Hadisler Işığında Kadınların İstihdamı Meselesi

Özet Tarihî süreçte birçok toplumda kadınlar genellikle erkeklerden farklı olarak maalesef dışlanmış, özgür olamamış, ikinci sınıf muamelesi görmüş ve dolayısıyla hak ettikleri saygı ve değere kavuşamamışlardır. Doğal olarak bu sorun kadının istihdamı meselesinde de geçerli olmuştur. Bir anne, eş, kız çocuğu olarak kadınlara İslâm’da ise ilk baştan itibaren hak ettikleri değer verilmiştir. Müslümanlara her daim ve her bir konuda örneklik oluşturan Hz. Peygamber hem hadislerinde hem de uygulamalarında bu değeri fazlasıyla hissettirmiştir. Hayatın her aşamasında ve her anında verilmesi gereken değer çalışma hayatında da söz konusudur. Buna göre kadınlar genellikle kuaförlük, temizlik, eğitmek gibi fıtratlarına uygun işlerde istihdam edilmişlerdir. Bununla birlikte, özellikle savaş ve benzer durumlarda yaralıları tedavi etmek, savaşan askerler için su ve mühimmat taşımak gibi geçici işlerde kadın emeğinden faydalanılmıştır. Dolayısıyla Hz. Peygamber, savaş gibi konularda kadınların görevlendirilmesine ancak ihtiyaca göre izin verirken, öğretmenlik gibi görevlerde ise bunun aksine teşvik etmiştir. Bu makale “Hazret-i Peygamber’in İstihdam Siyâseti” adlı çalışmamız dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

: Hadis, Hz. Peygamber, Kadın, Değer

The Issue of Employment of Women in the Light of Hadith

In the historical process, in many societies, unlike men, women are unfortunately excluded, they cannot be free, they are treated as second class and therefore they have not gained the respect and value they deserve. Naturally, this problem has been valid for women's employment. Women as a mother, wife, daughter are highly valued in Islam. The Prophet Muhammad is an example of for Always and every issues and He has felt this value in both his hadiths and his practices. The value that should be given at every stage of life and at every moment is also in the working life. According to this, women are generally employed in appropriate jobs such as hairdressing, cleaning and education. In addition, women’s labor has been utilized in temporary jobs, such as treating wounded people in war and similar situations, and carrying water and ammunition for warring soldiers. Therefore, The Prophet Muhammad has only allowed women to be appointed on the subjects such as war, while in positions such as teaching they have encouraged

Keywords:

Hadith, The Prophet Muhammad,

PDF

___

ABDURREZZÂK b. Hemmâm. el-Musannef. nşr. Habîburrahman el-A‘zamî. Beyrut: el-Meclisu’l-İlmi, 1983.AHMED b. Hanbel. Müsned. nşr. Bedreddin Çetiner. TIP. 2. bs. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.ALİ EL-MÜTTAKÎ. Kenzu’l-ümmâl fî süneni’l-akvâl ve’l-ef‘âl. nşr. Bekri Hayyânî. Saffet Saka. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1405/1985.ATİYYE, Cemil Abdülmecid. Tanzîmu san‘ati’t-tıb; hilâle usûri’l-hadâreti’l-Arabiyyeti’l-İslâmiyye. Riyad: Mektebetü’l-Ubeykan, 1423/2002.BEŞER, Faruk. Kadının Çalışması Sosyal Güvenliği ve İslâm. nşr. Abdurrahman Beşer. İstanbul: Nun Yayıncılık, 1995.BUHÂRÎ, Muhammed b. İsmâil. el-Câmiu’s-sahîh. nşr. Muhibbüddin Hatîb. Kahire: Dârü’r-Reyyân li’t-Türâs, 1406/1986. BÜYÜKCOŞKUN, Seyhan. “Kadın İstihdamı ve Toplumsal Sonuçlarının Analizi”. Dinî ve Toplumsal Boyutlarıyla Cinsiyet II. Tartışmalı İlmî İhtisas Toplantısı. İstanbul: 26-27 Mayıs 2012.CEVAD, Ali. el-Mufassal fi tarihi’l-Arab kable’l-İslâm. Beyrut: Dâru’l-İlim li’l-Melâyîn, 1968-1972.DÂRİMÎ, Abdullah b. Abdurrahman. es-Sünen. nşr. Hüseyin Selîm Esed ed-Dârânî. Riyad: Dârü’l-Muğnî li’n-Neşr ve’t-Tevzî, 1421/2000.EBÛ DÂVÛD es-Sicistânî. es-Sünen. nşr. Muhammed Avvâme. Beyrut: Müessesetü’r-Reyyân, 1419/1998. FÂKİHÎ, Ebû Abdullah Muhammed. Ahbâru Mekke fi kadîmi’d-dehr ve hadîsih. nşr. Abdülmelik b. Abdullah b. Dehiş. Mekke: Matbaatu’n-Nahdati’l-Hadise, 1986.HÂKİM en-Nîsâbûrî. el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn. nşr. Mustafa Abdülkâdir Atâ. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.HEYSEMÎ, Nureddin Ali. Mecmeu’z-zevâid ve menbeu’l-fevaid. Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, 1967.İBN ABDİLBER, en-Nemerî. el-İstiâb fî marifeti’l-ashab. nşr. Ali Muhammed Bicavî. Kahire: Dâru Nahdati Mısr, 1969.İBN ASÂKİR, Ebû’l-Kasım Ali b. Hasan. Târihu medineti Dımaşk. nşr. Muhibbuddin Ebû Saîd Amrevî. Beyrut: Dâru’l-Fîkr, 1415-1421/1995-2001.İBN HACER, Ebû’l-Fazl Şihabeddin. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahabe. Bağdad: Matbaatu’s-Saâde, 1328/1912.İBN HİŞÂM, Cemâluddin Abdülmelik. es-Sîretu’n-nebevîyye. nşr. Süheyl Zekkâr. Beyrut: Dâru’l-Fîkr, 1412/1992.İBN İSHÂK, Muhammed b. İshâk. Sîre. nşr. Muhammed Hamidullah. Konya: el-Vakf li’l-Hıdemeti’l-Hayriyye, 1401/1981.İBN KESÎR. el-Bidâye ve’n-nihâye. Beyrut: Mektebetü’l-Meârif, 1981.İBN MÂCE. Sünenü İbn Mâce. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâki. y.y.: Dârü İhyâi Türâsi’l-Arabî, t.s. İBN SA‘D. et-Tabakâtu’l-kübrâ. Beyrut: Dâru Sadr, 1388/1968.İBN USAYBİYA. Uyûnü’l-enba fi tabakati’l-etıbbâ. nşr. Nizar Rıza. Beyrut: Dâru’l-Mektebeti’l-Hayat, t.s.İBNÜ’L-ESÎR. Usdu’l-ğâbe fî marifeti’s-sahâbe. nşr. Muhammed İbrahim Benna v. dğr. Kahire: Dâru’ş-Şa’b, 1390-93/1970-73.İBNÜ’L-KAYYİM el-Cevziyye. Zâdü’l-meâd fî hedyi hayri’l-ibâd. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1415/1994.KARAMAN, Hayreddin. “Kadının Şahitliği, Örtünmesi ve Kamu Görevi”. İslami Araştırmalar Dergisi 10/4. (1997): 271-278.KUDAÎ. Müsnedü’ş-şihâb. nşr. Hamdi Abdülmecid Selefî. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1405/1985.MÂLİK b. Enes. el-Muvatta. nşr. Beşşâr Avvâd Ma’rûf-Mahmud Muhammed Halil. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1412/1992.MÜNAVÎ. Feyzu’l-kadîr şerhu’l-Câmii’s-sağîr. Beyrut: Dâru’l-Marife, t.s.MÜSLİM b. Haccâc. Sahîhu Müslim. Kahire: Dârü İhyâi’l-Kütübi’l-Arabî, 1955. NESÂÎ. es-Sünen. nşr. Abdülgaffâr Süleyman el-Bündârî-Seyyid Kesrevî Hasan. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1991.ÖZTÜRK, Levent. Hazreti Peygamber Döneminde Sağlık Hizmetlerinde Kadınların Yeri. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2001.SÜHEYLÎ. er-Ravzu’l-ünf fî şerhi’s-sîreti’n-nebeviyyeti li-ibni Hişâm. nşr. Abdurrahman el-Vekîl. Kahire: Dâru’n-Nasr li’t-Tıbâa, 1967.ŞÂMÎ, Ebû Abdullah Şemseddin. Sübülü’l-hüdâ ve’r-reşâd fi sîreti hayri’l-ibâd. nşr. Mustafa Abdülvahid. Kahire: Vizaretü’l-Evkâf ve’Şüûni’l-İslâmiyye, 1990.TABERANÎ. el-Mu‘cemu’l-kebîr. nşr. Hamdi Abdülmecid Selefî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, t.s.TABERÎ. Tarihu’l-ümem ve’l-mülûk. nşr. Muhammed Ebû’l-Fazl İbrahim. Beyrut: Dâru Süveydan, 1967.TİRMİZÎ. es-Sünen. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâki. Kahire: Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1382/1962.VÂDIH, Samed. es-Sınâ‘âtü ve’l-hıref inde’l-Arab fi’l-asri’l-câhiliyye. Beyrut: el-Müessesetü’l-Câmi’iyye, 1981.VÂKIDÎ. el-Meğâzi. nşr. Marsden Jones. Beyrut: Âlemu’l-Kütüb, 1404/1984.YENİÇERİ, Celal. Hukukî, Ahlakî, İktisadî, Felsefî Boyutlarıyla ve Günceli İle İslâm Ailesi ve Ev İdaresi; Hz. Peygamber’in Aile Reisliği, Yönetim İlkeleri, Kadın ve Aile Dünyamız. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2009.
AHMED b. Hanbel. Müsned. nşr. Bedreddin Çetiner. TIP. 2. bs. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
ALİ EL-MÜTTAKÎ. Kenzu’l-ümmâl fî süneni’l-akvâl ve’l-ef‘âl. nşr. Bekri Hayyânî. Saffet Saka. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1405/1985.
ATİYYE, Cemil Abdülmecid. Tanzîmu san‘ati’t-tıb; hilâle usûri’l-hadâreti’l-Arabiyyeti’l-İslâmiyye. Riyad: Mektebetü’l-Ubeykan, 1423/2002.
BEŞER, Faruk. Kadının Çalışması Sosyal Güvenliği ve İslâm. nşr. Abdurrahman Beşer. İstanbul: Nun Yayıncılık, 1995.
BUHÂRÎ, Muhammed b. İsmâil. el-Câmiu’s-sahîh. nşr. Muhibbüddin Hatîb. Kahire: Dârü’r-Reyyân li’t-Türâs, 1406/1986.
BÜYÜKCOŞKUN, Seyhan. “Kadın İstihdamı ve Toplumsal Sonuçlarının Analizi”. Dinî ve Toplumsal Boyutlarıyla Cinsiyet II. Tartışmalı İlmî İhtisas Toplantısı. İstanbul: 26-27 Mayıs 2012.
CEVAD, Ali. el-Mufassal fi tarihi’l-Arab kable’l-İslâm. Beyrut: Dâru’l-İlim li’l-Melâyîn, 1968-1972.
DÂRİMÎ, Abdullah b. Abdurrahman. es-Sünen. nşr. Hüseyin Selîm Esed ed-Dârânî. Riyad: Dârü’l-Muğnî li’n-Neşr ve’t-Tevzî, 1421/2000.
EBÛ DÂVÛD es-Sicistânî. es-Sünen. nşr. Muhammed Avvâme. Beyrut: Müessesetü’r-Reyyân, 1419/1998.
FÂKİHÎ, Ebû Abdullah Muhammed. Ahbâru Mekke fi kadîmi’d-dehr ve hadîsih. nşr. Abdülmelik b. Abdullah b. Dehiş. Mekke: Matbaatu’n-Nahdati’l-Hadise, 1986.
İBN MÂCE. Sünenü İbn Mâce. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâki. y.y.: Dârü İhyâi Türâsi’l-Arabî, t.s.
