Türkiye’de İklim Haberciliği: Kuraklık Haberleri Üzerine Bir İçerik Analizi

ÖZ Bu çalışma, kuraklık haberleri üzerinden Türkiye’de iklim haberciliğinin uygulanma biçimine odaklanmaktadır. Çalışmayla, ana akım medyada yer alan ve çevre gazeteciliği yapan gazeteleri karşılaştırarak Türkiye’de iklim haberciliğinin özelliklerinin ne kadar uygulandığı, kuraklıkla ilgili haberlerde iklim krizinin ve insan faaliyetlerinin etkisinin varlığına ne kadar atıfta bulunulduğunu tespit etmek amaçlanmıştır. Bu kapsamda 1 Haziran - 31 Ağustos 2022 tarihleri arasında Hürriyet, Sabah, Sözcü gazetelerinin dijital platformlarında ve Yeşil Gazete’de kuraklık ile ilgili yayınlanan 299 haber üzerinden içerik analizi gerçekleştirilmiştir. İçerik analizi kapsamında yazar, kaynak, fotoğraf, grafik, video, iklim krizine atıf, insan etkisine atıf, risk dili kullanımı, hiperlink kullanımı, bağlam ve kapsam kategorileri oluşturulmuştur. Analizin sonucuna göre Yeşil Gazete’nin iklim haberciliğinin özelliklerine göre kuraklıkla ilgili haberlerini kurguladığı görülmüştür. Hürriyet Gazetesi’nin yeterli olmasa da ana akım gazeteler içerisinde doğru bir iklim haberciliği uygulamasına yaklaşan bir yapı sergilediği anlaşılmaktadır. Sabah Gazetesi’nin her ne kadar kuraklık alanına geniş bir ilgi gösterse de içeriklerini kurgularken iklim krizine ve insan faaliyetlerinin etkisine yeterli atıfta bulunmadığı ve risk dilini çoğunlukla kullanmadığı bulgulanmıştır. Sözcü Gazetesi’nin ise kuraklıkla ilgili çok az habere yer verdiği ve bu haberlerde iklim haberciliğinin kıstaslarına uymadığı, daha çok kısa, enformasyon niteliği taşıyan içeriklerle haberlerini düzenlediği anlaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: iklim haberciliği, iklim krizi, kuraklık, medya, içerik analizi

Anahtar Kelimeler:

iklim haberciliği, iklim krizi, kuraklık, medya, içerik analizi

Climate Journalism in Turkey: A Content Analysis on Drought News

Abstract This study focuses on the implementation of climate journalism in Turkey via drought news. With this study, it is aimed to determine how much the features of climate journalism are applied in Turkey, by comparing the drought news in the mainstream media and environmental media, and how much reference is made to the existence of the impact of climate crisis and human activities. In this context, content analysis was carried out on 299 news about drought published on the digital platforms of Hürriyet, Sabah, Sözcü and Yeşil Newspaper between 1 June and 31 August 2022. Within the scope of content analysis, author, source, photograph, graphic, video, reference to climate crisis, reference to human impact, use of risk language, use of hyperlink, context and scope categories were created. According to the results of the analysis, it was seen that Yeşil Newspaper fictionalized its news about drought according to the characteristics of climate journalism. It is understood that Hürriyet Newspaper exhibits a structure that approaches a correct climate journalism practice among mainstream newspapers, although it is not sufficient. Although Sabah Newspaper shows a wide interest in the field of drought, it has been found that it does not make enough reference to the climate crisis and the impact of human activities and does not use the risk language mostly when constructing its contents. It has been understood that Sözcü Newspaper, on the other hand, covers very little news about drought and does not comply with the criteria of climate journalism in these news, but organizes its news with short, informational content. Keywords: climate journalism, climate crisis, drought, media, content analysis

Keywords:

iklim haberciliği, iklim krizi, kuraklık, medya, içerik analizi,

PDF

___

Anderegg, W. R. L., Trugman, A. T., Badgley, G., Anderson, C. M., Baruska, A., Ciais, P., Cullenward, D., Field, C. B., Freeman, J., Goetz, S. J., Hicke, J. A., Huntzinger, D., Jackson, R. B., Nickerson, J., Pacala S., & Randerson, J. T. (2020). Climate-driven risks to the climate mitigation potential of forests. Science, 368 (6497). https://www.science.org/doi/10.1126/science.aaz7005.
Arlt, D., Hoppe, I., & Wolling, J. (2011). Climate change and media usage: Effects on problem awareness and behavioural intentions. The International Communication Gazette, 73 (1-2), 45-63. https://doi.org/10.1177/1748048510386741.
Aykaç, B. (2018). Küresel iklim değişikliğinin internet haberlerinde çerçevelenmesi. Muhakeme Dergisi, 1 (2), 73-84. https://doi.org/10.33817/muhakeme.416926.
Bakan Nebati’den ihracat açıklaması! Hedef 300 milyar dolar (2022, 17 Haziran). Sabah. https://www.sabah.com.tr/ekonomi/bakannebati-adana -is- duny asi-bulusmasinda -konusuyor-6039471
Boykoff, M. T. & Boykoff, J. M. (2004). Balance as bias: Global warming and the US prestige press. Global Environmental Change, 14, 125-136. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2003.10.001.
Brüggemann, M. (2017a). Post-normal journalism: Climate journalism and its changing contribution to an unsustainable debate. İçinde P. Berglez, U. Olausson, M. Ots (Editörler), What is Sustainable Journalism? Integrating the Environmental, Social, and Economic Challenges of Journalism (ss. 57–73). Peter Lang.
Brüggemann, M. (2017b). Traditional and shifting roles of science journalists and environmental reporters covering climate change. İçinde M. C. Nisbet, S. S. Ho, E. Markowitz, S. O’Neill, M. S. Schäfer, J. Thaker (Editörler), Oxford Encyclopedia of Climate Change Communication. https://dx.doi.org/10.1093/acrefore/9780190228620.013.354.
Brüggemann, M. & Engesser, S. (2014). Between consensus and denial: Climate journalists as interpretive community. Science Communication, 36 (4), 399–427. https://doi.org/10.1177/1075547014533662.
Brüggemann, M. & Engesser, S. (2017). Beyond false balance: How interpretive journalism shapes media coverage ofclimate change. Global Environmental Change, 42, 58–67. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2016.11.004.
Çetin, S. (2022). Yeşil Düşünce, Yeşil Siyaset ve Çevre İletişimi. Ütopya Yayıncılık.
Dağlı, N. (2012). Türk basınında uzmanlaşma ve çevre gazeteciliği [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
De Faveri, A. G. (2022). İklim değişikliği haber çerçeveleri: Hürriyet gazetesi örneği. Uluslararası İletişim ve Sanat Dergisi, 3 (5), 1-31.
Demircan, M., Turan, N., Arabacı, H., Coşkun, M., Türkoğlu, & N., Çiçek, İ. (2016, 13-14 Ekim). Gündem belirleme modeline göre yazılı basındaki iklim değişikliği haber ve köşe yazılarının analizi. TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, Ankara, Türkiye.
Doğru, B., Bagatır, B., & Karakaş, A. (2022, 19 Aralık). Türkiye’de iklim değişikliği ve çevre sorunları algısı 2021. https://www.iklimhaber.org/wp-content/uploads/2022/02/konda-arastirma-rapor-2021-y.pdf/.
Fahy, D., & Nisbet, M. C. (2011). The science journalist online: Shifting roles and emerging practices. Journalism, 12 (7), 778–793. https://doi.org/10.1177/1464884911412697.
Gazeteler.TV. (2023, 1 Ocak). Son tiraj raporu. https://www.gazeteler.tv/tiraj_raporu.php/.
Gess, H. (2012). Climate change and the possibility of ‘slow journalism’. Ecquid Novi: African Journalism Studies, 33 (1), 54-65. https://doi.org/10.1080/02560054.2011.636828.
Gibson, T. A., Craig, R. T., Harper, A. C., & Alpert, J. M. (2015). Covering global warming in dubious times: Environmental reporters in the new media ecosystem. Journalism, 1–18. https://doi : 10.1177/1464884914564845
Giddens, A. (2009). Politics of Climate Change. Polity Press.
Google Trends. (2023, 12 Ocak). Kuraklık. https://trends.google.com/trends/explore?cat=16&geo=TR&q=kurakl%C4%B1k/.
Hakkımızda. (2023, 20 Ocak). Yeşil Gazete. https://yesilgazete.org/hakkimizda/.
Happer, C. & Philo, G. (2016). New approaches to understanding the role of the news media in the formation of public attitudes and behaviours on climate change. European Journal of Communication, 31 (2) 136–151. https://doi.org/10.1177/0267323115612213.
Hiles, S. S. & Hinnant, S. (2014). Climate change in the newsroom: Journalists’ evolving standards of objectivity when covering global warming. Science Communication 36 (4), 428-453. https://doi.org/10.1177/1075547014534077.
