Ulusal ve Yabancı Basında Türkiye’nin Almanya ile Japonya’ya Savaş İlanı (23 Şubat 1945)

Türkiye, II. Dünya Savaşı’na aktif olarak katılmamıştır. Karşılıklı saldırmazlık vegüvenlik taahhütleri içeren antlaşmalar imzalayarak uzun süre savaşın dışında kalmıştır.Mihver Devletlerinin mağlubiyetinin iyice kesinleştiği ve yeni bir dünya düzenininkurulması yönünde adımlar atıldığı bir dönemde de Almanya ve Japonya’ya savaş ilanederek bu politikasını terk etmiştir. Bu çalışmada Türkiye’nin savaş ilanının basındakiyankıları çeşitli ulusal ve yabancı basından istifade ederek değerlendirilecektir. Çalışmanınamacı Türkiye’nin savaş ilanı kararını destekleyen ve haklılığını ortaya koymaya çalışanTürk basını ile Türkiye’nin savaş ilanını olumlu bulmakla birlikte genel olarak Türkiye’ninII. Dünya Savaşı’nda izlediği politikaya ilişkin eleştirel tutumu elden bırakmayan yabancıbasın arasında oluşan açıyı ortaya koymaktır.

Reflections of Turkey’s Declaration of War to Germany and Japan in the National and Foreign Press (23 February 1945)

Turkey did not actively take part in the World War II. She stayed out of the war for a long time by signing agreements that guaranteed bilateral non-aggression and security. Turkey abandoned this policy and declared war to Germany and Japan only when the defeat of the Axis Powers was certain and the Allied Powers started to take steps towards a new world order. In this study, the reflections of Turkey’s declaration of war in the press will be assessed through several national and foreign newspapers. The objective of the study is to reveal the difference between the Turkish press that supported the Turkey’s decision of war declaration and strove to present the rightfulness of Turkey’s position on the one hand, and the foreign press that kept the critical view towards the Turkish foreign policy during the WWII years while considering war declaration of Turkey as a positive step, on the other.

