İslâm Hukukunda Transseksüel veya Travesti Olmanın Hükmü

İnsanların doğuştan kadın veya erkek olmak üzere iki ayrı biyolojik cinsiyetleri vardır. Toplumda bu cinsiyetlere göre anne-baba, karı-koca, kız-oğul gibi roller üstlenilmektedir. Fakat çeşitli sebepler öne sürülerek doğuştan biyolojik olarak sahip olunan cinsiyeti ve bu cinsiyetin gerektirdiği rolü reddetme veya diğer cinsiyete benzeme, özenme söz konusu edilmektedir. Bu eğilim beraberinde pek çok sorun ve soruların oluşmasına sebep olmaktadır. Bu tür eğilimi olan insanlara transseksüel ve travesti denilmektedir. Bu çalışmanın konusunu transseksüel ve travestilerin İslâm hukukundaki hükümleri oluşturmaktadır. Çalışmada bu kavramlarla birlikte kullanıldığı ve karıştırıldığı için homoseksüel ve hermafrodit hakkında da kısaca bilgi verilmektedir. Çalışmanın sonunda transseksüel ve travesti kavramlarının bu isimlerle klasik fıkıh kaynaklarında geçmediği fakat muhannes ve müteraccile kavramlarının bu kavramlara denk geldiği ve bunların doğuştan olan cinsiyetleri doğrultusunda hükümlere tabi oldukları tespit edilmiştir. Klasik fıkıh kitaplarında hünsaya hemen hemen her konuda, homoseksüele tazir ve had konularında, muhannese ise tazir, kazf, kadına bakma, ihtilat, imamlık konularında çok kısa değinildiği, müteraccile hakkında ise herhangi bir hüküm zikredilmediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

İslâm hukuku, hermafrodit/intersex/hünsa, travesti/muhannes, transseksüel/muhannes, homoseksüel/eşcinsel/lutî

The Provision of Being Transsexual or Transvestite in Islamic Law

Humans have two distinct biological genders, male or female. In the society, according to these gender roles such as parents, husband and wife, daughter and son are undertaken. However, by putting forward various reasons, some reject the inherent biologically possessed gender and the role required by this gender, or become similar to the other gender, and aspire to the other gender. This trend leads to many problems and questions. People with such tendencies are called transsexual and transvestite. The subject of this work is the transsexual and transvestite judgment of Islamic law. In the study, because they are used in conjunction with these concepts, brief information about homosexual and hermaphrodite will also be given. At the end of the study, it was determined that the concepts of transsexual and transvestite were not mentioned in the classical Fiqh sources, but that the concepts of mukhanneth and mutarajjilah coincided with these concept in classical Fiqh books and that these people should be subject to provisions in line with their inherent gender. It was observed in classical fiqh books that khuntha has been mentioned in almost every subject and homosexual in the tazir and hadd topics, mukhanneth in the ta’zir, kazf, looking at women, ihtilat and imamate very briefly and that no provision was mentioned about mutarajjilah.

Keywords:

Islamic law, transvestite/mukhanneth, transsexual/mukhanneth, hermaphrodite/intersex/khuntha, gay/homosexual,

PDF

___

Abdulbâki, Muhammed Fuad (ö. 1388/1968). el-Mu‘cemu’l-müfehres li elfâzı’l-Kur’an’i’l-Kerîm. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1990.
Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed (ö. 241/855). el-Müsned. 4 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Ahmet Çelikkol. “Cinsel Bozukluklar”. Erişim: 18 Haziran 2015. http://www.celikkol.org/cinsel.htm.
American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Washington DC. 1952.
American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 2nd Edition. Washington DC. 1968.
American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 3rd Edition. Washington DC. 1980.
American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 3rd Edition. Revised. Washington DC. 1987.
American Psychiatric Association. Homosexuality: Findings derived from 15 years of clinical research. American Journal of Psychiatry 130: 1212-1213. Socarides 1973.
American Psychiatric Association. “Position Statement On Homosexuality And Civil Rights.” American Journal of Psychiatry 131: 497. 1974.
Amerikan Psikiyatri Birliği. Psikiyatride Hastalıkların Tanımlanması Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı. (DSM-IV-TR). Trc. Ertuğrul Köroğlu. Ankara: y.y., 2007.
