Selim'in Işığında Turgut'un Özbenliğine Yolculuğu

Bir yolculuk romanı olan Tutunamayanlar, ağırlıklı olarak bir iç yolculuk niteliği taşır. Romanın başkahramanları Turgut ve Selim tasavvufî gelenekte görülen "mürşid ve mürid" ilişkisiyle okuyucunun karşına çıkar ve bu ilişki büyük ölçüde romanın sonuna değin devam eder. Postmodern edebiyatın metinlerarasılığa olan yatkınlığı da göz önünde tutularak denilebilir ki Tutunamayanlar, yapı itibariyle tasavvuf düşüncesi ekseninde okunmaya elverişli bir metindir. Nitekim Oğuz Atay, Tutunamayanlar'da yerli-yabancı birçok metinden esinlenerek yahut onlara bir biçimde atıfta bulunarak romanını yazar. Bu bağlamda metnin niyetinden yola çıkarak denilebilir ki Tutunamayanlar iskelet/biçim olarak okuyucuya bu anlamda tasavvuf disiplinindeki insanın kemale ermesi yolculuğuna dair birtakım ipuçları sunar. Turgut Özben'in macerası, tüketim alışkanlıklarının, gündelik hayatta öğretilmiş davranış kalıplarının, türlü seremonilerin bireyi boğan, onu sürünün bir parçası yapan kayıtlarından kurtulup özgürleşmesi macerasıdır. Turgut Özben, metaların kuşatmış olduğu bir hayat biçiminden uzaklaşarak adeta "bir lokma bir hırka" yaşamı benimseyen bir değerler dizgesine ulaşır.

Anahtar Kelimeler:

Oğuz Atay, Tutunamayanlar, Yolculuk, Tasavvuf, Dönüşüm

Journey Of Turgut To Himself In The Light Of Selim

“Tutunamayanlar” is a travel novel which is generally a journey to self. Turgut and Selim who are protagonists of the novel appears to reader with the relation of “guide and follower” and this relation mostly continues till the end of the novel. It can be said by considering tendency to intertextuality of postmodern literature that the novel of Tutunamayanlar is a text which is full of materials which can be analyzed within mysticism theme. Hence, Oğuz Atay wrote his novel Tutunamayanlar by inspiring from many Turkish and foreign texts or referring to them in a sort of way. Within this context, it is possible that he got benefit from mysticism thought which is available in the tradition. Turgut Özben's adventure was a venture in which the person himself liberated from consumption habits, behavioral patterns which were learned in daily life, records of types of ceremonies which made the person strangle and one of the flock and became a “perfect human”. Turgut Özben, moving away from life style surrounded by metas, reached a system of value which adopted “a piece of food, a coat” life style.

Keywords:

Oğuz Atay, Tutunamayanlar, Journey, Mysticism, Transformation,

PDF

___

APAYDIN, Mustafa, (2007). Oğuz Atay'ın Tutunamayanlar Adlı Romanında Mizah ve Hiciv Öğeleri, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16/1, 45-68.
ASLAN, Bahtiyar, (2009). Cumhuriyet Dönemi Romanlarında Kültürel Bocalama, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ATAY, Oğuz, (2003), Tutunamayanlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
AYTAÇ, Gürsel, (2012). Çağdaş Türk Romanı Üzerine İncelemeler, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
DÖNMEZ, H.Mustafa, (2010). Herman Hesse'nin 'Bozkırkurdu' Romanı ve Oğuz Atay'ın 'Tutunamayanlar' Romanında Kimlik Sorunu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ESKİN, Efkan Bahri, (2000). Sosyalist Olamayacak Kadar Postmodern, Postmodern Olamayacak Kadar Geleneksel, İslamcı Olamayacak Kadar Dünyevi, Dünyevi Olamayacak Kadar Dürüst: Oğuz Atay, Doğu Batı, 11, 147-155.
GÜRBİLEK, Nurdan, (2016), Ev Ödevi, İstanbul: Metis Yayınları.
IŞIK, Neşe, (2012). Türk Masal Kahramanlarının 'Yolculuk'tan Olgunluğa Değişim Süreci, Türk Dünyası Araştırmaları, 200, 1-18.
MORAN, Berna, (2012).Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2, İstanbul: İletişim Yayınları.
OĞUZ, Birgül, (2009). Oğuz Atay'da Yazarlık Kurumunun İflası ve Edebi İntihar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
PARLA, Jale, (2013). Don Kişot'tan Bugüne Roman, İstanbul: İletişim Yayınları.
SARIÇİÇEK, Mümtaz, (2009). Ulysses ve Tutunamayanlar'ın Karşılaştırmalı İncelemesi, Turkish Studies, 4/1 Winter, 529-560.
SARIÇİÇEK, Mümtaz, (2009). Gerçekle Mecazın Kesiştiği Noktada Türk Romanında Yolculuk, Türk Dili, 687, 237-249.
ŞAHİN, Veysel, (2010). Oğuz Atay'ın Anlatılarında Ben, Öteki ve Benlik, Türk Dili, 697, 23-31.
KORKMAZ, Ramazan, (2009). Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı/Servet-i Fünun Edebiyatı, Ankara: Grafiker Yayınları.