PDF

___

The Foreign Relations of the United States (FRUS), The Conferences at Malta and Yalta 1945, Document 322-512.
FRUS, The Conferences at Malta and Yalta 1945, Document 382, Page 735-736.
FRUS, The Conferences at Malta and Yalta 1945, Document 394, Page 773.
FRUS, The Conferences at Malta and Yalta 1945, Document 394, Page 773-775.
FRUS, The Conferences at Malta and Yalta 1945, Document 394, Page 774.
TBMM Zabıt Ceridesi, VII. Devre, XIII, Fevkalede İnikat, (2 Ağustos 1944).
TBMM Zabıt Ceridesi, VII. Devre, XV, İnikat 19, (3 Ocak 1945).
TBMM Zabıt Ceridesi, VII. Devre, XV, Olağanüstü İnikat, (23 Şubat 1945).
Akşam,
Cumhuriyet,
Tanin,
Ulus,
Vakit,
Eleftheria,
Embros,
France Soir,
France Tireur,
Le Monde,
Manchester Guardian,
Pravda,
Rizospastis,
Spectator,
The Times,
The Evening Star,
The New York Times,
The Sunday Star,
The Wilmington Morning Star,
Western Mail,
ARMAOĞLU, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, C. I, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 1994.
CHURCHILL, Winston, Triumph and Tragedy: The Second World War, Cilt VI, Rosetta Books, New York 2002.
DERİNGİL, Selim, Denge Oyunu: İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’nin Dış Politikası, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1994.
GOLOĞLU, Mahmut, Milli Şef Dönemi (1939-1945), Ankara 1974.
GÖNLÜBOL, Mehmet- Cem Sar, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995), Siyasal Kitabevi, Ankara 1996.
GÜRÜN, Kamuran, Dış İlişkiler ve Türk Politikası (1939’dan Günümüze Kadar), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1983.
KOÇAK, Cemil, Türkiye’de Milli Şef Dönemi, C. II, İletişim Yayınları, İstanbul 2010.
ÖNDER, Zehra, II. Dünya Savaşı’nda Türk Dış Politikası, Bilgi Yayınevi, İstanbul 2010.
ÖZGÜLDÜR, Yavuz, Türk-Alman İlişkileri (1923-1945), Genelkurmay Basımevi, Ankara 1993.
SOYSAL, İsmail, Türkiye’nin Siyasal Antlaşmaları (1920-1945), C. I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000.
TEKELİ, İlhan- Selim İlkin, Dış Siyaseti ve Askeri Stratejileriyle İkinci Dünya Savaşı Türkiye’si, C. I, İletişim Yayınları, İstanbul 2014.
Türk Dış Politikası, C. I, Ed. Baskın Oran, İletişim Yayınları, İstanbul 2009.
Türkiye Dış Politikasında 50 Yıl: İkinci Dünya Savaşı Yılları (1939-1946), T.C. Dışişleri Bakanlığı Yayınları, Ankara.
WEISBAND, Edward, II. Dünya Savaşında İnönü’nün Dış Politikası, C. III, Çev: Mehmet Ali Kayabal, Cumhuriyet Yayınları, İstanbul 2000.
ABADAN, Yavuz, “İngiltere ile Bağlarımız”, Cumhuriyet, 4 Mart 1945.
ATAY, Falih Rıfkı, “Beklediğimiz Mükâfat”, Ulus, 5 Mart 1945.
ATAY, Falih Rıfkı, “Dünkü Tarihi Karar”, Ulus, 24 Şubat 1945.
BAKAR, Bülent, “Reel Politiğin Türk-Alman İlişkilerine Yansıması: Almanların Ülkelerine Dönmesi ve Türkiye 'de Kalanların Enterne Edilmesi (1944-1945)”, Tarih Dergisi, Sayı 63, 2016 / 1, s. 89-126.
ÇELİK, Ahmet, “İkinci Dünya Savaşı’nda Hükümet-Basın İlişkileri ve Gazeteci Mebuslar”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 28, S. 2, Temmuz 2018, s. 315-331.
DAVER, Abidin, “Türkiye’nin Dünya Barışındaki Kutsal Ülküleri”, Cumhuriyet, 10 Mart 1945.
KARAKAŞ, Nuri, "İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye'nin Krom Satışı ve Müttefik Politikaları", Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt XXV, Sayı 2, Aralık 2010, s. 447-482.
NADİ, Nadir, “Kararımızın Yankıları Karşısında”, Cumhuriyet, 25 Şubat 1945.
NADİ, Nadir,, “Tarihi Karar”, Cumhuriyet, 24 Şubat 1945.
SADAK, Necmeddin, “Türkiye Birleşmiş Milletler Arasında”, Akşam, 24 Şubat 1945.
SADAK, Necmeddin, “Türkiye’nin Verdiği Kararın Tam Manası”, Akşam, 26 Şubat 1945.
Tarihi Kararımıza Dair Yeni Yorumlar”, Ulus, 26 Şubat 1945.
TEKELİ, Esat, “Birleşmiş Milletler Arasında Türkiye”, Ulus, 25 Şubat 1945.
US, Asım, “Harp İlânı Kararımızın Manası”, Vakit, 24 Şubat 1945.
US, Asım,, “Harp Kararımızın İlk Hayırlı Sonuçları” Vakit, 25 Şubat 1945.
US, Asım,, “Milli Siyasetimizin Zaferi” Vakit, 27 Şubat 1945.
YALÇIN, Hüseyin Cahit, “Harp Karşısında Türk Politikasını Anlayabilmek İçin”, Tanin, 4 Mart 1945.
YALÇIN, Hüseyin Cahit, “Mr. Churchill’in Nutku”, Tanin, 1 Mart 1945.
YALÇIN, Hüseyin Cahit, “Türkiye’nin Kararı Karşısında”, Tanin, 26 Şubat 1945.
YALÇIN, Hüseyin Cahit, “Türkiye’nin Son Kararı”, Tan, 24 Şubat 1945.