Hellenistik ve Roma Dönemi’nde Hellen Kentlerinde Tahkim: Samos- Priene Örneği

Antik Hellen Dünyası’nda tahkim davaları anlaşmazlıklar için yaygın bir çözümyöntemi olarak sıklıkla kullanılmıştır. Hellen kent devletleri aralarındaki anlaşmazlıklarıikili olarak çözemediklerinde itibar sahibi üçüncü bir kent devletinden arabuluculuktalebinde bulunmaktaydılar. Bu barışçıl yöntem yaygın bir şekilde uygulanırken zamanzaman kent devletleri, aralarında yaptıkları antlaşma metinlerine ileride oluşabilecek olasıanlaşmazlıkların çözümü için tahkim şartı ile ilgili maddeyi de ekliyorlardı. Hatta hakemolarak seçilebilecek kent ya da kentlerin adları da eklenmekteydi. Bu seçimler yapılırken enince detayına kadar belirlenebiliyordu. Tahkim davalarına bakacak olan mahkeme heyetiüyelerinin seçimleri titizlikle yapılmaktaydı.Bu barışçıl yöntem Hellenistik krallıklar ve Roma Dönemi Küçük Asia’sında devamettirilmeye çalışılmıştır. Ancak Roma’nın bölgeye tamamen hâkim olmasıyla daha çoksenatusun tahkim davalarına müdahil olmaya başladığını görmekteyiz. İlk dönemlerdesenatus bu davalara müdahil olmadan üçüncü bir kenti görevlendirmekteydi. Ancak hergüçlü devletin yaptığı gibi bölgedeki kendi çıkarlarının gözetilmesine önem vermekteydi.Bu nedenle de tahkim davalarında tam olarak tarafsız ve adaletli davrandığını söylememizçok da olası değildir. Bu tahkim davalarının en bilinen örneklerinden biri, Samos ile Prienekentleri arasında yaşanan arazi anlaşmazlığı nedeniyle çok defa tekrarlanmış olan tahkimdavalarıdır

Arbitration in Hellen Cities in Hellenistic and Roman Periods: Samos- Priene Example

In the Ancient Hellen World, arbitration cases were frequently used as a common solution method for disputes. When two Hellen city-states could not resolve disputes between themselves, they would seek the mediation of a third city-state of high prestige. While this peaceful method was widely practiced, from time to time, city-states would add the clause related to arbitration to the texts of their treaties to settle possible disputes that might occur later. They would even add the names of the cities that could be chosen as arbitrators. These choices could be determined down to the smallest detail. The election of the members of the panel that would hear the arbitration cases was made with great care. This peaceful method was tried to be continued in Hellenistic Kingdoms and Roman Period Asia Minor. However, we see that rather the senatus started to intervene in the arbitration cases as Rome completely dominated the region. In the early days, the senatus would not intervene in these cases and would act as a third state. However, as every powerful state had done, it would show great care that its interests in the region were looked out for. Therefore, we cannot really say that it was completely impartial or fair in arbitration cases. One of the most well-known examples of these arbitration cases is those regarding land disputes between the Cities of Samos and Priene that have been repeated many times.

