaşım: Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Bir Çeltik İşletmesinde Uygulama, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale, 1-110.
- Bengü, H. (2005). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sisteminde Faaliyet Seviyelerinde Maliyet Uygulaması, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (25), 186-194.
- Bengü, H. ve Arslan, S. (2009). Hastane İşletmesinde Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Uygulaması, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 55-78.
- Cooper, R. ve Kaplan, R.S. (1988). Measure Cost Right: Make The Right Decisions, Harvard Business Review, September-October, 66(5), 96-103.
- Çil Koçyiğit, S. (2006). Faaliyete Dayalı Maliyet Yöntemi ve Hastane Uygulaması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1-241.
- Horngren, C. T., Foster, G., Datar, S. M., Rajan, M., Ittner, C., ve Baldwin, A. A. (2006). Cost Accounting: A Managerial Emphasis. Issues in Accounting Education, 25(4), 789-790.
- Karacan, S. (2000). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Hizmet Sektörü İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi Marmara Üniversitesi, İstanbul, 1-242.
- Karaman, D. (2010). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sistemi ve Bir Mermer İşletmesinde Uygulama Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 1-116.
- Kavrar, Ö. ve Yılmaz, B. (2019). Enerji Yönetiminde Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Modeli: Bir Üretim İşletmesinde Uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (83), 85-110.
- Koşan, L. (2008). Faaliyet Tabanlı Müşteri Kârlılık Analizi: Bir Konaklama İşletmesinde Uygulama, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 285-302.
- Köse, Y. (2004). Teknolojik Gelişmeler ve Maliyet Sistemleri İlişkisi, Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 14(1), 79.
- Öztürk, M. S. ve Alsamarrai, S. (2019). Zamana Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Bir Uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 81, 121-142.
- Şakrak, M. (2002). Maliyet Yönetimi, İstanbul, Yasa Yayınları.
- Turney, P. B. (1990). What is the Scope of Activity-Based Costing?, Journal of Cost Management, 9(4), 40-42.
- Unutkan, Ö. (2010). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sistemi ve Bir Uygulama, Mali Çözüm Dergisi, 97, 87-105.