Türkiye’de Hemsirelik Dergilerinde Yayınlanan Sistematik Derlemelerin Raporlama Özellikleri

Amaç: Bu makalede, ülkemizde 2000-2016 yılları arasında hemsirelikdergilerinde yayınlanmıs sistematik derlemelerin metodolojik ve raporlamaözelliklerini incelemek amaçlanmıstır.Yöntem: Tanımlayıcı tipteki arastırmanın örneklemi Türkiye’de yayınlanantüm hemsirelik dergilerini kapsamaktadır. Makaleler hemsirelikdergilerinin web sayfaları, Türk Medline, TÜBITAK ULAKBIM Dergi-Park veri tabanları ve Google Akademik arama motorunda “hemsire”,“sistematik derleme”, “sistematik inceleme”, “literatür inceleme”, “literatürtarama” anahtar kelimeleri kullanılarak tarandı. Makale özellikleriniortaya koymak amacıyla arastırmacılar tarafından hazırlananVeri Çekme Formu, raporlama özelliklerinin degerlendirilmesinde 27maddeli PRISMA Bildirimi kullanıldı. Iki arastırmacı bagımsız olarakmakalelerin raporlama kalitesini degerlendirdi. Veriler, Cohen’s kappa,frekans, ortalama ve standart sapma kullanılarak degerlendirildi.Bulgular: Hemsirelik dergilerinde yayınlanan toplam 26 sistematikderleme/literatür inceleme çalısmaya dâhil edildi. Ortalama PRISMApuanı 7.46±3.20 (min-maks=1.5-13) bulundu. Gözlemciler arasıuyum yüksekti (κ=0.813, p=0.000). Baslık (%76.9), yapılandırılmısözet (%57.7) en iyi raporlandırılan; yöntem, sonuçlar, tartısma ve fonlanmakaynakları en yetersiz raporlandırılan bölümlerdi.Tartısma ve Sonuç: Ülkemizde hemsirelik dergilerinde sistematikderleme sayısı giderek artmakla birlikte, derlemelerin raporlama kalitelerioldukça düsüktür. Hemsirelik dergi editörlerinin, hakemlerin vearastırmacıların sistematik derlemelerde rapor kalitesini artırmak içinPRISMA kılavuzlarını kullanmaları önerilir.

The Reporting Characteristics of Systematic Reviews Published in Nursing Journals in Turkey

Aim: The aim of this study is to evaluate the reporting and methodological characteristics of systematic reviews published in Turkish nursing journals between 2000 and 2016. Methods: The sample of this descriptive study included all nursing journals published in Turkey. The articles were screened using the keywords “nursing,” “systematic review,” and “literature review” in the web pages of nursing journals, Turkish Medline, TUBITAK ULAKBIM DergiPark, and Google Academic. The “Data Extraction Form” was prepared by the researchers in order to reveal the characteristics of reviews, and the 27- item PRISMA statement was used in the evaluation of the reporting properties. Two researchers independently evaluated the reporting quality of the review articles. Data were evaluated using Cohen’s kappa, frequencies, mean, and standard deviation. Results: A total of 26 systematic literature reviews published in nursing journals were included in the study. The average PRISMA scores were 7.46±3.20 (min-max=1.5-13). The inter-researcher agreement was high (κ=0.813, p=0.000). The title (76.9%) and structured summary (57.7%) were the most reported areas, while methods, results, conclusion and funding sources were the least reported. Conclusion: Although the number of systematic reviews in nursing journals has increased in our country, the reporting quality of the reviews is very low. It is recommended that nursing journal editors, peer reviewers and researchers use PRISMA guidelines to improve the reporting quality of systematic reviews.

PDF

___

1 . Aromataris E, Pearson A. The systematic review: An overwiew. American Journal of Nursing 2014; 114(3): 53-58. doi: 10.1097/01. NAJ.0000444496.24228.2c.
2 . Dowding D, Thompson C. Measuring the quality of judgement and decision-making in nursing. Journal of Advanced Nursing 2003; 44(1): 49-57.doi.org/10.1046/j.1365-2648.2003.02770.x
3 . Moher D, Tetzlaff J, Tricco AC, Sampson M, Altman DG. Epidemiology and reporting characteristics of systematic reviews. PLoS Med 2007; 4(3): e78. Available from: https://doi.org/10.1371/journal. pmed.0040078
4 . Liberati A, Altman GA, Tetzlaff J, Mulrow C, Gotzsche PC, Ioannidis JPA, et al. The PRISMA statement for reporting systematic reviews and meta-analyses of studies that evaluate healthcare interventions: Explanation and elaboration. BMJ 2009; 339: b2700. doi: 10.1136/bmj. b2700.