Hulme, M. (2009). Why we disagree about climate change: Understanding controversy, inaction and opportunity. Cambridge University Press.
IPCC. (2014). Climate change 2014: Synthesis report core writing team. İçinde R. K. Pachauri, & L. A. Meyer (Editörler). Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. IPCC, Geneva, Switzerland.
IPCC. (2018). Summary for policymakers. İçinde Masson-Delmotte, V., P. Zhai, H.-O. Pörtner, D. Roberts, J. Skea, P.R. Shukla, & A. Pirani (Editörler), Global Warming of 1.5°C (ss. 3-24). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781009157940.001.
IPCC. (2022). Climate change 2022: Impacts, adaptation, and vulnerability. İçinde H.-O. Pörtner, D.C. Roberts, M. Tignor, E.S. Poloczanska, K. Mintenbeck, A. Alegría, M. Craig, S. Langsdorf, S. Löschke, V. Möller, A. Okem, & B. Rama (Editörler), Contribution of Working Group II to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. https://doi.org/10.1017/9781009325844.
KONDA. (2021). İklim Değişikliği Algısı Raporu Aralık 2021. https://konda.com.tr/uploads/konda-iklimdegisikligialgisiraporu-aralik2021-final-0f4b56136ada676fb5d43b7ce0550c9430762ac3bcbffa11476e469bbda930a8.pdf.
Landis, J, R., & Koch, G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33, 159-174. https://doi.org/10.2307/2529310.
Leiserowitz, A., Maibach, E., Roser-Renouf, C., Feinberg, G., & Rosenthal, S. (2013). Public support for climate and energy policies in November 2013. Yale University and George Mason University. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.14842.08649.
Leiserowitz, A., Maibach, E., Roser-Renouf, C., Feinberg, G., & Rosenthal, S. (2014). Climate change in the American mind: April, 2014. Yale University and George Mason University. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.15995.52000.
Newman, N., Fletcher, R., Kalogeropoulos, A., Levy, D. A. L., & Nielsen, R. K. (2019). Reuters institute digital news report 2019. Reuters Institute for the Study of Journalism.
Newman, N. (2020). Digital news report 2020. Reuters Institute for the Study of Journalism.
Nisbet, M. C. (2019). The trouble with climate emergency journalism. Science and Technology, 35 (4), 23-26. https://www.jstor.org/stable/10.2307/26949044.
Özay, S. & Mustafa, S. N. (2022). İklim krizine Türk medyası çerçevesinden bakmak. İnsan ve İnsan, 9 (33), 97-112. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.1104362.
Painter, J. (2013). Climate change in the media. New York: Reuters Institute of Journalism.
Painter, J. (2019). Climate change journalism: Time to adapt, Environmental Communication, 13 (3), 424-429. https://doi.org/10.1080/17524032.2019.1573561.
Schäfer, M. S. (2015). Climate change and the media. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 2 (3). https://doi.org/10.1016/B978-0-08-097086-8.91079-1
Schäfer, M. S. & Painter, J. (2020). Climate journalism in a changing media ecosystem: Assessing the production of climate change-related news around the world. Wiley interdisciplinary reviews: Climate Change 12 (1). https://doi.org/10.1002/wcc.675.
Schmidt, A., Ivanova, A., & Schäfer, M. S. (2013). Media attention for climate change around the world: A comparative analysis of newspaper coverage in 27 countries. Global Environmental Change, 23 (5), 1233-1248. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2013.07.020
Şahin, Ü. & Üzelgün, N. A. (2016). İklim değişikliği ve medya. İstanbul Politika Merkezi Yayını.
Şahin, M. (2020). İklim değişikliği ve bilim gazeteciliği: Avustralya yangınları haberlerinde bilim izi. e- GİFDER, 8 (2), 1011-1030. https://doi.org/10.19145/e-gifder.726578.
TEMA. (2023, 18 Ocak). Geleceğin en büyük iki sorunu: İklim krizi ve kuraklık. https://www.tema.org.tr/basin-odasi/basin-bultenleri/gelecegin-en-buyuk-iki-sorunu-iklim-krizi-ve-kuraklik. Uzunoğlu S. & Karaca H.S. (2021, Aralık). Haber medyasında iklim krizi. https://www.newslabturkey.org/haber-medyasinda-iklim-krizi/.
Türkiye’de kuraklık krizi büyüyecek: Bu yıl tarımsal verim azalacak, 2040’a kadar su stresi artacak (2022, 3 Haziran). Yeşil Gazete. https://ye silgazete.org / turkiye de -kuraklik-krizibuyuyecek- bu-yil-tarimsal-verim-azalacak-2040a-kadar-su-stresi-artacak/.
Uzunoğlu S. & Karaca H.S. (2021, Aralık). Haber medyasında iklim krizi. https://www.newslabturkey.org/haber-medyasinda-iklimkrizi/.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
Zhao, X. (2009). Media use and global warming perceptions: A snapshot of the reinforcing spirals. Communication Research, 36 (5): 698–723. https://doi.org/10.1177/0093650209338911.