Destinasyon Markalamada Dijital Hikâye Anlatımı: Göbeklitepe Örneği

ÖZ Günümüzde hikâye anlatımı markalar açısından ön plana çıkan bir uygulamadır. Özellikle teknolojik gelişmelerle anlatıma zenginlik katan teknikler sunan dijital hikâye anlatımı günümüzde sıkça kullanılmaktadır. Dijital hikâye anlatımı destinasyon markalama bağlamında önemli imkanlar sunmaktadır. Bu çalışmada, 2018 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınan Göbeklitepe’ye ilişkin destinasyon markalamada dijital hikâye anlatımının kullanımı ele alınmaktadır. Bu bağlamda “Göbeklitepe: Zero Point in Time” tanıtım filmi göstergebilimsel çözümleme yöntemi aracılığıyla incelenmiştir. Ayrıca film dijital hikâye anlatımının bileşenleri bağlamında değerlendirilmiştir. Dijital hikâye anlatımında, hayvanlara ilişkin kültleşme sürecine ve Göbeklitepe’deki ritüel kökenli toplantılar bağlamında bu hayvanların önemine hayvan kabartmalarına/figürlerine yapılan yakın çekimlerle sıkça gönderme yapılmaktadır. Dijital hikâye anlatımında Göbeklitepe’nin ve inancın medeniyete giden yolun başına, tarihin sıfır noktasına konumlandırılması hem sözel hem de görsel unsurlarla gerekçelendirilerek (Göbeklitepe’nin inşa süreci, yapıdaki hayvan kabartmaları/figürleri, totem benzeri yapılar ve megalitler) izleyicilere aktarılmaktadır. Göbeklitepe’ye ilişkin destinasyon markalamada aktarılan hikâyenin gücü, dijital hikâye anlatımının bileşenlerinin (bakış açısı, çarpıcı bir soru, duygusal içerik, seslendirme yeteneği, müziğin gücü, yalın içerik ve ilerleme hızı) etkin kullanımı yoluyla, artmaktadır. Anahtar Kelimeler: Destinasyon markalama, Dijital Hikâye Anlatımı, Göbeklitepe

Anahtar Kelimeler:

Destinasyon Markalama, Dijital Hikâye Anlatımı, Göbeklitepe, Destinasyon, Dijital Hikâye Anlatımı Bileşenleri

Digital Storytelling in Destination Branding: The Case of Gobeklitepe

Nowadays, storytelling is an application that comes to the forefront in terms of brands. Digital storytelling, which offers techniques that add richness to the storytelling, especially with technological developments, is frequently used today. Digital storytelling offers important opportunities in the context of destination branding. This study discusses the use of digital storytelling in destination branding related to Gobeklitepe, which was included in the UNESCO World Heritage List in 2018. In this context, the “Göbeklitepe: Zero Point in Time” promotional film was examined through the semiotic analysis method. In addition, the film has been evaluated in the context of the components of digital storytelling. In digital storytelling, the culticization process related to animals and the importance of these animals in the context of ritual-based meetings in Gobeklitepe are often referred to with close-ups of animal reliefs/figures. In digital storytelling, the positioning of Gobeklitepe and faith at the beginning of the road to civilization, at the zero point of history, is justified by both verbal and visual elements (the construction process of Gobeklitepe, animal reliefs/figures in the building, totem-like structures and megaliths) are conveyed to the audience. The power of the story conveyed in destination branding for Gobeklitepe increases through the effective use of the components of digital storytelling (point of view, a dramatic question, emotional content, the gift of your voice, the power of the soundtrack, economy and pacing).