5 . Higgins JPT, Green S (editors). Cochrane handbook for systematic reviews of interventions version 5.1.0. [updated March 2011]. The Cochrane Collaboration, 2011. Available from http://handbook-5-1. cochrane.org/
6 . Karaçam Z. Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemsirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 2013; 6(1): 26-33. Available from: http://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/12345/4634
7 . Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG, The PRISMA Group. Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: The PRISMA statement. PLoS Med 2009; 6(6): e1000097. https://doi. org/10.1371/journal.pmed.1000097
8 . Burns N, Grove SK. The practice of nursing research: appraisal, synthesis, and generation of evidence. 6th ed. St. Louis, Missouri: Saunders & Elsevier; 2009. p.616-637.
9 . Shamseer L, Moher D, Clarke M, Ghersi D, Liberati A, Petticrew M, et al. Preferred reporting items for systematic review and meta-analysis protocols (PRISMA-P) 2015: Elaboration and explanation. BMJ 2015; 349(jan021): g7647. Jan 2;350:g7647. Available from: https://doi. org/10.1136/bmj.g7647
10 . Egger M., Davey-Smith G, O’Rourke K. Rationale, potentials, and promise of systematic reviews. In: Egger M, Smith GD, Altman D. eds. Systematic reviews in healthcare: Meta-Analysis in context. Second Ed. London: BMJ Books; 2001. p.3-19. Available from: http://eu.wiley.com/ WileyCDA/WileyTitle/productCd-072791488X.html
11 . Dreier M, Borutta B, Stahmeyer J, Krauth C, Walter U. Comparison of tools for assessing the methodological quality of primary and secondary studies in health technology assessment reports in Germany. GMS Health Technology Assessment 2010; 6: Doc07. doi: 10.3205/ hta000085.
12 . Page MJ, Shamseer L, Altman DG, Tetzlaff J, Sampson M, Tricco AC, et al. Epidemiology and reporting characteristics of systematic reviews of biomedical research: A cross-sectional study. PLoS Med 2016; 13(5): e1002028. Doi: 10.1371/journal.pmed.1002028
13 . The Joanna Briggs Institute. The Joanna Briggs Institute reviewers’ manual 2014: The systematic review of prevalence and incidence data. South Australia: Joanna Briggs Institute; 2014. p. 6-37. Available from: http://joannabriggs.org/assets/docs/sumari/ReviewersManual_2014- The-Systematic-Review-of-Prevalence-and-Incidence-Data_v2.pdf
14 . Collaboration for Environmental Evidence. Guidelines for systematic review and evidence synthesis in environmental management. version 4. 2. environmental evidence; 2013.Available from: www. environmentalevidence.org/Documents/Guidelines/Guidelines4.2.pdf
15 . The Joanna Briggs Institute for Evidence Based Nursing and Midwifery (JBIEBNM). An Introduction to Systematic Reviews, Changing Practice Sup. 1; 2001. Available from: http://heliumhealth.com/perc/RC3/ content/unit1/3_Unit1_Optional_Handouts/an_intro_to_systematic_ reveiws.pdf
16 . Wright, RW, Brand,RA., Dunn,W.,Spindler, KP. How to write a systematic review. Clinical Orthopaedics and Related Research 2007; 455: 23-29. Doi:10.1097/BLO.0b013e31802c9098
17 . Gülpınar Ö, Güçlü AG. Derleme makalesi nasıl yazılır? Turkish Journal of Urology 2013; 39(Özel Sayı 1): 44-48. Available from: turkishjournalofurology.com/sayilar/22/buyuk/44-8.pdf
18 . Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG: Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: The PRISMA statement. Int J Surq 2010; 8(5): 336–341. https://doi.org/10.1371/journal. pmed.1000097
