Şaire Karşı Şiir, Niyete Karşı Metin: Attilâ İlhan’ın “Tarz-I Kadim” Şiirinde Gelenek

“tarz-ı kadim” şiiri, Attilâ İlhan’ın 1954 yılında yayımlanan ve ikinci şiir kitabı olan Sisler Bulvarı’nda yer alır. Kitabın 1981 yılındaki 4. baskısının sonuna “Meraklısı İçin Notlar” başlıklı bir bölüm eklenir. Şair, diğer şiir kitaplarında da yer verdiği bu bölümde, şiirlerine dair anekdotlar sunar ve yorumlarda bulunur. Bu bölümde okura verilen bilgiler, şaire ve eserlerine dair yapılan inceleme ve araştırmaları etkileme ve yönlendirme potansiyeline sahiptir. “tarz-ı kadim” şiirine dair not, bu etkiye bir örnektir. İlgili notunda şair, söz konusu şiirde geleneğe karşı saldırgan bir tutum takındığını ve daha sonra geldiği aşama itibariyle bu tutumu artık benimsemediğini belirtir. Attilâ İlhan’ın bu notundaki düşünceler araştırmacılarca da aktarılmıştır. Oysa metne bakıldığında “tarz-ı kadim” şiiri, geleneğe bir saldırı değil, saygı çerçevesinde yapılmış bir itiraz olarak okunabilir. Bu bakımdan yazarın niyeti veya yorumu karşısında metnin anlamı, “intentional fallacy” (niyet yanılgısı) ve “affective fallacy” (duygu yanılgısı) kavramları çerçevesinde irdelenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Attilâ İlhan, Niyet Yanılgısı, Algı Yanılgısı, Şiir Tahlili, Gelenek

The Poem Versus The Poet, The Text Versus The Intention: Tradition In The Poem “Tarz-I Kadim” By Attilâ İlhan

“tarz-ı kadim” (the old style), a poem by Attilâ İlhan, is included in his book Sisler Bulvarı (1954). A chapter titled as “Meraklısı İçin Notlar” (notes to whom concerned) was added to the book in 1981. The poet shares some anecdotes and comments about his poems in this chapter which takes place in the end of his books. The information given in these notes can affect and change the analyzes of the poems. The note about “tarz-ı kadim” (old style) exemplifies this effect. In the note mentioned, the poet claims to have an aggressive position against the tradition in “tarz-ı kadim” and added that he has changed this position at a later stage of his poetry. Attilâ İlhan’s ideas in this note were conveyed by the researchers. However, if only the text is considered, the poem “tarz-ı tadim” can be interpreted as a respectful objection to the tradition. In this case, unlike the intention or the comment of the poet, the meaning of the poem can be interpreted in the light of the concepts of “intentional fallacy” and “affective fallacy”.

Keywords:

Attilâ İlhan, Intentional Fallacy, Affective Fallacy, Poem Analysis, Tradition,

PDF

___

AKSU, Cemal (2008). “Attilâ İlhan’ın Şiirlerinde Klasik Türk Edebiyatının Etkileri”, 38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi) Edebiyat Bilimi Sorunları ve Çözümleri, 10.09.2007, s. 105-122, Ankara.
http://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/AKSU-Cemal-ATTİLA-İLHAN’IN-ŞİİRLERİNDE-KLASİK-TÜRK-EDEBİYATININ-ETKİLERİ.pdf (14.08.2017)
BABACAN, Mahmut (2010). “Dönemler, Yönelimler ve Eleştiriler Çerçevesinde Attilâ İlhan Şiiri”, Attilâ İlhan Armağanı: Kaptan’a Saygı ile…, Ed. Yakup Çelik, s. 211-232, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
BEYATLI, Yahya Kemal (2004). Rubâîler ve Hayyam Rubâîlerini Türkçe Söyleyiş, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
ÇELİK, Yakup (1998). Şubat Yolcusu, Attilâ İlhan’ın Şiiri, Ankara: Akçağ Yayınları.
ÇELİK, Yakup (2010). “Duvar’dan Kimi Sevsem Sensin’e Attilâ İlhan Şiiri”, Attilâ İlhan Armağanı: Kaptan’a Saygı ile…, Ed. Yakup Çelik, s. 71-210, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
ERİMEZ, Hasan (2015). “Attilâ İlhan Edebiyatında Osmanlı ve Değerler Özlemi”, Mağaradakiler, sayı: 7, Eylül Ekim, sayfa 16-22.
https://www.joomag.com/Frontend/WebService/downloadPDF.php?UID=0213388001461597440 (17.08.2017)
GÖLPINARLI, Abdülbâki (1945). Divan Edebiyatı Beyanındadır, İstanbul: Marmara Kitabevi.
GÖZÜKARAOĞLU, Didem (2011). “Attilâ İlhan Şiirlerinin Dili”, yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Edirne.
İLHAN, Attilâ (2005). Sisler Bulvarı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
KARATAŞ, Turan (2010). “Gerçekçilik Savaşı ya da Attilâ İlhan’ın Eleştirmenliği”, Attilâ İlhan Armağanı: Kaptan’a Saygı ile…, Ed. Yakup Çelik, s. 457-469, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
LAMARQUE, Peter (2006). “The Intentional Fallacy”. Literary Theory and Criticism, ed.: Patricia Waugh, s. 177-188, New York: Oxford University Press.
ÖSYM (2010). Lisans Yerleştirme Sınavı-3, Edebiyat-Coğrafya Sınavı, Türk Dili ve Edebiyatı Testi Soru Kitapçığı, http://www.osym.gov.tr/Eklenti/284,2010lys3turpdf.pdf?0 (24.08.2017)
TARHAN, Abdülhak Hâmid (2013). Bütün Şiirleri, haz.: İnci Enginün, İstanbul: Dergâh Yayınları.
WIMSATT, William K. ve BEARDSLEY, Monroe (1989a). “The Intentional Fallacy” The Verbal Icon, Studies in the Meaning of Poetry, William K. Wimsatt, s. 3-18, Kentucky: The University Press of Kentucky.
WIMSATT, William K. ve BEARDSLEY, Monroe (1989b). “The Affective Fallacy” The Verbal Icon, Studies in the Meaning of Poetry, William K. Wimsatt, s. 3-18, Kentucky: The University Press of Kentucky.