Keywords:

Destination branding, Digital Storytelling, Gobeklitepe, Digital Storytelling Components, Destination,

PDF

___

Akbıyık, M. Göbeklitepe’nin (Şanlıurfa) Unesco dünya kültürel ve doğal mirası listesine eklenmesinin ziyaretçi sayılarına etkileri, Nazli Tyfekçi, Ph.D., Kosovo, Hasan Karacan, Ph. D.Turkey, Ali Korkut, Turkey, Ylka IMERI, Ph. D, Kosovo, 366
Alexander, B. (2017). The new digital storytelling: Creating narratives with new media. ABC-CLIO.
Anholt, S. (2011). Yerlerin markalaşması kimlik, imaj ve itibar (G. M. Uçar, Çev.). İTO. BRANDage Yayınları.
Ankara Üniversitesi (2022), Açık ders, https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/6905/mod_resource/content/1/Konu%205.pdf
Ayaydın, E. (2019). “Göbeklitepe dünyaya UNESCO ile açıldı”, AA Kültür Sanat. https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/gobeklitepe-dunyaya-unesco-ile-acildi/1523868
Aydın, Ü. (2020). Turistlerin destinasyon seçimlerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Göbeklitepe örneği. Journal of Tourism Theory and Research, 6 (2), 130-139. https://doi.org/10.24288/jttr.686617
Aydın, Ü. & Bayar, S. B. (2020). Turistlerin destinasyon alışveriş olanaklarından memnuniyetlerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Göbeklitepe örneği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 4 (2), 157-172. https://doi.org/10.32572/guntad.682309
Barnes, S.J., Mattsson, J.& Sørensen, F. (2014). Destination brand experience and visitor behavior: Testing a scale in the tourism context. Annals of Tourism Research, 48, 121-139. https://doi.org/10.1016/j.annals.2014.06.002
Baş, S.Y. & Halaç, H.H. (2021). Rafadan Tayfa 2: Göbeklitepe animasyon filminin yerel kültürel öğeler ve Göbeklitepe arkeolojik alanına ilişkin unsurlar bağlamında değerlendirilmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11 (2), 911-927. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.884871
Blain, C., Levy, S. E., & Ritchie, J. B. (2005). Destination branding: Insights and practices from destination management organizations. Journal of travel research, 43(4), 328-338. https://doi.org/10.1177/0047287505274646
Bull, G. & Kajder, S. (2005). Digital storytelling in the language arts classroom. Learning & Leading with Technology, 32(4), 46-49. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ697294.pdf
Clare, L. (2019). “Göbekli Tepe’de 25 yıllık araştırma: Geçmiş ve son sonuçların özeti”, Göbeklitepe: insanlık tarihi yeniden yazılıyor, Z.Karahan Uslu (Ed.), Yıldız Sarayı Vakfı. CNN Türk (2021). Göbeklitepe’deki dikilitaşın kopyası BM’de sergilenecek. https://www.cnnturk.com/turkiye/gobeklitepedeki-dikilitasin-kopyasi-bmde-sergilenecek
Collins, A. (2018). Göbeklitepe ve tanrıların doğuşu (L. Tonguç Basmacı, Çev.). Alfa Yayınları.
Çakmak, T.F. (2014). İnanç turiziminin turistik destinasyon pazarlamasındaki yeri ve önemi: Göbekli Tepe örneği, [Unpublished MA Thesis]. Istanbul University, Institute of Social Sciences, Department of. Tourism. Management. http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/51904.pdf
Dilek, İ. (2020). Kült kavramı ve söz kültü. Bilig , (95) , 47-77
Doğuş Grubu (2019a). Göbeklitepe: Tarihin sıfır noktası. https://www.youtube.com/watch?v=xgHaKxkqhZE&t=52s
Doğuş Grubu (2019b). Göbeklitepe: Zero point in time. https://www.youtube.com/watch?v=yi2Fp7cd0ho
Doğuş Grubu (2022). https://www.dogusgrubu.com.tr/en/gobekli-tepe-zero-point-in-time
