Yenidoğan Hemşireliğinde Etik

Sağlık alanında bilim ve teknolojinin gelişmesiyle, prematüre, düşük doğum ağırlıklı gibi yüksek riskli yenidoğanların yaşatılabilme olanakları artmaktadır. Teknolojik olarak son derece karmaşık olan, dikkatli değerlendirme ve hızla karar vermeyi gerektiren yenidoğan ünitelerinde çalışan hemşireler sıklıkla etik sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır. Bununla birlikte yenidoğan en iyi şekilde canlandırılma hakkı, yaşama hakkı gibi birtakım haklara sahip olsa da, kendisi hakkında karar verme yetisinin olmaması etik sorunların daha da karmaşık olarak yaşanmasına neden olmaktadır. Bunun sonucunda ebeveynlerin ve ilgili birim çalışanlarının yenidoğan adına karar vermeleri gerekmekte ve etik ikilemler yaşanmaktadır

Ethics in Newborn Nursing

The survival rates of premature and low-weight newborns have increased because of improving science and technology in healthcare. The nurses who work in newborn units, which are often complicated due to the required knowledge of advanced technology, careful observation and quick decision-making, often face ethical problems. While newborns ideally have the right to be resuscitated and the right to live, complicated ethical problems can arise because newborns do not have any judgement about themselves. As a result, parents and healthcare professionals could face ethical dilemmas when they have to make decisions on behalf of the newborn

PDF

___

1 . Ay F, Ertem ÜT, Özcan NK, Güneş B, Işık RD, Savran S. Temel hemşirelik kavramlar, ilkeler, uygulamalar. İstanbul: Medikal Yayıncılık; 2007. s. 51-5.
2 . Terakye G. Ocakçı FA. Etik konulardan seçmeler. 1. bs. İstanbul: İstanbul Tıp Kitapevi; 2013. s. 3-20.
3 . Uzel İ. Tıp etiği eğitimi. T Klin Tıbbi Etik 1994; 2(3):121-6.
4 . Karaöz S. Cerrahi hemşireliği ve etik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2000; 4(1):1-8.
5 . Şentürk ES. Meslek olarak hemşirelik ve hemşirelikte etik ilkeler. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri; 2013. s. 87-93.
6 . Potts LN, Mandleco BL. Pediatric nursing caring for children and their families. NY: Delmar. Clinton Park; 2012. p. 42-9.
7 . Yıldız S. Yenidoğan hemşireliğinde etik. İçinde: Dağoğlu T, Görak G, eds., Temel neonatoloji ve hemşirelik ilkeleri. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2002. s. 31-40.
8 . Ward RM, Beachy JC. Neonatal complications following preterm birth. BJOG 2003; 110(20):8-16. http://dx.doi.10.1016/S1470- 0328(03)00012-0.
9 . Algıer L, Yağmurlu A, Gökçora İH. Yenidoğan cerrahisinde yaşanan etik sorunlar. Tıbbi Etik 1998; 6(2):89-93.
10 . Caniano D. End of life decisions for surgical neonates: Experience in the Netherlands and USA. J Pediatr Surg 1995; 30:1420-4. http://dx.doi. 10.1016/0022-3468(95)90396-8.
11 . Ersoy N. Özcan M. Yenidoğan etiği. 1. bs. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi; 2012. s. 20-45.
12 . Yiğit R. Fetüs, Yenidoğan hakları ve hemşirelik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2002; 6(2):50-6.
13 . Jacobs HH. Ethics in pediatric end-of-life care: A nursing perspective. J Pediatr Nurs 2005; 20(5):360-8. http://dx.doi.org/10.1016/j. pedn.2005.04.016.
14 . Akşit MA, Tekin N. Çocuk hekimliği ve etik. İçinde: Demirhan A, Oğuz Y, Elçioğlu Ö, Doğan H (eds), Klinik etik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2001. s. 165-225.
15 . Oğuz Y. Pediatrik ötenazi. İçinde: Özalp İ, Yurdakök M, Coşkun T eds., Pediatride gelişmeler. Ankara: Sinem Ofset Matbaacılık; 1999. s. 18-27.
16 . Oğuz YN. Pediatrik ötenazi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 1996; 39:767-76.
17 . Lissauer T, Fanaroff AA. Bir bakışta neonatoloji. Çeviri, N. Okumuş, A. Zenciroğlu. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2013. s. 275-7.
18 . Çobanoğlu N, Tanır G. Yenidoğan alanı özelinde, pediatride etik sorunlar. T Klin Tıbbi Etik 1996; 4:71-3.
19 . Marlow N, Wolke D, Bracewell MA, Samara M. Neurologic and developmental disability at six years of age after extremely preterm birth. New England Journal of Medicine 2005; 352(1):9-19. http:// dx.doi.10.1056/NEJMoa041367.
20 . Johnson S, Hennessy E, Smith R, Trikic R, Wolke D, Marlow N. Academic attainment and special educational needs in extremely preterm children at 11 years of age: The epicure study. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2009; 94(4):283-289. http://dx.doi.10.1136/ adc.2008.152793.
21 . Kurt AS, Canbulat N, Yıldız S, Aydın D. Yenidoğan Yoğun bakım ünitesinde çalışan hemşirelerin karar verme sürecine katılımı. İçinde: Ülman YI, Gül TB, Kadıoğlu FG, Yıldırım FG, Edisan Z, eds. Tıp etiğinden biyoetiğe. Ankara: Rulo Matbaacılık; 2009. s. 482-7.
22 . Satılmış ME. Yenidoğanda karşılaşılan etik sorunlar. T Klin Tıp EtigiHukuku-Tarihi 2003; 11:30-40.
23 . Bilgen Sivri B, Yıldız S. Yenidoğanda etik sorunlar ve hemşirelik. Türkiye Klinikleri J Med Ethics 2014; 22(2):75-80.
24 . Akça SÖ, Gözen D. Çocuk hemşiresinin savunucu rolü. F N Hem Derg 2013; 21(3): 213-8.
25 . Dinç L. Hemşirelik ve etik. İçinde: Ülman YI, Gül TB, Kadıoğlu FG, Yıldırım FG, Edisan Z eds. Tıp etiğinden biyoetiğe. Ankara: Rulo Matbaacılık; 2009. s. 45-52.
26 . Hockenberry MJ, Wilson D. Wong’s nursing care of infant and children. 10th ed. USA: Mosby Inc; 2015. p. 14-24.