DOĞUM SONU DÖNEMDEKI KADINLARIN AiLE PLANLAMASI YÖNTEMI KULLANIMI VE SAĞLIK ALGISININ İNCELENMESi

Bu araştırma doğum sonu dönemdeki kadınların aile planlaması yöntemlerini kullanımı ve sağlık algısının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Kesitsel tipteki bu araştırma Temmuz 2017 – Ocak 2018 tarihleri arasında 7 Aile Sağlık Merkez’inde (ASM) yapılmıştır. Veriler doğum sonrası 40 gün ile 8.ay arasında olan 401 kadından toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak anket formu ve sağlık algısı ölçeği kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde yüzde, ortalama, bağımsız gruplarda t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Katılımcı kadınların %56.6’sının 27-35 yaş aralığında olduğu, %63.8’inin lise ve üstü eğitimli olduğu, %83.3’ünün çalışmadığı belirlenmiştir. Kadınların %68.6’sının doğum sonu dönemde aile planlamasına yönelik danışmanlık hizmeti almadığı, %58.1’inin aile planlama yönteminden herhangi birini kullandığı saptanmıştır. Kadınların eğitim ve ekonomik düzeyleri yükseldikçe ve çalışma durumlarında artış oldukça sağlık algı puanlarının arttığı ve aralarındaki farkın anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0.05). Kadınların yaşı, gebeliğinin planlı olma durumu ve aile planlaması danışmanlığı alma durumu ile sağlık algı puanları arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır (p>0.05).Kadınların eğitim ve ekonomik düzeylerinin artması, yaşayan çocuk sayılarının azalması, sağlık algılarının artmasına neden olmaktadır. Sağlık algı düzeyinin bilinmesi, doğum sonu dönemde kadınların sağlıkla ilgili konuları, anlama ve kavrama düzeylerinin tanımlanmasını sağlayacak ayrıca kadınlara verilecek olan aile planlama hizmetlerinin ve sağlık eğitiminin etkinliğini artıracaktır.

Anahtar Kelimeler:

Aile Planlaması, Doğum Sonu, Sağlık Algısı

Investigation of Women Usage of Family Planning Methods and Perceptions of Health in Postpartum Period

In this study, it is aimed to investigate women's usage of family planning methods and health perception in postpartum period. This cross-sectional study was conducted at 7 Family Health Centers (ASM) between July 2017 and January 2018. The data were collected from 401 women who were between 40 days and 8. months postpartum. Questionnaire and health perception scale were used as data collection tool. In the data assessment, percentage, mean, t-test and one-way analysis of variance were used. It was determined that 56.6% of the participating women were between the ages of 27-35, 63.8% of them were of high school or higher education and 83.3% of them did not work. It was found that 68.6% of women did not receive counseling services for family planning at the postpartum period and 58.1% of them used any of the family planning methods. As the educational and economic levels of women increased and their working status increased, health perception scores increased and the difference between them was significant (p<0.05). There was no significant relationship between health perception scores, age of women, planned pregnancy status, and family planning counseling (p>0.05).Increasing women's education and economic levels, decreasing the number of living children, lead to increased perceptions of health. Knowing the level of health perception will enable to define women’s health related issues, comprehension and comprehension levels at postpartum period. It will also increase the effectiveness of family planning services and health education for women.

Keywords:

Family planning, postpartum,

PDF

___

Açıksöz S, Uzun Ş, Arslan F. Hemşirelik öğrencilerinin sağlık algısı ile sağlığı geliştirme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi 2013;55(3): e181-e187.
Ahmad K, Jafar TH, Chaturvedi N. Self-rated health in Pakistan: Results of a national health survey. BMC Public Health 2005;5(1):51.
Alkan SA, Özdelikara A, Boğa NM. Hemşirelik öğrencilerinin sağlık algılarının belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2017;6(2):11-21.
Balcı BK. Rize İli Çayeli İlçesinde Kadın Hastalıkları ve Doğum polikliniğine başvuran hastalar arasında kontraseptif yöntem seçimi. Ortadogu Medical Journal/ Ortadogu Tip Dergisi 2015;7(1): -4.
Baldwin MK, Hart KD, Rodriguez MI. Predictors for follow-up among postpartum patients enrolled in a clinical trial. Contraception 201;98(3): 228-231.
Baş FY, Güney M, Türker Y. Emzirme dönemindeki kadınlarda kontraseptif yöntem seçimini etkileyen sosyodemografik ve kültürel faktörler. Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2014;16(1):23-28.
Budak MŞ, Toğrul C, Balsak D, Sakar MN, Tahaoğlu AE, Akgöl S, Şentürk MB. İsteğe bağlı küretaj olan kadınların kontrasepsiyon yöntemleri ve küretaj nedenleri açısından değerlendirilmesi. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 2015;12(3):106-109.
Çalışkan BG, Doğan B, Olçum GG. Kırsal bölgede yaşayan kadınların aile planlaması yöntemi tercihlerine yaş ve eğitimin etkisi. Türkiye Aile Hekimliği 2014;18(4):189-194.
Cleland J, Bernstein S, Ezeh A, Faundes A, Glasier A, Innis J. Family planning: the unfinished agenda. The Lancet 2006;368(9549):1810-1827.
Elweshahi HMT, Gewaifel GI, Sadek SSED, El-Sharkawy OG. Unmet need for postpartum family planning in Alexandria, Egypt. Alexandria journal of medicine 2018;54(2):143-147.
Erenel AŞ, Kavlak T, Bingöl B. Kadınların doğum sonrası altı ay sonunda aile planlaması yöntemi kullanma durumu. Van Tıp Dergisi 2011;18(2):68-76.
Ersoy E, Karasu Y, Çelik EY, Ersoy AÖ, Tokmak A, Taşçı Y. Gebeliği plansız olan kadınların kişisel özellikleri ve kontrasepsiyon hakkındaki düşünceleri. Journal of Clinical and Experimental Investigations 2015;6(3):250-255.
Eryılmaz N, Ege E. Doğum sonu dönemdeki kadınların aile planlaması konusundaki tutumları ve ilişkili faktörler. Journal of Human Sciences 2016;13(2):3389-3401.
Gılıç E, Ceyhan O, Özer A. Niğde Doğumevinde Doğum Yapan Kadınların Aile Planlaması Konusundaki Bilgi Tutum ve Davranışları. Fırat Tıp Dergisi 2009;14(4):237-241.
Gözükara F, Kabalcıoğlu F, Ersin F. Şanlıurfa ilinde kadınların aile planlamasına ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2015;12(1):9-15.
Gür G. Koroner Arter Hastalarında Sağlık Algısı ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi, İstanbul, 2017.
Gürcüoğlu EA, Vural G. Annelerin doğum sonu dönemde hastanede verilen ebelik/hemşirelik bakımından memnuniyetleri. Gazi Medical Journal 2017;29(1):34-40.
Gürkaş E. Gaziantep İstasyon Aile Sağlığı Merkezi Bölgesindeki 15–49 Yaş kadınların aile planlaması yöntemi kullanım düzeyinin belirlenmesi. Konuralp Tıp Dergisi, 2013;5(2):1-3.
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Ankara,Türkiye,2013 http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf(Erişim Tarihi: 15.03.2019)
İnal ZÖ, İnal HA, Küçükkendirci H, Oruç AS, Günenç O. The level of using family planning methods and factors that influence the preference of methods in the Konya-Meram area. Journal of the Turkish German Gynecological Association 2017;18(2):72.
Johnson S, Pion C, Jennings V. Current methods and attitudes of women towards contraception in Europe and America. Reproductive Health 2013;10(1): 1-9.
Kadıoğlu H, Yıldız A. Sağlık algısı ölçeği'nin türkçe çevriminin geçerlilik ve güvenilirliği. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences 2012;32(1): 47-53.
Kitapçıoğlu G, Yanıkkerem E. Manisa Doğumevinde doğum yapan kadınların doğurganlık öyküleri, aile planlaması davranışı ve doğum sonrası aile planlaması danışmanlığı. Ege Tıp Dergisi 2008;47(2):87-92.
Koçak DY, Duman NB, Topuz Ş, Yılmazel G, Güngör T, Başçı AB. Üreme çağındaki kadınların acil kontrasepsiyon ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 2016;13(3):112-116.
Marakoğlu K, Çivi S, Demiröz S, Kutlu R. Bir doğum evinde, doğum yapan kadınların doğurganlık öyküleri ve aile planlaması davranışları. Kocatepe Tıp Dergisi 2008;9(1):49-56.
Öztaş Ö, Artantaş AB, Tetik BK, Yalçıntaş A, Üstün Y, Uğurlu M. 18-49 yaş grubu evli kadınların üreme sağlığı ve kontrasepsiyon hakkındaki bilgi, tutum ve davranışları. Ankara Medical Journal 2015;15(2):67-76.
Sturm R, Gresenz CR. Relations of income inequality and family income to chronic medical conditions and mental health disorders: national survey. BMJ 2002;324(7328): 20.
Uçar M, Demirbaş O, Aslan R, Kutlu R., Sayın S. Kadınların sosyodemografik özelliklerine göre kontraseptif yöntem kullanma durumları ve bu yöntemleri tercih nedenleri. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 2014;18(3):134-141.
Vissandjee B, Desmeules M, Cao Z, Abdool S. Integrating socio-economic determinants of Canadian women's health. BMC Women's Health 2004;4(1):S34.
Whitaker AK, Chen BA. Society of family planning guidelines: Postplacental insertion of intrauterine devices. Contraception 2018;97(1):2-13.