Islah programlarında ekmeklik buğday kalitesinin farklı sedimentasyon testleri ile tahmini

Ekmeklik buğday ıslah programlarında erken generasyon materyalinde farklı sedimentasyon teistleri kullanılmaktadır. Bu testler Zeleny Sedimentasyon ile (makro) SDS, CIMMYT SDS ve mikro SDS sedimentasyon testleridir. Bu araştırma da dört sedimentasyon testi ekmeklik buğday deneme materyaline uygulanmıştır. Araştırmada tane sertliği (PSI) farklı olan 6 çeşit ve 8 hat materyal olarak kullanılmıştır. Zeleny sedimentasyon testi için Miag ve SDS sedimentasyon testleri içinde Cyclone değirmeni kullanılmıştır. Araştırma sonucu, Zeleny sedimentasyon testi ile makro ve mikro SDS sedimentasyon testleri arasında önemli pozitif korelasyon değerleri bulunmuştur. Ayrıca makro SDS sedimentasyon testinin tane sertliğinden (PSI) etkilendiği saptanmıştır. Bu dört testle yapılan kalite seleksiyonun bazı hat ve çeşitler için uyumlu olmadığı gözlenmiştir. Fakat dar sınırlar içindeki PSI değerlerine sahip genotiplerde, bu testler arasındaki korelasyon değerlerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ekstrem PSI değerine sahip genotipler. çıkarılınca bu dört testle yapılan kalite seleksiyonun uyumlu olduğu saptanmıştır.

The prediction of bread wheat quality by various sedimentation tests in breeding programs

At early generation stage of bread wheat breeding programs, various sedimentation tests are used. These are Zeleny sedimentation, macro SDS, CIMMYT SDS and micro SDS sedimentation tests. In this research, four different sedimentation tests were applied to bread wheat breeding material. Six registered varieties and eight advanced lines having different kernel hardness (PSI) values were used as the research material. Miag and Cyclone mills were used for sample preparation of Zeleny and SDS tests, respectively. The experimental results indicated that there was a significant positive correlation between Zeleny sedimentation and macro and micro SDS sedimentation tests. It was also found that macro SDS sedimentation test was affected by kernel hardness. The quality selection made with these four tests was not compatible for some of the lines and varieties. But, correlation values between these four tests were found to be higher for the genotypes with a narrow range of PSI values. It was concluded that the quality selection with these four tests was compatible as the genotypes with extreme PSI values excluded.

PDF

___

Açıkgöz, N., Akkaş, E., Moghaddam, A ve Özcan, K. 1994. PC 1er için veritabanı esaslı Türkçe istatistik paketi. Tarla Bitkileri Kongresi Bitki Islahı Bildirileri, 264-267. İzmir.
Anonim. 1972. International Association for Cereal Chemistry, ICC Standard No: 116.
Anonim. 1960. Preparation of test flour for sedimentation test from wheat samples. International Association of Cereal Chemistry, ICC Standard No: 118.
Atlı, A. 1985. iç Anadolu'da Yetiştirilen Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Kalite Özellikleri Üzerine Çevre ve Çeşidin Etkileri. Doktora Tezi. A.Ü. Ziraat Fakültesi, Ankara. 165 sayfa.
Atlı, A. 1987. Kışlık tahıl üretim bölgelerimizde yetiştirilen bazı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin kaliteleri ile kalite karakterlerinin stabilitesi üzerine araştırmalar. Türkiye Tahıl Sempozyumu, Bursa. TÜBİTAK Tarım ve Orman Grubu Yayınları, 443-454.
Atlı, A., Köksel, H. ve Dağ, A. 1988. Unda süne ve kımıl zararının belirlenmesi için geliştirilen yöntemler ve bu yöntemlerin uygulanabilirliği üzerine araştırmalar. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Yayınlara Genel Yayın No: 1988/3, Araştırma Yayın No: 1988/2, Tarm Matbaası.
Carter, P, B., Morris, C, F. ve Anderson, J, A. 1999. Optimizing the SDS sedimentation test for end-use quality selection in a soft white and club wheat breeding program. Cereal Chemistry, 76(6), 907-911.
Demir, Z. 1994. Kıyı bölgelerimizde yetiştiri¬len bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin bisküvilik özellikleri üzerinde araştır¬malar. Yüksek Lisans Tezi. Gıda Mühendisliği A.B.D. Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi, Ankara. 65 sayfa.
Dick, W. 1981. Micro sedimentation test for use in the quality testing program for durum wheat (Eğitim Notları). Department of Cereal Science and Food Technology. North Dakota State University. Fargo. N. D. 58105.
Finney, P, L. ve Bains, G, S. 1999. Protein functionality differences in Eastern U.S.soft wheat cultivars and interrelation with end-use quality tests. Lebensmittel-Wissenschhaft und Rechnologie, 32 (7), 406-415.
Grausgruber, H., Oberforster, M., Werteber, M., Ruckenbauer, P. ve Volmann, J. 2000. Stability of quality traits in austrian-grown winter wheats. Field Crops Research. 66 (3), 257-267.
Gröger, S., Oberforster, M., Werteker, M., Grausgruber, H. ve Lelley, T. 1997. HMW glütenin subunit composition and bread making quality of Austrian grown wheat. Cereal Res. Commun., 25, 955-962.
Koçak, N. ve Atlı, A. 1996. Ekmeklik buğday paçal araştırmaları II: Ekmeklik buğday çeşitlerinin farinogram ve eks-tensogram özelliklerinin paçal uygulamaları ile düzeltilmesi. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 20(5), 359-379.
Köksel, H., Sivri, D., Özboy, Ö., Başman, A. ve Karaca, H.2000. Hububat Labora-tuvar El Kitabı. Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınlar. Yayın No: 47, Ankara
Oberforster, M, M., Schmidt, L. ve Werteker, M. 1994. Bewertungsschema '94 der technologischen qualitat von weizen-sorten (weichweizen). Jahrbuch 1993. Bundesanst. Pflanzenbau Wien. 257-280.
Özkaya, H., Kahveci, B. 1990. Tahıl ve Ürünleri Analiz Yöntemleri. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No: 14. Ankara. 152 sayfa.
Pena, R, J., Amaya, A., Rajaram, S. ve Mujeeb, A. 1990. Variation in quality charact-teristics with some spring IB/İR translocation wheats. Journal of Cereal Science, 12, 105-112.
Sabine, G., Loeschenberger, F. ve Hetzendorfer, H. Tarihsiz. Breeding for bread making quality in wheat at probstdorfer saatzucht. Probstdorfer Saatzucht Ges.M.b.H. Satzuchtrasse.il. P. O. Box:57. Probstdorfer A-2301. Austria.
Williams, P., El-Haramein. F. J., Nakkoul. H., Rihawi, S. 1986. Crop quality evaluation methods and guidelines. Technical Manual, No: 14. International Center for Agricultural Research in the Dry Areas Aleppo. Syria. 142 sayfa.