Dönmez, Ş. (2019). Tarihten önce tarihi biçimleyenler. Tarih Dergisi. https://tarihdergi.com/gobeklitepe/
Dulgaroğlu, O. (2022). Bir kültürel miras değeri olan Göbeklitepe ören yeri’nin marka kişiliği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 381-391. https://doi.org/10.18506/anemon.1054952
Erim, G. & Onan, B. C. (2021). Sanat tarihinde bir arketip: daire formu ve göz. Turkish Studies, 16 (3), .961-977. 10.7827/TurkishStudies.50992
Fisanick, C., Stakeley, R. O. (2021). Digital storytelling as public history: A guidebook for educators. Routledge Taylor & Francis.
Friedlander, L. (2008). Narrative strategies in a digital age: Authorship and authority, digital storytelling, mediatized stories: self-representations in new media, Knut Lundby (Ed.). (ss.177-194). Peter Lang.
Hansen, R. H. (2010). The narrative nature of place branding. Place Branding and Public Diplomacy, 6(4), 268-279. https://doi.org/10.1057/pb.2010.27
Harrison, K. (2015). A good presentation is about data and story, https://www.forbes.com/sites/kateharrison/2015/01/20/a-good-presentation-is-about-data-and-story/#735ebcef450f
Jamal, T.B, Getz D. (1995). Collaboration theory and community tourism planning, Annals of Tourism Research, Vol. 22, No.1, 186-204. https://doi.org/10.1016/0160-7383(94)00067-3
Jung, C. G. (2021). Dört arketip. (Z. Aksu Yılmazer, Çev.). Metis Yayınları. Karacadağ Kalkınma Ajansı ve DAI (2017). Göbeklitepe, A. Özbek, M.C. Ateş ve E. Okutan Akalın (Ed.), Kurtuluş Matbaası.
Lobell, M. (1977). Spatial archetypes. Quadrant, Cilt 10, Sayı 2, 5-44
Lobell, M. (2018). Spatial archetypes: the hidden patterns of psyche and civilization. JXJ Publications, USA.
Luckert, K. W. (2016). Avcılıktan evcilleştirme, savaş ve uygarlığa dek taşocağında kültür ve din üzerine gözlemler: Göbekli Tepe. Alfa.
Magli, G. (2019). “Göbeklitepe’deki olası astronomik referanslar”, Göbeklitepe: insanlık tarihi yeniden yazılıyor, Z.Karahan Uslu (Ed.), Yıldız Sarayı Vakfı.
Mancı, A.R., Tengilimoğlu, E. (2021). Trip Advisor ziyaretçi yorumlarının içerik analizi: Göbeklitepe örneği. Turizm Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 1525-1545. https://doi.org/10.26677/TR1010.2021.779
Mancı, A.R. (2022). Yer bağlılığı ve topluluk katılımının, yerel halkın kültürel miras alanlarına yönelik algısı ve turizm gelişimine desteği üzerindeki etkisi: Göbeklitepe. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3, 806-824. https://doi.org/10.26677/TR1010.2022.1090
Ohler, J. (2008). Digital storytelling in the classroom: new media pathways to literacy, learning, and creativity, Corwin Press.
Önal, İ. (2019). Destinasyon (yer) markalamanın basit prensipleri. https://www.turizmgunlugu.com/2019/10/17/destinasyon-yer-markalama-irfan-onal/
Özalp, H. (2016). İnsanlığın en eski tapınağı Göbeklitepe teolojik olarak bize ne söyler?, Bilimname, 2016 (1), 59-74, https://dergipark.org.tr/en/pub/bilimname/issue/14233/402668
Öztan, A. (2009). Arkeoloji ve sanat tarihi eski Anadolu uygarlıkları neolitik çağ (yeni taş/cilalı taş çağı), T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Portalı Projesi. (e-kitap).
Pereira, R. L., Correia, A. L., & Schutz, R. L. (2012). Destination branding: A critical overview. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 13(2), 81-102. 10.1080/1528008X.2012.645198