Ankara Psikiyatri. “Başlıca Psikiyatrik Bozukluklar”. Erişim: 18 Haziran 2015. http://ankarapsikiyatri.net/hastaliklar.html.
Bâbertî, Ekmelüddîn Muhammed b. Mahmûd b. Ahmed el-Bâbertî er-Rûmî el-Mısrî (ö. 786/1384). el-‘İnâye ale’l-Hidâye. 15 Cilt. b.y.: y.y., ts.
Behnesî, Ahmed Fethî. et-Ta’zîr fi’l-İslâm. Kahire: Müessesetü’l-halîci’l-Arabî, 1988.
Beiber, Irving. “Homosexuality- An Adaptive Consequence Of Disorder İn Psychosexual Development”. American Journal of Psychiatry 130 (1973): 1209-1211.
Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin (ö. 458/1066). es-Sünenü’l-kübrâ. 10 Cilt. Mısır: y.y., 1344/1925.
Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd (Ebû Muhammed) Abdullah b. Ömer b. Mu-hammed (ö. 685/1286). Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
Bilmen, Ömer Nasuhi. Hukuki İslâmiyye ve Istılahat-ı Fıkhıyye Kamusu. 8 Cilt. İstanbul: Bilmen Yayınevi, 1985.
Buhârî, Muhammed b. İsmail b. İbrahim (ö. 256/869). el-Câmiu’s-saḥîḥ. 8 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Buhûtî, Mansûr b. Yûnus b. Salâhiddîn (ö. 1051/1641). Keşşâfü’l-ḳınâʿ ʿan metni’l-İḳnâʿ. Thk. Hilâl Musaylihî Mustafa Hilâl. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1402/1981.
Bursa Psikiyatri. Erişim: 2 Haziran 2015. http://www.bursapsikiyatri. com/makale.php?id=261.
Büceyrimî, Süleyman b. Muhammed (ö. 1221/1806). Tuḥfetü’l-ḥabîb ʿalâ şerḥi’l- Ḫaṭîb. 5 Cilt. Beyrut: y.y., 1996.
Cemel, Ebû Dâvûd Süleymân b. Ömer b. Mansûr el-Uceylî el-Ezherî (ö. 1204/1790). Ḥaşiyetü'l-Cemel ʿalâ şerḥi’l -Menhec. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî (ö. 370/981). Aḥkāmu'l-Kur'ân. Thk. Muhammed Sâdık Gamhâvî. 5 Cilt. Beyrut: Daru ihyai’t-türâsi’l-Arabî, 1405/1984.
Childs, J.M. “Transsexualism: Some Theological And Ethical Perspectives”. A Journal of Theology 48/1 (2009): 30- 41.
Cinsel Sağlık Bilgileri. “Travestizm Nedir”. Erişim 17 Haziran 2015. http://www.cinselsaglikbilgileri.com/travestizm-nedir.
Cohen-Kettenis PT and Pfafflin F. “The DSM Diagnostic Criteria For Gender İdentity Disorder İn Adolescents And Adults”. Archives of Sexual Beha-vior 39/2 (April 2010): 499- 513.
Conger, Jhon J. “Proceedings of the American Psychological Association, Incorporated, for the Year 1974: Minutes of the Annual Meeting of the Council of Representatives”. American Psychologist 30/6 (1975): 620-651.
Cürcânî, Alî b. Muhammed b. Alî (ö. 816/1413). “el-Hünsâ”. et-Ta‘rîfât. 327-328. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1410/1989.
Çalışkan, İbrahim. “İslam Hukukunda Zina Suçunun Mahiyeti ve Cezası”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Ankara 1992.
Çeker, Orhan. “Hünsâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 18: 491-492. Ankara: TDV Yayınları, 1997.
Dârekutnî, Ali b. Ömer b. Ahmed (ö. 385/995). Sünenü’d-Dârekuṭnî. 4 Cilt. Beyrut: y.y., 1966.
Davudoğlu, Ahmed. Sahîh-i Müslîm Tercüme ve Şerhi, 10 Cilt. İstanbul: Sönmez Neşriyat, 1978.
Derdîr, Ebû’l Berakat Ahmed b. Muhammed b. Ahmed (ö. 1201/1786). eş-Şerḥu’ṣ-ṣaġīr ʿalâ Aḳrebi’l-mesâlik. 4 Cilt. Kahire: Dâru’l-maarif, ts.