PDF

___

DIODOROS, Diodorus of Sicily, (Trans: Russel M. Geer), Harward University Press-William Heinemann, Cambridge-London 1954.
HERODOTOS, Herodot Tarihi, (Çev: Müntekim Ökmen), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2002.
POLYBIOS, The Histories. VI, (Trans: W. R. Paton), Harward University Press-William Heinemann, Cambridge-London 1968.
THUKYDIDES, History of The Peloponnesian War, (Trans: Rex Warner - M. I. Finley), Penguin Books, London 1972.
AGER, S. L., “A Royal Arbitration Between Klazomenai and Teos”, Zeitschrift Für Papyrologia Und Epigraphik, Bd. 85, 1991a, s.87-97.
AGER, S. L., “Rhodes: The Rise and of a Neutral Diplomat”, Historia: Zeitschrift Für Alte Geshichte, Bd. 40. 1, 1991b, s.10-41.
AGER, S. L., Interstate Arbitrations In The Greek World, 337-90 B.C., University Of California Press, Berkeley-Los Angeles-Oxford 1997.
BAGNALL, R. S., The Administration of The Ptolemaic Possessions Outside Egypt, Brill, Leiden 1976.
BARTHOLD, R. M., Rhodes in the Hellenistic Age, Cornel University Press, Ithaca-London 1984.
CARY, M., “A Roman Arbitration of The Second Century B.C.”, The Journal of Roman Studies, Vol. 16, 1926, s.194-200.
COOPER, J. S., “Reconstructing History From Ancient Inscriptiones: The Lagash-Umma Border Conflict”, Sources From The Ancient Near East. 2/1, Undena Publications, Malibu 1983.
GRUEN E. S., The Hellenistic World and The Coming of Rome, Volume I, University Of California Press, Berkeley-Los Angeles-London 1984.
HABICHT, C., “Datum und Umstünde der Rhodischen Schlichtung Zwischen Samos und Priene”. Chiron, Bd. 35, 2005, s.137-146.
HALL, J. M., “International Relations”, The Cambridge History of Greek and Roman Warfare, Volume I, (Ed: Philip Sabin-Hans van Wees-Michael Whitby), Cambridge University Press, Cambridge 2007.
KAĞNICI, G., Tarih Yazıcılığı Açısından Eski Mezopotamya’da Krali Kayıtlardaki İfadelerin Değerlendirilmesi, (Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir 2012.
KALLET-MARX, R. M., Hegomony to Empire: The Development of the Roman Imperium in the East From 148 to 62 B.C., University of California Press, Berkeley-Los Angeles- Oxford 1996.
LOHMANN, H., “Zur historischen Topographie des südlichen İonien”, Orbis Terrarum
VIII, 2002, s.163-272.
LUND, H. S., Lysimachus, Routledge, London-New York 1992.
LURAGHI, N., The Ancient Messenians, Cambridge University Press, Cambridge 2008.
MAGNETTO, A., “Interstate Arbitration and Foreign Judges”, The Oxford Handbook of Ancient Greeks Law, (Ed: Edward M. Harris-Mirko Canevaro), Oxford University Press, Oxford 2016.
MAGNETTO, A., “Interstate Arbitration as a Feature of The Hellenistic Polis: Between Ideology, International Law and Civic Memory”, The Polis in The Hellenistic World, (Ed: H. Börm-N. Luraghi), Franz Steiner Verlag, Stuttgart 2018.
MARSHALL, A. J., “Survival and Development of International Jurisdiction in The Greek World under Roman Rule”, ANRW II 13, 1980, s.626-661.
MATTHAEI, L. E., “The Place of Arbitration and Mediation In Ancient Systems Of International Ethics”, The Classical Quartely, 2/4, 1908, s.241-264.
OGIS. Orientis Graeci Inscriptiones Selectae, (www.attalus.org/docs/ogis/s11.html) 24.10.2018.
PRIENE, Inschriften von Priene, (Ed: Hiller von Gaertringen), Druck und Verlag von Georg Reimer, Berlin 1906.
RC. Royal Correspondence in the Hellenistic Period, (Trans: Bradford Welles), Yale University Press, New Haven 1934.
READER, A., L’Arbitrage International Chez Les Hellenes, H. Aschehoug&Co, Kristiania 1912.
RHODES, P. J., “Making and Breaking Treaties in The Greek World”, War and Peace in Ancient and Medieval History, (Ed: Philip de Souza–John France. Cambridge University Press, Cambridge 2008.
SCHRADER, H.-WIEGAND, T., Priene. Ergebnisse der Ausgrabungen und Untersuchungen in den Jahren 1895-1898, Georg Reimer, Berlin 1904.
SHERWIN-WHITE, S. M., “Ancient Archives: The Edict of Alexander to Priene, Reppraisal”, The Journal of Hellenistic Studies, Vol. 105, 1985, s.69-89.
SHIPLEY, G., A History of Samos 800-188 BC, Clarendon Press, Oxford 1987.
SYLL, Sylloge Inscriptionum Graecarum, (http://www.attalus.org/docs/sig.html) 24.10.2018.
TOD, M. N., International Arbitration Amongst The Greeks, Clarendon Press, Oxford 1913.
WALBANK, F. W., A Historical Commentary On Polybius, Vol. III, Commentary on Books XIX-XL, Clarendon Press, Oxford 1979.
https://www.britishmuseum.org/research/collection_online/search.aspx?searchText=priene&pa ge=1. 24.10.2018.