19 . Hiçdurmaz D, Canbolat Seyman Ç, Basaran S, Ercan Sahin N, Senol Çelik S. Hacettepe Üniversitesi Hemsirelik Fakültesi Dergisi’nde yayınlanan yazıların özelliklerinin geriye dönük olarak incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemsirelik Fakültesi Dergisi 2016; 37-53. Available from: http://dergipark.gov.tr/hunhemsire/issue/24447/259123
20 . Khorshid L, Akın Korhan E, Hakverdioglu Yönt G, Demiray A. Bir hemsirelik dergisinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemsirelik Fakültesi Dergisi 2012; 28(1): 47-55. Available from: http://dergipark.ulakbim. gov.tr/egehemsire/article/view/5000152204/5000137993
21 . Sen E, Karaçam Z, Çalısır H, Budak SS. Türkiye’deki hakemli hemsirelik dergilerinde 2007-2012 yılları arasında yayınlanan arastırmaların bazı özellikleri: bir durum saptama. Florence Nightingale Hemsirelik Dergisi 2014; 22(3): 129-136. Available from: http://www.journals.istanbul. edu.tr/iufnhy/issue/view/5000008803
22 . Ünsal A, Sökmen S. Atatürk Üniversitesi Hemsirelik Yüksekokulu Dergisinin makale ve yazar özellikleri. Anadolu Hemsirelik ve Saglık Bilimleri Dergisi 2011; 14 (4): 10-16. Available from: http://dergipark. gov.tr/ataunihem/issue/2655/34139
23 . Ata B, Urman B. Sistematik derlemelerin kritik analizi. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Dernegi Dergisi 2008; 5(4): 233-240. Available from: cms. galenos.com.tr/Uploads/Article_9425/233-240.pdf
24 . Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi. Turkish nursing resources/ Türkçe hemsirelik kaynakları: Dergiler; 2015. http://libguides.ku.edu. tr/c.php?g=135294&p=886417 (Erisim Tarihi: 10 Subat 2015).
25 . Li JL, Ge L, Ma JC, Zen QL, Yao L, An N, et al. Quality of reporting of systematic reviews published in “evidence-based” Chinese journals. Systematic Reviews 2014, 3:58. https://doi.org/10.1186/2046-4053-3-58
26 . Kılıç, S. Kappa testi. Journal of Mood Disorders 2015; 5(3): 142-144. D: 10.5455/jmood.20150920115439
27 . Hacıalioglu N, Özer N. The problems and needs of caregivers after coronary artery bypass graft surgery: A literature review. Anadolu Hemsirelik ve Saglık Bilimleri Dergisi 2008; 11(2): 112-122. Available from: http://dergipark.gov.tr/ataunihem/issue/2641/33981
28 . Inan FS, Üstün B, Bademli K. Türkiye’de kuram/modele dayalı hemsirelik arastırmalarının incelenmesi. Anadolu Hemsirelik ve Saglık Bilimleri Dergisi 2013; 16(2): 132-139. Available from: http://dergipark. gov.tr/ataunihem/issue/2661/34370
29 . Kalender N, Özdemir L. Yaslılara saglık hizmetlerinin sunumunda teletıp kullanımı. Anadolu Hemsirelik ve Saglık Bilimleri Dergisi 2013; 17(1): 50-58. Available from: http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunihem/ article/view/1025009212
30. Sonay Kurt A, Savaser S. Çocuklarda demir eksikligi anemisinin sıklıgı, nedenleri ve korunma yolları: literatür taraması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemsirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2010; 3(4): 201-208. Available from: http://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/12345/4572
31 . Sümen A, Öncel S. Deri kanseri ve günesten korunmaya yönelik ögrencilerle ilgili yapılan çalısmalar: literatür incelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemsirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2014; 7(2): 78-91. Available from: http://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/12345/4516
32 . Ilgaz A, Gözüm S. Kanser taramalarında öncelikli hedef birinci derece akrabalar. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemsirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2014; 7(4): 345-353. Available from: http://www.deuhyoedergi. org/index.php/DEUHYOED/article/view/131/373