Desûki, Muhammed b. Ahmed (ö. 1230/1815). Ḥâşiye ʿale’ş-Şerḥi’l-kebîr li’d-Derdîr ʿalâ el-Muḫtaṣari’l-İmâm Ḫalîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
District Branch Urges Revised Labeling For Homosexuality. Psychiatric News. (21 March): 1.
Duman, Hilâl. “İslâm Hukukunda Hünsâ”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/1 (2002): 295-318.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’as b. İshak el-Ezdî es-Sicistânî (ö. 275/889). Sünenü Ebî Dâvûd. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Emîr San‘ânî, Ebû İbrâhîm İzzüddîn Muhammed b. el-İmâm el-Mütevekkil-Alellah İsmâîl (ö. 1182/1768). Sübülü’s-selâm şerḥi Bulûġu’l-merâm. Beyrut: y.y., 1379/1959.
Erdoğan, Mehmet. “Hünsâ”. Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü. 163-164. İstanbul: Rağbet Yayınevi, 1988.
Erdoğan, Mehmet. “Muhannes”. Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü. 391-392. İstanbul: Rağbet Yayınevi, 1988.
Glasscote. “Homosexuality İssue-Disorder or Life Style?.” Psychiatric News (June 20): 3, 27.
Graunberg, Forevvord. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disor-ders. 2nd Edition. Washington DC. American Psychiatric Association (1968): 7-10.
Haber 7. “Eşcinsellik”. Erişim: 6 Haziran 2015. http://www.haber7.com/ yazarlar/prof-dr-nevzat-tarhan/403218-escinsellik-kazikli-voyvoda-ve-siddet.
Harâşî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Alî el-Haraşî el-Mâlikî (ö. 1101/1690). Şerḥu Muḫtaṣaru Ḫalîl. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
Hastane. “Eşcinsellik Bir Hastalık Değil Tercihtir”. Erişim: 10 Haziran 2015. http://www.hastane.com.tr/saglik/escinsellik-bir-hastalik-degil-tercihtir.html. (“Eşcinsellik Kader Değildir“ adında kitabı bulunan CİSED Genel Başkanı Dr. A. Cem Keçe)
Hattâb, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Muhammed b. Abdirrahmân er-Ruaynî (ö. 954/1547). Mevâhibü’l-celîl li-şerḥi Muḫtaṣarı Ḫalîl. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1977.
Hayrettin Karaman, “Hadisler de Eşcinselliğe İzin Vermiyor”, Erişim: 19 Ha-ziran 2015, http://www.hayrettinkaraman.net/makale/0431.htm.
İbn Âbidîn, Muhammed Emin b. Ömer Abdiazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkî (ö. 1252/1836). Reddü’l-muḥtâr ʿale’d-Dürri’l-muḫtâr. 6 Cilt. İstanbul: Karaman Yayınları, 1984.
İbn Abdülber en-Nemerî, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed b. (ö. 463/1071). el-İstiẕkârü’l-Câmiʿ li-meẕâhibi fuḳahâʾi’l-emṣâr ve ʿulemâʾi’l-aḳṭâr. Thk. Salim Muhammed Atâ-Muhammed Alî Muavvıd. Beyrut: Dâru’l-kütübü’l-ilmiyye, 2000.
İbn Cüzeyy, Ebü’l-Kasım Muhammed b. Ahmed b. Muhammed el-Kelbî el-Gırnâtî (ö. 741/1340). el-Kavânînü’l-ahkāmi’ş-şeriyye ve mesâilu’l-fıkhıyye. Beyrut: y.y., ts.
İbn Hübeyre eş-Şeybani, Ebü'l-Muzaffer Avnüddin Yahyâ b. Muhammed (ö. 560/1164). İḫtilâfü’l-eʾimmeti’l-erbaʿa ve ittifâḳuhum. Beyrut: y.y., 1423/2002.
İbn Kayyım el-Cevzîyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb ez-Züraî ed-Dımaşki el-Hanbelî (ö. 751/1350). Zâdü'l-me‘âd. Thk. Şuayb Arnavut - Ab- dülkadir Arnavut. Beyrut: Müessesetü’r-risale, 1407/1987.
İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer b. Kesîr b. Dav’ b. Kesîr el-Kaysî el-Kureşî el-Busrâvî ed-Dımaşki eş-Şâfiî (ö. 774/1373). Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1401/1980.
