Keloğlan Masallarında Geleneğin Yansımaları

Türk Masal yazınının en güzel örnekleri arasında yer alan Keloğlan masalları kültüre özgü özelliklerin yansımalarını içerir. Kendine has naifliğiyle Keloğlan ve başından geçen olaylar folklorik motiflerle birlikte okurlara sunulur. Bu çalışmada öncelikle V. Propp tarafından ortaya konan ve masalların evrensel bir yapıya sahip olduğunu gözler önüne seren model ve Greimas tarafından geliştirilen eyleyenler, anlatım ve içerik düzlemleri, anlatı şeması ve göstergebilimsel dörtgen bağlamında 'Keloğlan ile Devler' adlı masaldaki yapı incelenir. İncelemede eyleyenler etrafında gelişen olaylar dikkate alınarak kesitleme yoluyla masalın gelişimi irdelenir. Ayrıca, bu gereçler yoluyla masallardaki geleneksel yapının modern tekniklerle ele alınıp sistematik bir şekilde çözümlenebileceğine dikkat çekilir.

Anahtar Kelimeler:

Göstergebilim, Eyleyenler, Masal, Anlatım Düzlemi, İçerik Düzlemi, Göstergebilimsel Dörtgen

Reflections of Tradition in Kaloghlan Tales

Keloğlan tales taking place among the most beautiful examples of the Turkish fairy tale include reflections of cultural peculiarities. Keloğlan with his idiosyncratic naivete and the events he experienced are presented to the readers together with folkloric motifs. In view of the model that was first put forward by V. Propp and showed that tales have a universal structure and also the set of frames, such as actants, narrative and content levels, narrative schema and semiotic square, developed by Greimas, the structure of the tale called 'Keloğlan with Ogres' is examined. Taking into account the events that develop around the actants, the development of the tale is analysed through cross-sectioning. In addition, the attention is drawn to the fact that the traditional structure in tales can be investigated and systematically analysed through modern techniques.

Keywords:

Semiotics, Actants, Tale, Narrative Plane, Content Plane, Semiotic Square,

PDF

___

Erkman-Akerson, F., Göstergebilime Giriş, Multilingual, İstanbul, 2005.
Kıran, Z. ve Kıran (Eziler), A., Dilbilime Giriş, Seçkin Yayıncılık, İstanbul. 2006.
Kıran, Z. ve Kıran (Eziler), A., Yazınsal Okuma Süreçleri, Seçkin Yayıncılık, İstanbul. 2007.
Moran, B., Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, Cem Yayınevi, İstanbul, 1988.
Propp, V. 1928. Masalın Biçimbilimi ve “Olağanüstü Masalların Dönüşümleri”. Mehmet Rifat ve Sema Rifat (Çevirenler), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. 2008 (Birinci Baskı).
Rifat, M., 20. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları: Tarihçe ve Eleştirel Düşünceler, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1998.
Rifat, M., 20. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları: Temel Metinler, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1998.
Rifat, M., Göstergebilimin ABC’si, Say Yayınları, İstanbul, 2009.
Yücel, T., Yapısalcılık, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1999.