Harran Ovası koşullarında makarnalık buğday (Triticum durum Desf) bölge verim denemelerinde bazı istatistik analizler

Tane verimi ve bazı verim öğeleri arasındaki ilişkileri incelemek amacıyla makarnalık buğday bölge verim denemeleri Şanlıurfa da yağışa dayalı, Akçakale de ilave sulanan koşullarda 2000-2001 ürün yılında denenmiştir. Denemeler 25 çeşit x 4 tekerrürlü tesadüf blokları deneme desenine göre kurulmuştur. Çeşitli verim öğeleri ve tane verimi; varyans analizi, korelasyon, path ve regresyon analizi yoluyla incelenmiştir. Varyans analiz sonuçlarına göre; kuruda ve suluda verim bakımından standart çeşitleri geçen hatlar tespit edilmiştir. Yapılan analizlerde korelasyon, path ve regresyon sonuçları birbirini destekler nitelikte bulunmuştur. Kuru ve sulu koşullarda başakta tane sayısı ve başakta tane ağırlığı ile tane verimi arasında istatistiki önemde olumlu ilişkiler tespit edilmiştir. Kuru koşullarda ayrıca m2 de başak sayısı ile tane verimi arasında da olumlu ilişkiler tespit edilmiştir. Her iki koşulda da başakta tane ağırlığının tane verimi üzerine doğrudan etkileri olumlu ve önemli bulunmuştur. Başakta tane sayısı ve başakta tane ağırlığı karakterlerinin seleksiyon kriteri olarak kullanılabileceği anlaşılmıştır Regresyon eşitliklerinin düşük determinasyon katsayısı $(R^2)$ değerleri, ele alınan karakterler için verimdeki değişimi açıklamak bakımından yetersiz olduklarını göstermiştir.

Some statistical assessments in durum vheat (TRiticum durum desf) in regioanl yield trials in Harran Plain

This study aimed to investigate the relationships between yield and yield components in regional durum wheat yield trials, grown under rainfed condition in Sanliurfa and supplementary irrigation in Akçakale locations in 2000-2001 cropping season. Randomised complete block design with 25 entries and 4 replication was employed. Various yield components and grain yield were investigated through variance, correlation, path and regression analysis. Results, obtained from variance analysis indicated the presence of some advanced lines which out yielded to the best standard cultivators under rained and irrigated conditions. The results of correlation, path and regression analysis supported each other in all cases. It was concluded that grain weight $spike^{-1}$ and number of grain $spike^{-1}$ had positive effects on grain yield significantly under both conditions. Additionally, number of spike per m2 had also positive effect on grain yield under dryland condition. It was found that grain weight $spike^{-1}$ and number of grain $spike^{-1}$ could be used as selection criteria. Direct effect of grain weight $spike^{-1}$ on to grain yield was found to be positive and high. $R^2$ values, obtained from regression analysis indicated that regression equations were found to be inadequate to explain the variation in the grain yield.

PDF

___

Açıkgöz, N., Akkaş, M.E., Moghaddom, A. ve özcan, K. 1994. Tarist: PC'ler için veri tabanı esaslı Türkçe istatistik paketi: Tarla Bitkileri Kongresi, Bitki Islahı Bildirileri, 264-267, Bornova, İzmir.
Akkaya, A.,Dokuyucu, T., Kaya, A.R. ve İspir, B. 1996. Determination of yield and yield components of some durum wheat varieties in Kahramanmaraş conditions. Proceedings of 5lh International Wheat Congress. June 10-14, Ankara, Turkey
Anonim. 1986. Yıllık gelişme raporları. Güneydoğu Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Diyarbakır.
Anonim. 1999. Tarımsal Yapı ve Üretim. DİE. Ankara
Anonim. 2002a. Yıllık Meteoroloji Verileri. Meteoroloji Bölge Müdürlüğü, Şanlıurfa.
Anonim. 2002b. GAPEYAM Akçakale Yıllık Meteoroloji Verileri. GAPEYAM, Şanlıurfa.
Çölkesen, M., Öktem, A., Eren, N., Yağbasanlar, T. ve Özkan, H. 1994. Çukurova ve Harran Ovası Koşularına Uygun Ekmeklik ve Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. /. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, İzmir, 18-21.
Dinç, U., Şenol, S., Satin, M., Kapur, S., Güzel, N., Derici, R., Yeşilsoy, M.S., Yeğingil, I., Sarı, M., Kaya, Z., Aydın, M., Kettaş, F., Berkman, A., Çolak, A.K., Yllmaz, K., Tunçgöğüs, B., Çavusgil, V., Özbek, H., Gülüt, K.Y., Kahraman, C, Dinç, O. ve Kara, E.E., 1988. Güneydoğu Anadolu Toprakları (GAP), I. Harran Ovası Toprakları, TÜBİTAK, TOAG:534, Kesin Sonuç Raporu, Ankara.
Genç, İ., Kırtok, Y., Ülger, A.C. ve Yağbasanlar, T. 1986. Çukurova Koşullarına Uygun Buğday Islahı Üzerinde Araştırmalar. Bitki Islahı Sempozyumu, 15-17 Ekim, İzmir, 26-34.
Genç, İ., Kırtok, Y., Yağbasanlar, T., Koç, M., Kıhnç, M. ve Özkan, H. 1992. Güneydoğu Anadolu Bölgesi sulu koşullarda uygun ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin tespiti üzerine araştırmalar. Kesin Sonuç Raporu, Proje Bileşeni No:5.2.4. Ç.Ü.Z.F. Yayın No:30, GAP yayın No:59, Adana.
Korkut, K., Başer, î. ve Bilir, S. 1993. Makarnalık buğdayda korelasyon ve path katsayıları üzerinde çalışmalar. Makarnalık Buğday ve Mamulleri Sempozyumu 30 Kasım-3 Aralık, Ankara.
Özberk, İ. ve Özberk, F. 1993 Makarnalık buğdayda verim ve verim komponent-leri arası ilişkiler. Makarnalık Buğday ve Mamulleri Sempozyumu 30 Kasım-3 Aralık 1993. Ankara.
Özberk, İ, özberk,F ve öktem, A. 2002. Harran ovası koşullarında ekmeklik buğday bölge verim denemelerinde bazı istatistik analizler. Ç. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(3), 111-118.