İbn Kudâme el-Makdisî, Ebü’l-Ferec Şemsüddîn Abdurrahmân b. Muham-med b. Ahmed (ö. 682/1283). eş-Şerḥu’l-kebîr ʿalâ metni’l-Muḳniʿ. Bey-rut: Dâru’l-fikr, 1412/1992.
İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah b. Ahmed (ö. 620/1223). el-Muġnî. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1405/1984.
İbn Mâce, Muhammed b. Yezid el-Kazvînî (ö. 273/886). es-Sünen. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî (ö. 711/1311). “hns”. Lisânü’l-ʿArab. 2: 138-139. 15 cilt. Beyrut: y.y., 1990.
İbn Müflih, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Müflih b. Muhammed el-Makdisî er-Râmînî (ö. 763/1460). Kitâbü’l-Fürûʿ. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1418/1997.
İbn Nüceym, Zeynüddîn b. İbrâhîm b. Muhammed el-Mısrî (ö. 970/1562). el-Baḥrü’r-râʾiḳ şerḥu Kenzü’d-deḳāʾiḳ. 7 Cilt. Mısır: Dâru’l-ma’rife, 1993.
İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbâs Takıyyüddîn Ahmed b. Abdilhalîm b. Mecdiddîn Abdisselâm el-Harrânî (ö. 728/1328). Mecmû‘u’ fetâvâ. Thk. İbn Kasım el-Asımî en-Necdî. 37 Cilt. b.y.: Mektebetü İbn Teymiyye, ts.
İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid b. Abdilhamîd es-Sivâsî el-İskenderî (ö. 861/1457). Fetḥu’l-ḳadîr li’l-ʿâcizi’l-faḳīr. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
İbrahim Halebî, Abdurrahman b. Muhammed (ö. 1078/1667). Mülteḳa’l-ebḥur. Beyrut: Müessesetü’r-risale, 1409/1989.
Jenner CO. “Transsexual Primary Care”. Journal Of The American Academy Of Nurse Practitioners. 2010.
Jesse Bering. “The Third Gender”. Scientific American Mind 21/2 (May/June 2010).
Kadın Cinselliği. Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği. Bilgilendirme Dosyası-5.
Kadızâde Şemsüddîn Ahmed (ö. 988/1580)]. “Netâ’icü’l-efkar fi keşfi’r-rumûz ve’l-esrâr” (Tekmile şerhi Fetḥu’l-ḳadîr). Fetḥu’l-ḳadîr. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
Kal‘acî, Muhammed Revvâs-Kuneybî Hâmid Sâdık. “Hünsâ”. Mu‘cemu'l-luġati'l-fuḳahâ’. 201-202. Beyrut: y.y., 1985.
Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. İdrîs b. Abdirrahmân el-Mısrî (ö. 684/1285). eẕ-Ẕaḫîre. Nşr. Muhammed Hacî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-garb, 1994.
Karaman, Hayrettin. İslam Hukukunda İçtihat. Ankara: İFAV Yayınları, 1996.
Kasânî, Alaüddîn Ebû Bekr b. Mes’udi’l-Hanefî (ö. 587/1191). Bedâʾiʿu’ṣ-ṣanâʾiʿ fî tertîbi’ş-şerâʾiʿ. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1418/1997.
Komisyon. “Hünsâ”. el-Mevsûʿatü’l-fıḳhiyye. 20: 22-23. 45 Cilt. Kuveyt: Vizaretü’l-evkaf ve’ş-şuuni’l-İslâmiyye, 1990.
Komisyon. “Muhannes”. el-Mevsûʿatü’l-fıḳhiyye. 36: 262-267. 45 Cilt. Ku-veyt: Vizaretü’l-evkaf ve’ş-şuuni’l-İslâmiyye, 1990.
Kur’an Meali. “Nur Suresi 31. ayeti Türkçe Kur'an Mealleri“. Erişim: 22 Ey-lül 2015.http://www.kuranmeali.org/24/nur_suresi/31.ayet/kurani_kerim_mealleri.aspx.
Kugle, Scott Siraj al–Haqq. Homosexuality in Islam: Critical Reflection on Gay Lesbian and Transgender Muslims. Oxford 2010.
Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Mâverdî (ö. 450/1058). el-Ḥâvi’l-kebîr. 18 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1419/1999.