HEYSEMÎ, Nureddin Ali. Mecmeu’z-zevâid ve menbeu’l-fevaid. Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, 1967.
İBN ABDİLBER, en-Nemerî. el-İstiâb fî marifeti’l-ashab. nşr. Ali Muhammed Bicavî. Kahire: Dâru Nahdati Mısr, 1969.
İBN ASÂKİR, Ebû’l-Kasım Ali b. Hasan. Târihu medineti Dımaşk. nşr. Muhibbuddin Ebû Saîd Amrevî. Beyrut: Dâru’l-Fîkr, 1415-1421/1995-2001.
İBN HACER, Ebû’l-Fazl Şihabeddin. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahabe. Bağdad: Matbaatu’s-Saâde, 1328/1912.
İBN HİŞÂM, Cemâluddin Abdülmelik. es-Sîretu’n-nebevîyye. nşr. Süheyl Zekkâr. Beyrut: Dâru’l-Fîkr, 1412/1992.
İBN İSHÂK, Muhammed b. İshâk. Sîre. nşr. Muhammed Hamidullah. Konya: el-Vakf li’l-Hıdemeti’l-Hayriyye, 1401/1981.
İBN KESÎR. el-Bidâye ve’n-nihâye. Beyrut: Mektebetü’l-Meârif, 1981.
İBN SA‘D. et-Tabakâtu’l-kübrâ. Beyrut: Dâru Sadr, 1388/1968.
İBN USAYBİYA. Uyûnü’l-enba fi tabakati’l-etıbbâ. nşr. Nizar Rıza. Beyrut: Dâru’l-Mektebeti’l-Hayat, t.s.
İBNÜ’L-ESÎR. Usdu’l-ğâbe fî marifeti’s-sahâbe. nşr. Muhammed İbrahim Benna v. dğr. Kahire: Dâru’ş-Şa’b, 1390-93/1970-73.
İBNÜ’L-KAYYİM el-Cevziyye. Zâdü’l-meâd fî hedyi hayri’l-ibâd. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1415/1994.
KARAMAN, Hayreddin. “Kadının Şahitliği, Örtünmesi ve Kamu Görevi”. İslami Araştırmalar Dergisi 10/4. (1997): 271-278.
KUDAÎ. Müsnedü’ş-şihâb. nşr. Hamdi Abdülmecid Selefî. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1405/1985.
MÂLİK b. Enes. el-Muvatta. nşr. Beşşâr Avvâd Ma’rûf-Mahmud Muhammed Halil. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1412/1992.
MÜNAVÎ. Feyzu’l-kadîr şerhu’l-Câmii’s-sağîr. Beyrut: Dâru’l-Marife, t.s.
MÜSLİM b. Haccâc. Sahîhu Müslim. Kahire: Dârü İhyâi’l-Kütübi’l-Arabî, 1955.
NESÂÎ. es-Sünen. nşr. Abdülgaffâr Süleyman el-Bündârî-Seyyid Kesrevî Hasan. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1991.
ÖZTÜRK, Levent. Hazreti Peygamber Döneminde Sağlık Hizmetlerinde Kadınların Yeri. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2001.
SÜHEYLÎ. er-Ravzu’l-ünf fî şerhi’s-sîreti’n-nebeviyyeti li-ibni Hişâm. nşr. Abdurrahman el-Vekîl. Kahire: Dâru’n-Nasr li’t-Tıbâa, 1967.
ŞÂMÎ, Ebû Abdullah Şemseddin. Sübülü’l-hüdâ ve’r-reşâd fi sîreti hayri’l-ibâd. nşr. Mustafa Abdülvahid. Kahire: Vizaretü’l-Evkâf ve’Şüûni’l-İslâmiyye, 1990.
TABERANÎ. el-Mu‘cemu’l-kebîr. nşr. Hamdi Abdülmecid Selefî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, t.s.
TABERÎ. Tarihu’l-ümem ve’l-mülûk. nşr. Muhammed Ebû’l-Fazl İbrahim. Beyrut: Dâru Süveydan, 1967.
TİRMİZÎ. es-Sünen. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâki. Kahire: Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1382/1962.
VÂDIH, Samed. es-Sınâ‘âtü ve’l-hıref inde’l-Arab fi’l-asri’l-câhiliyye. Beyrut: el-Müessesetü’l-Câmi’iyye, 1981.
VÂKIDÎ. el-Meğâzi. nşr. Marsden Jones. Beyrut: Âlemu’l-Kütüb, 1404/1984.
YENİÇERİ, Celal. Hukukî, Ahlakî, İktisadî, Felsefî Boyutlarıyla ve Günceli İle İslâm Ailesi ve Ev İdaresi; Hz. Peygamber’in Aile Reisliği, Yönetim İlkeleri, Kadın ve Aile Dünyamız. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2009.