33 . Partlak Günüsen N, Üstün B. Türkiye’de ikinci basamak saglık hizmetlerinde çalısan hemsire ve hekimlerde tükenmislik: literatür incelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemsirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2010; 3(1): 40-51. Available from: http://acikerisim.deu.edu.tr/ xmlui/handle/12345/4548
34 . Esin MN, Aktas E. Çalısanların saglık davranısları ve etkileyen faktörler: Sistematik inceleme. Florence Nightingale Hemsirelik Dergisi 2012; 20(2): 166-176. Available from: http://www.journals.istanbul.edu.tr/ iufnhy/article/view/1023018657
35 . Sen E, Ünder-Kavlak O. Adölesanların kontraseptif yöntem bilgisi ve yöntem kullanımları: Sistematik inceleme. Hemsirelikte Arastırma Gelistirme Dergisi 2009; 1: 38-51. Available from: http://hemarge.org. tr/ck nder/user les/ les/2009/2009-vol11-sayi1-205.pdf
36 . Ekim A, Ocakçı AF. Infrared temassız alın termometresi: Çocukların ates ölçümünde güvenilir bir yöntem mi?–Sistematik derleme. Hemsirelikte Arastırma Gelistirme Dergisi 2013; 15(3): 68-76. Available from: http://hemarge.org.tr/ck nder/user les/ les/2013/SAYI3/6-ayfer. pdf
37 . Saklı K, Demir-Zencirci A. Taksan ve platin alan hastalarda periferal nöropati ve nöropatik agrıya yönelik hemsirelik girisimleri: Sistematik derleme. Hemsirelikte Arastırma Gelistirme Dergisi 2013; 1: 61-73. Available from: http://hemarge.org.tr/ckfinder/userfiles/files/2013/ makale_6.pdf
38 . Bebis H, Akpunar D, Coskun S, Özdemir S. Meme kanserli hastaların tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanımı: Literatür taraması. Hemsirelikte Egitim ve Arastırma Dergisi 2014; 11(2): 6-14. Available from: http://www.kuhead.org/jvi.aspx?pdir=kuhead&plng=tur&un=K UHEAD-40412
39 . Oban G, Küçük L. Damgalama erken yaslarda baslar… gençlerde ruhsal hastalıklara yönelik damgalamayla mücadelede egitimin rolü. Psikiyatri Hemsireligi Dergisi 2011; 2(3): 141-148. Available from: www. journalagent.com/phd/pdfs/PHD_2_3_141_148.pdf
40 . Çam O, Bilge A. Türkiye’de ruhsal hastalıga/hastaya yönelik inanç, tutum ve damgalama süreci: Sistematik derleme. Psikiyatri Hemsireligi Dergisi 2013; 4(2): 91-101. Available from: www.journalagent.com/ phd/pdfs/PHD_4_2_91_101.pdf
41 . Kömürcü N, Demirci N, Yıldız H, Gün Ç. Türkiye’deki hemsirelik dergilerinden cinsellige bakıs: Bir literatür incelemesi. Hemsirelik Egitim ve Arastırma Dergisi 2014; 11(1): 9-17. Available from: http://www. kuhead.org/jvi.aspx?pdir=kuhead&plng=tur&volume=11&issue=1
42 . 42. Sendir M, Dogan P. Hemsirelik egitiminde simülasyonun kullanımı: Sistematik inceleme. Florence Nightingale Hemsirelik Dergisi 2015; 23(1): 49-56. Available from: http://www.journals.istanbul.edu. tr/iufnhy/article/view/5000067865
43 . Uslu Y, Yavuz M. Ameliyat öncesi tüy temizligi: Sistematik inceleme. Ege Üniversitesi Hemsirelik Fakültesi Dergisi 2015; 31(2): 67-77. Available from: dergipark.gov.tr/download/issue- le/8518
44 . Büyükyılmaz F, Kaya H. Elektronik hemsirelik kayıtlarının yapılandırılması: Sistematik literatür incelemesi. Florence Nightingale Hemsirelik Dergisi 2016; 24(2): 106-117. Available from: http://www. journals.istanbul.edu.tr/iufnhy/article/view/5000112537
45 . Yılmaz H, Kantek F. Türkiye’deki yönetici hemsirelerin liderlik tarzları: Literatür inceleme. Saglık ve Hemsirelik Yönetimi Dergisi 2016; 2(3): 110-117. Doi: 10.5222/SHYD.2016.110
46 . Özcan ÇY, Tokat MA. Vajinal dogumda verilen oksitosin indüksiyonun emzirmeye etkisi: Literatür incelemesi. Hemsirelikte Egitim ve Arastırma Dergisi 2015; 12(3): 170-174. doi: 10.5222/HEAD.2015.170