Merdâvî, Ebü’l-Hasen Alâüddîn Alî b. Süleymân b. Ahmed (ö. 885/1480). el-İnṣâf. 12 Cilt. Beyrut: Dâru ihyai’t-türâsi’l-arabî, ts.
Mergînânî, Ali b. Ebû Bekr (ö. 593/1197). el-Hidâye şerḥu Bidâyeti’l-mübtedî. 4 Cilt. Beyrut: y.y., 1970.
Mevsilî, Ebû’l-Fazl Mecduddîn Abdullah b. Mahmûd (ö. 683/1284). el-İḫtiyâr li-taʿlîli’l-Muḫtâr. 2 Cilt. Beyrut: y.y., ts.
Mukatil b. Süleyman, Ebü’l-Hasen Mukatil b. Süleymân b. Beşîr el-Ezdî el-Belhî (ö. 150/767). Tefsîru Muḳātil b. Süleymân. Thk. Ahmet Ferîd. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l- ilmiyye, 1424/2003.
Müslîm, Ebû’l-Hüseyin Müslîm b. Haccâc el-Kuşeyrî (ö. 261/875). el-Câmiu's-saḥîḥ. 3 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî (ö. 676/1277). el-Mecmûʿ şerḥu’l-Müheẕẕeb. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1417/1997.
Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî (ö. 676/1277). Ravżatü’ṭ-ṭâlibîn ve ʿumdetü’l-müttaḳīn. 8 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî. 1405/1984.
Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî (ö. 676/1277). Riyâżü’ṣ-ṣâliḥîn. Tercüme ve Şerh: M. Yaşar Kandemir - İsmail Lütfi Çakan - Raşit Küçük. 8 Cilt. İstanbul: Erkam Yayınları, 2001.
Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî (ö. 676/1277). Şerḥu’n-Nevevî ʿalâ Ṣaḥîḥi Müslim. 18. Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-türâsi’l-arabî, 1392/1972.
Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî (ö. 676/1277). Tehẕîbü’l-esmâʾ ve’l-luġāt. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1996.
Özay, Hilal. “İslâm Hukuku Açısından Cinsiyet Değiştirme”. Gaziosmanpa-şa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/1 (2016): 1-31.
Öztürel, Adnan. “Transeksüalizm ve Hermafrodizmde Yasal, Tıpsal ve Adlî Tıp Problemleri”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 37/ 1 (1980): 461-468.
Psikoyorum Tv. “Modernizm ve Cinsel Kimlik”. Erişim: 10 Temmuz 2015. http://www.psikoyorum.tv/modernizm-ve-cinsel-kimlik-2396.html.
Razî, Ebû Abdillâh Zeynüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Abdilkādir (ö. 666/1268). “hns”. Muḫtârü’ṣ-Ṣıḥâḥ. Thk. Mahmûd Hâtır. 80-81. Beyrut: Mektebe Lübnan.
Remlî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Ahmed b. Hamza er-Remlî el-Menûfî el-Ensârî el-Mısrî (ö. 1004/1596). Nihâyetü’l-muḥtâc ilâ şerḥi’l-Minhâc. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1405/1984.
Sa‘lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm es-Sa‘lebî en-Nîsâbûrî (ö. 427/1035). el-Keşf ve’l-beyân ʿan tefsîri’l-Ḳurʾân. Thk. İmam Mu-hammed b. Âşûr. 10 Cilt. Beyrut: Daru ihyai’t-türâsi, 1422/2002.
Sabık, Seyyid. Fıḳhü’s-sünne. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1412/1992.
Sadîk, es-Seyyîd Muhammed (ö. 1307/1889). Ḥasenü’l-üsve. Beyrut: y.y., 1406/1985.
Sahnûn, Ebû Saîd Abdüsselâm b. Saîd b. Habîb et-Tenûhî (ö. 240/854 ). el-Müdevvenetü’l- kübrâ. 16 Cilt. Beyrut: Dâru sâdır, ts.
Sayed Sikandar Shah Haneef. “Sex Reassignment in Islamic Law: The Di-lemma of Tarnssexuals”. International Journal of Business, Humanities and Technology 1/1 (July 2011): 98-107.
Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed (ö. 483/1090). el-Mebsût. 30 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ma‘rife, ts.
Socarides, C.W. “Homosexuality: Findings Derived From 15 Years Of Clini-cal Research.” American Journal of Psychiatry 130 (1973): 1212-1213.