Robin, B. R. (2008). Digital storytelling: a powerful technology tool for the 21st century classroom. Theory into practice, 47(3), 220-228. https://doi.org/10.1080/00405840802153916
Serikov, A.V. Ovechko, E. A. (2013). The brand of territory: Theoretical approaches to creation and promotion, World Applied Sciences Journal, 26 (4): 529-532. 10.5829/idosi.wasj.2013.26.04.13494
Taburoğlu, Ö. (2016). Resim, söz, yazı. Doğu Batı Yayınları.
TheBrandAge (2012), Wally Olins “tüm dünyanın gözü Türkiye'nin üzerinde”, https://www.thebrandage.com/wally-olins-tum-dunyanin-goezu-turkiyenin-uzerinde-123#
Özcan, E. S. (2014), Göbeklitepe 12.000 yaşındaki en eski ve en büyük tapınak yerleşkesi. TÜBİTAK Bilim ve Teknik, Temmuz, 560.Sayı Eki.
Öztan, A. (2009), Arkeoloji ve sanat tarihi eski Anadolu uygarlıkları neolitik çağ (yeni taş/cilalı taş çağı), https://www.kulturportali.gov.tr/mrepo/eKitap/eb-NeolitikCag/
Ruiz-Real, J. L., Uribe-Toril, J., & Gázquez-Abad, J. C. (2020). Destination branding: opportunities and new challenges. Journal of Destination Marketing & Management, 17, 100453. https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2020.100453
Schmidt, K. (2000) Göbekli Tepe, southeastern Turkey a preliminary report on the 1995-1999 excavations. Paléorient. Vol. 26 N°1. (pp. 45-54)
Schmidt, K. (2007), Taş çağı avcılarının gizemli kutsal alanı, Göbekli Tepe: En eski tapınağı yapanlar (R. Aslan, Çev.). Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Seiler, R.M. (2005). Semiology/semiotics, http://people.ucalgary.ca/~rseiler/semiolog.htm
Soydanbay, G. (2019). How to use storytelling for place branding: five ways to spread place stories, https://placebrandobserver.com/how-to-use-storytelling-for-place-branding/.
Taburoğlu, Ö. (2016), Resim, söz ve yazı, imge yaratmanın ve bozmanın yolları. Doğu Batı Yayınları.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019). Göbeklitepe arkeolojik alanı (Şanlıurfa). https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44420/gobeklitepe-arkeolojik-alani-sanliurfa.html T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2020). Kültür ve bilim hayatımızda iz bırakan Prof. Dr. Klaus Schmidt’in ani ve beklenmedik vefatı, Bakanlığımızda da büyük bir üzüntü yarattı. https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-103732/kultur-ve-bilim-hayatimizda-iz-birakan-prof-dr-klaus-sc-.html
Ünal, A. (2020). Destinasyonda yaşayan yerel halkın turistler hakkındaki algılarının belirlenmesine yönelik bir araştırma: Göbeklitepe örneği. Journal of Yaşar University, 15/59, 560-569. https://doi.org/10.19168/jyasar.685152
Wilson, L., Moore, J. (2002). Digital storytellers: The art of communicating the gospel in worship. Abingdon Press
Yağmurlu, A. (2020). Dünya mirası ve kamu diplomasisi: Göbekli Tepe örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (49), 46-64.
Yavuz, M. (2018). Arkeolojik sit alanlarının destinasyon pazarlamasındaki önemi: Şanlıurfa Göbekli Tepe, [Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi] Yavuz, M. & Bayuk, M. N. (2020). Turizm destinasyonlarının arkeolojik sit alanı pazarlaması: 2019 Göbeklitepe yılının ardından bir araştırma. Journal of Applied Tourism Research, 1(2), 65-82.
Yerden, N.K. (2020). Marka imajı: Göbeklitepe ile Stonehenge arkeoloji alanlarının marka imajı açısından betimsel analizi. Uluslararası Ekonomi, Siyaset, İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3 (4), 291-310.
Zero point in time (2020), http://www.zeropointintime.com