47 . Ward M, Schulz M, Bruland D, Lohr M. A Systematic review of antonovsky’s sense of coherence scale and its use in studies among nurses: Implications for psychiatric and mental health nursing. Psikiyatri Hemsireligi Dergisi 2014; 5(2): 61-71. Doi: 10.5505/phd.2014.28291
48 . Kes D, Gökdogan F, Tuna D. Hipertansiyonu olan hastaların tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanımı: Literatür taraması. Kardiyovasküler Hemsirelik Dergisi 2016; 7(12): 40-55. Doi: 10.5543/khd.2016.004
49 . Çam MO, Öztürk Turgut E. Ruh saglıgı ve hastalıkları hemsireliginde yaratıcılık. Psikiyatri Hemsireligi Dergisi 2015; 6(2): 100-103. Available from: www.journalagent.com/phd/pdfs/PHD_6_2_100_103.pdf
50 . Esin MN, Aktas E. Çalısma yasamında siddet ve etkileyen faktörler: Sistematik inceleme. Türkiye Klinikleri J Public Health Nursing-Special Topics 2015; 1(2): 55-64. Available from: http://www.turkiyeklinikleri. com/article/en-calisma-yasaminda-siddet-ve-etkileyen-faktorlersistematik- inceleme-71670.html
51 . Yılmaz M, Türkles S. Çocuk-ergen ruh saglıgı ve psikiyatri hemsireligi uygulamaları kapsamında Türkiye’de yapılmıs çalısmaların hemsirelik müdahalelerine etkisi: Sistematik bir derleme. Türkiye Klinikleri J Psychiatr Nurs-Special Topics 2015; 1(2): 107-114. Available from: http://www.turkiyeklinikleri.com/journal/psikiyatri-hemsireligi-ozeldergisi/ 465/issue/2015/1/2-0/cocuk-ergen-ruh-sagligi-ve-psikiyatrihemsireligi- ozel-sayisi/tr-index.html
52 . Bahar Z, Öztürk-Haney M. Son on yılda okul saglıgı hemsireliginde yapılan arastırmaların incelenmesi. Türkiye Klinikleri J Public Health Nursing-Special Topics 2016; 2(1): 109-115. Available from: http:// www.turkiyeklinikleri.com/article/en-son-on-yilda-okul-sagligihemsireliginde- yapilan-arastirmalarin-incelenmesi-75546.html
53 . Shi C, Zhu L, Wang X, Qin C, Xu Q, Tian J. Epidemiology, methodological and reporting characteristics of systematic reviews of nursing interventions published in China. International Journal of Nursing Practice 2014; 20: 689–700. Available from: https://doi. org/10.1111/ijn.12255
54 . The PLoS Medicine Editors. Best practice in systematic reviews: The importance of protocols and registration. PLOS Medicine 2011; 8(2): e1001009. https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1001009
55 . Downs SH, Black N. The feasibility of creating a checklist for the assessment of the methodological quality both of randomised and nonrandomised studies of health care interventions. J Epidemiol Community Health 1998; 52: 377–384. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih. gov/pubmed/9764259
56 . Egger M, Dickersin K, Smith GD. Problems and limitations in conducting systematic reviews. In: Egger M, Smith GD, Altman D. eds. Systematic reviews in healthcare: Meta-analysis in context. Second Ed. London: BMJ Books; 2001. p.43-68. http://download.xuebalib.com/ xuebalib.com.2794.pdf (Erisim Tarihi:15 Ekim 2016)
57 . Pölkki T, Kanste O, Maria Kaarinen M, Elo S, Kyngas H. The methodological quality of systematic reviews published in high-impact nursing journals: A review of the literature. Journal of Clinical Nursing 2013; 23, 315–332. Available from: https://doi.org/10.1111/jocn.12132
58 . Nahcivan NO, Secginli S. Joanna Briggs Institute Mastari Critical Appraisal Tools: Psychometric Testing of the Turkish Versions. The 2nd International Clinical Nursing Research Congress Abstract Book, 24-27 June, Istanbul; 2015. p. 85.
59 . Holly C, Samond S, Saimbert MK. Comprehensive systematic review for advanced nursing practice. New York: Springer Publishing; 2011. Available from: http://www.midwiferycollege.org/AcademicProgram/ Downloads/MSM/550Comprehensivesystematicreviewforadvancednur sing.pdf