Spitzer, R. L. “Proposal About Homosexuality And The American Psychiat-ric Assosiation Nomenculture”. American Journal of Psychiatry 130 (1973): 1214-1216.
Sugdî, Ebü’l-Hasen (Hüseyn) Rüknülislâm Alî b. el-Hüseyn b. Muhammed (ö. 461/1068). en-Nutef fi’l-fetâvâ. Thk. Selâhaddin Abdullatif en-Nâhî. Beyrut: Müessesetü’r-risale, 1404/1984
Şevkanî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed es-San‘ânî el-Yemenî (ö. 1250/1834). Neylü’l-evṭâr şerḥu Münteḳa’l-aḫbâr. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-cîl, 1973.
Şeyhizâde Damad, Abdurrahman Gelibolulu (ö. 1078/1667). Mecmaʿu’l-enḥur fî şerḥi Mülteḳa’l-ebḥur. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübü’l-ilmiyye, 1419/1998.
Şirbînî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed el-Hatîb eş-Şirbînî el-Kahirî (ö. 977/1570). Muġni’l-muḥtâc ilâ maʿrifeti meʿânî elfâẓi’l-Minhâc. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
Tehânevî, Muhammed b. A’la b. Ali el-Farukî (ö. 1158/1745). “Hünsa”. Keşşâfü ıstılaḥâṭi’l-fünûn ve’l-‘ulûm. 1: 406-407. 2 Cilt. Beyrut: Dâru sâdır, ts.
“Textbook of Homosexuality and Mental Health”. Ed. Cabaj, R.P. and Stein, T.S. American Psychiatric Press, Inc. Washington, DC, London, England (1996): 17-29.
Tirmizî, Muhammed b. İsâ b. Sevre (279/892). Sünenü’t-Tirmizî. 5 Cilt. İs-tanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Tûrî, Muhammed b. Hüseyin b. Ali (ö. 1004/1595). “Tekmiletü’l-Bahrü’r-râik”. el- Baḥrü’r-râʾiḳ şerḥu Kenzü’d-deḳāʾiḳ. 8. Cilt. Mısır: Dâru’l-ma’rife, 1993.
Türkiye LGBTİ Birliği. “Transseksüel Nedir, Ne Değildir?”. Erişim: 29 Hazi-ran 2015. http://lgbti.org/transeksuel-nedir-ne-degildir/.
Vikipedi. “Hemafroditlik”. Erişim: 28 Mayıs 2015. https://tr.wikipedia.org /wiki/Hermafroditlik.
Wikipedia. “Transseksüellik”. Erişim: 17 Haziran 2015. https://tr.wikipedia. org/wiki/Transseksüellik.
Yaşaroğlu, Kamil. “Livâta”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 7: 198-199. 44 Cilt. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
Yavuz, Yunus Vehbi. “Hünsâ”. İslam’da İnanç İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi. 2: 301-302. 4 Cilt. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1997.
Yıldırım, Celal. Kaynaklarıyla İslam Fıkhı. 4 Cilt. Konya: Uysal Kitabevi, ts.
Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed b. Muhammed b. Abdirrezzâk el-Bilgrâmî el-Hüseynî (ö. 1205/1791). “Muhannes”. Tâcü’l-ʿarûs min cevâhiri’l-Ḳāmûs. 5: 158-159. b.y.: Dâru’l-hidaye, ts.
Zekeriyya el-Ensârî, Ebû Yahyâ Zeynüddîn Zekeriyyâ b. Muhammed b. Ahmed es-Süneykî el-Ensârî el-Hazrecî (ö. 926/1520). Esne’l-meṭâlib şerḥu Ravżi’ṭ-ṭâlib. Beyrut: Dâru’l- kütübü’l-ilmiyye, 1422/2000.
Zeylaî, Ebû Muhammed Fahruddîn Osmân b. Alî b. Mihcen b. Yûnus es-Sûfî el-Bâriî (ö. 743/1343). Tebyînü’l-ḥaḳāʾiḳ şerḥu Kenzü’d-deḳāʾiḳ. 3 Cilt. Kahire: Dâru’l-kütübü’l- İslâmî, 1313/1895.
Zuhaylî, Vehbe. el-Fıḳhu’l-İslâmi ve edilletuhu. 9 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-fikr, 1996.