Aynur AYTEKİN ÖZDEMİR, Semra KÖSE, Sevgi URUÇ, Sibel KÜÇÜKOĞLU

ANNELERİN KATKI MADDESİ KONAN GIDALAR HAKKINDA BİLGİ VE TUTUMLARININ BELİRLENMESİ

Çocuk sağlığının korunması, toplum sağlığının korunmasıyla ilişkilidir. Sağlıklı nesiller yetiştirmede önemli faktörlerden biri doğal beslenmedir. Gıda katkılarının zararlarından özelde çocuk, genelde toplum sağlığının korunması için annelerin bu konudaki bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi gerekir. Bu nedenle çalışmada annelerin gıda katkıları konusundaki bilgi ve tutumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırma, Malatya'da özel bir tıp merkezinin, çocuk polikliniğinde Temmuz–Kasım 2014 tarihleri arasında tanımlayıcı olarak geliştirildi. Araştırmanın evrenini 1-12 yaş arasında çocuğu olan ve çocuk polikliniğe başvuran anneler oluşturdu. Araştırmada örneklem yöntemine gidilmeden belirtilen tarihler arasında Tıp Merkezi’ne çeşitli nedenler ile başvuran ve çalışmaya katılmayı kabul eden anneler (n=405) ile çalışma tamamlandı. Araştırma verilerinin toplanmasında 'Kişisel Bilgi Formu', 'Gıda Katkıları Bilgi ve Davranışa Yönelik Tutum Ölçeği (GKBDTÖ)' kullanıldı. Verilerin analizinde yüzdelik değerler, bağımsız gruplarda t testi, One-Way Anova testi, Cronbach alfa katsayısı hesaplaması kullanıldı.Araştırmada, annelerin GKBDTÖ toplam puan ortalamasının 44.52±8.79 olduğu, ölçeğin alt boyutlarından bilgiye yönelik tutum puan ortalamasının 14.68±3.84, davranışa yönelik tutum puan ortalamasının ise 29.83±5.89 olduğu bulundu. Annelerin tanıtıcı özelliklerinden; eğitim düzeyi ve ekonomik durumun GKBDTÖ ve alt boyutları puan ortalaması üzerine etkili olduğu bulundu (p<0.05).Çalışmada annelerin GKBDTÖ puan ortalamalarının ortalama değerin üzerinde olduğu ve bazı tanımlayıcı özelliklerin annelerin tutumları üzerinde etkili olduğu belirlendi.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk, ebeveyn, gıda katkıları, tutum

Determination of Knowledge and Attitudes of Mothers on Additives Food

Children's health protection is associated with the health protection of community. One of the important factors in raising healthy generations is natural nutrition. It is necessary to determine knowledge and attitudes of mothers about food additives in order to protect children's health specifically and community health in general. Therefore, the study aims to determine the knowledge and attitudes of the mothers about food additives.The descriptive study was carried out in pediatrics polyclinic of private medical center in the province of Malatya, Turkey, between July-November 2014. The study population consisted of mothers who had children in the 1-12 age group, admitted to pediatric polyclinic. The whole study population was studied without any sampling (n=405). 'Personal Information Form', 'Attitudes Towards Food Additives Knowledge and Behaviors Scale' (ATFAKBS) were used for collecting research data. In the analysis of data, percentage values, t-test, One-Way ANOVA, Cronbach's alpha coefficient were used. In the study, it was found that average attitude score for knowledge was 14.68±3.84, the average attitude score for the behavior was 29.83±5.89, the total score average was 44.52±8.79, the maternal educational level and economic status were effective on the total ATFAKBS, sub-scale scores. In the comparison of mean ATFAKBS scores and some additives considered harmful by the mothers due to food additives, it was found that the difference between the groups was statistically significant, that children's feeding from the school cafeteria affected attitudes towards knowledge, that feeding from the school canteen had an effect on the attitude towards knowledge and behavior as well as the total ATFAKBS score (p<0.05). In the study, it was determined that mothers' mean scores were higher than the mean value and some descriptive features were effective on the attitudes of mothers.

Keywords:

: Children, parent, food additives,

PDF

___

Aksulu İ. Tüketicide sağlığını koruma bilinci ve satın alma noktasında tüketici tutumları: ambalajlı gıda ürünleri üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2001; 16 (1): 115-127.
Alpuğuz G, Erkoç F, Mutluer B, Selvi M. Gençlerin (14-24 yaş) gıda hijyeni ve ambalajlı gıdaların tüketimi konusundaki bilgi ve davranışlarının incelenmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 2009; 66 (3):107-115.
Cebioğlu İK, Önal AE. Gıda Katkı Maddesi İçeren Bazı Besinlerin Tüketiminin ve Sağlığa Etkilerinin Araştırılması: Gıdaların Risk Analizi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi 2018; 3 (1): 21-35.
Çalışır ZE, Çalışkan D. Gıda Katkı Maddeleri ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Ankara Ecz. Fak. Derg 2003; 32(3): 193-206.
Etiler N. Gıda Hijyeni. Sağlık ve Toplum Dergisi 2001;3: 6-12.
Erci B, Erışık E. Reliability and Validity of the Scale of Knowledge and Behaviors Related To Food Additives. Adv Nurs Midwifery 2017; 27 (2): 1-6.
Gül A, Akbay A, Dölekoğlu C, Özal R, Akbay C. Adana ili kentsel alanda ailelerin ev dışı gıda tüketiminin belirlenmesi. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, 2003: 95-96.
Hacıalioğlu N. Anne Çocuk Sağlığı (Editör: Erci B.) Halk Sağlığı Hemşireliği, 1. Baskı, Ankara, Göktuğ Basım, 2009, 78-91.
Kartepe TU, Ekerbiçer HÇ. Gıda Katkı Maddeleri. Sakarya Tıp Dergisi 2017; 7 (4): 164-7.
Kim EJ, Na HJ, Kim UN. Awareness on food additives and purchase of processed foods containing food additives in middle school students. Korean Journal of Human Ecology 2007; 16(1): 205-218.
Özkaya İ. Gıda Katkı Maddeleri ve Toksinler. Sağlıkta ve Hastalıkta Beslenme Sempozyum Dizisi 2004; 41: 39-44.
Rahman MS. State diagram of foods: Its potential use in food processing and product stability. Trends in Food Science & Technology 2006; 17: 129–141.
Sezek F, Kaya E, Doğan S. Üniversite öğrencilerinin genel beslenme alışkanlıkları, katkılı besinler hakkındaki bilgi, görüş ve tutumları. Journal of Arts and Sciences 2008; 10: 117-134.
Shim SM, Seo SH, Lee Y, Moon GI, Kim MS, Park JH. Consumers’ knowledge and safety perceptions of food additives: Evaluation on the effectiveness of transmitting information on preservatives. Food Control 2011; 22; 1054-1060.
Topuzoğlu A, Hıdıroğlu S, Ay P, Önsüz F, İkiışık H. Tüketicilerin Gıda Ürünleri ile İlgili Bilgi Düzeyleri ve Sağlık Risklerine Karşı Tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007; 6 (4): 253-8.
Unusan N. Consumer food safety knovledge and practices in the home in Turkey. Food Control 2007; 18: 41-45.
Yörük NG, Danyer E. Gıda Katkı Maddeleri Genel Bilgiler ve Tanımlar. Türkiye Klinikleri J Food Hyg Technol-Special Topics 2016; 2(2): 1-10.
Yurttagül M, Ayaz A. Katkı Maddeleri: Yanlışlar ve Doğrular. 1. Baskı, Ankara: Klasmat Matbaacılık, 2008.