Gençliğin Sosyal Problemleri Çerçevesinde Hz. Peygamber’in Eğitim Anlayışı ve Uygulama Örnekleri

Her insan yapısal belli kabiliyetlerle dünyaya gelir. Bu kabiliyetlerin geliştirilmesi veya zayıf bırakılması, bireye sağlanan sosyal çevre koşullarıyla doğrudan ilişkilidir. Erken çocukluk döneminde sağlıklı ruhsal ve bedensel imkânlarla desteklenen bireyler, hem sağlam ve güçlü birer bünye geliştirebilecek hem de gençlik döneminde karşılaşacakları sorunları da daha rahat aşabileceklerdir. Dolayısıyla dışarıdan gelebilecek uyarıcılara en açık dönemlerini yaşan gençler için ebeveyn davranışları, eğitim imkânları ve sosyal çevre koşulları hayati bir öneme sahiptir. Gençler, biri ruhsal ötekisi sosyal olmak üzere iki tür sorun ile karşılaşmaktadırlar. Aile yapısından, eğitim sisteminden, okul ortamından ve çevreden kaynaklanan problemler gençlerin yaşadığı bir takım sosyal sorunlardır. Bu tür sorunları yakından tanıyarak gençler için sağlıklı sosyal koşullar oluşturmak büyük önem arz etmektedir. Aile yapısının, eğitim sisteminin, okul ortamlarının ve sosyal çevrenin ürettiği bazı problemleri tanıtmak ve bunların çözümüne dair Nebevî tecrübeleri dikkatlere sunmak çalışmamızın ana temasını oluşturmaktadır. Gençliğin sosyal problemlerinin çözümünde Allah Resûlü’nün “insana değer verip iradeyi güçlendirme”, “yaratılışta var olan temiz fıtrata yönlendirme” ve “bireyi yeteneği ölçüsünde geliştirme” gibi metodlarını inceleyerek farklı yönleriyle nebevî eğitim sistemini tanıtmak çalışmamızın ana hedefi olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Hz. Muhammed, Hadis, Eğitim, Gençlik, Sosyal Problemler

The Holy Prophet's Sense of Education and Examples of Practice within the Frame of the Social Problems of Youth

Every human being is born with a certain potential. Fostering or weakening this potential is directly related to the social-environmental conditions made available for the individual. People supported with healthy mental and physical opportunities during their childhood can develop a strong and solid constitution, and overcome the problems faced during their youth. Thus, parental behaviours, educational opportunities and social-environmental conditions are of vital importance for young people going through a period most open to external stimuli. Young people face two types of problems: mental and social. Problems stemming from family structure, education system, school setting and environment are among social problems faced by youth. It is critical to know such problems and create healthy social conditions for young people. This study mainly attempts to indicate certain problems caused by family structure, education system, school settings and social environment, and introduce the prophetic experiences for the resolution of such problems. The main aim of this study is to discuss the Prophet's methods such as “valuing humans and strengthening the will”, “guiding people to the pure disposition they have by nature” and “developing individuals in line with their capacity” for the resolution of youth’s social problems and introduce the prophetic education system applied to the companions of the Prophet with different aspects.

Keywords:

Mohammad (pbuh), Ḥadīth, Education, Youth, Social Problems,

PDF

___

Abdürrezzâk b. Hemmâm, Ebû Bekr es-San’ânî, el-Musannef, thk. Habîbu’r-Rahmân el-A‘zamî. Beyrut: el-Mektebetu’l-İslamî, 1983.
Acuner, Hacı Yusuf. 14-18 Yaş Arası Gençlerde Ahlaki Yargı ve Ahlak Eğitimi. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2004.
Ahmed b. Hanbel. Müsned. y.y.: Mektebetu’l-İslâmî, ts.
Apak, Adem. “Hz. Peygamber’in (sav) Çocuklarla İlişkileri Üzerine Tespit ve Değerlendirmeler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/1 (2010): 43-67.
Baktır, Mustafa. “Suffe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37: 469-470. Ankara: TDV Yayınları, 2009.
Bardakçı, Mehmet Necmettin. “Mevlânâ Perspektifinden Gençlik Problemleri ve Çözüm Yolları”. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi 6/14 (2005): 267-283.
Başkurt, İrfan. “Gençlik, Madde Bağımlılığı ve Korunma Yolları (Psiko-Sosyal Bir Yaklaşım)”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (2003): 73-114.
Bayyiğit, Mehmet. Gençlik ve Din. Konya: Yediveren Kitap Yayınları, 2011.
Bolay, Süleyman Hayri. “Eğitimden Doğan Gençlik Problemleri”. Gençliğin Ruhî ve Manevî Problemleri Toplantıları Bildirileri (İstanbul: İSAV Yayınları, ts.), 4-18.
Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. Kitâbu’t-Tarihi’l-Kebîr. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, ts.
Buhârî, Sahîhu’l-Buhârî. Thrc. İzeddin Dâlî, İ’mâd Tayyâr, Yasir Hasan. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâşirûn, 2015.
Cebeci, Suat. Öğrenme ve Öğretme Süreçlerinde Dinî İletişim. İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
Coşkun, Selçuk. Sünnet ve Gelenek. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları, 2010.
Covey, Stephen R. Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı. Trc. Osman Deniztekin-Filiz Nayır Deniztekin. İstanbul: Varlık Yayınları, 2012.
Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahmân. Sünenu Dârimî. Thrc. İ’mâd Tayyâr, İzeddin Dâlî. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâşirûn, 2017.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’as el-Ezdî. Sünenu Ebî Dâvûd. Thrc. Yasir Hasan, İzeddin Dâlî, İ’mâd Tayyâr. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâşirûn, 2015.
Erich Fromm. Sağlıklı Toplum. Trc. Yurdanur Salman. İstanbul: Payel Yayınları, 1990.
Fazlurrahman. Islam and Modernity: Transformatian of an Intellectual Tradition. Chicago: University of Chicago Press, 1982.
Günay, İlhami. “Kur’ân-ı Kerîm’de Gençlerin Duygu Gelişimi ve Eğitimi”. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 10/2 (Winter, 2015): 435-460.
Hamîdullah, Muhammed. İslam Peygamberi. Trc. Mehmet Yazgan. İstanbul: Beyan Yayınları, 2011.
Hammâd, Nafîz Hüseyin. Ebhâsu seniyye fi’s-sünneti nebeviyye. Beyrut: Dâru’l-Muktebas, 2018.
Heysemî, Nureddin Ali b. Ebî Bekr. Mu‘cemü’z-zevâid ve menbeu‘l-fevâid. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabiyye, ts.
Hökelekli, Hayati. “Gençlik ve Din”, Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
İbn Abdülber, Ebû Ömer Yusuf b. Abdullah en-Nemerî. el-İsti’âb fî ma’rifeti’l-ashâb. Thk. Adil Mürşid. Ammân: Dâru’l-A’lâm, 2002.
İbnü’l-Esîr, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Cezerî. Üsdü’l-Gâbe fî Ma’rifeti’s-Sahâbe. thk. Ali Muhammed Muavved v.dğr. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, ts.
İbn Habîb, Ebû Cafer Muhammed. Kitâbu’l-muhabber. Thk. İlze Lichtenstadter. Beyrut: Dâru’l-Afâki’l-Cedide, 2009.
İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. Thk. Adil Ahmed Abdulmevcûd v.dğr. Beyrut: Dâru’l-Kutbi’l-İlmiyye, 1995.
İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik b. Hişâm. es-Sîretu’n-nebeviyye. Thk. Mustafa Sakâ v.dğr, Kahire: yy., ts.
İbn Kayyîm el-Cevziyye, Şemseddin Ebû Abdullah. Zâdu’l-meâd fî hedyi hayri’l-ibâd. Tkh. Şuayb el-Arnavut-Abdulkadir el-Arnavût. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1994.
İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd. Sünenu İbn Mâce. Thrc., İ’mâd Tayyâr, Yasir Hasan, İzeddin Dâlî. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâşirûn, 2015.
İbn Sa’d, Muhammed b. Sa‘d b. Menî‘ ez-Zührî. Kitâbü’t-tabakâti’l-kebîr. Thk. Ali Muhammed Ömer. Kahire: Mektebetu’l-Hancî, 2001.
İbn Seyyidünnâs, Ebü’l-Feth Fethuddîn Muhammed b. Muhammed. ʿUyûnü’l-eser fî fünûni’l-megâzî ve’ş-şemâʾil ve’s-siyer. Thk. Muhammed Hatrâvî-Muhyiddîn Mestu. Medine-Dımaşk: Dâru’t-Turâs-Dâru İbn Kesîr, ts.
Kandemir, Mehmet Yaşar. “Muâz b. Cebel”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30: 338-339. Ankara: TDV Yayınları, 2005.
Kandemir, Mehmet Yaşar. “Abdullah b. Ömer b. Hattâb”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1: 126-128. Ankara: TDV Yayınları, 1988.
Kara, Seyfullah. Hz. Peygamber (s.a.v) Döneminde Gençlik. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, 1996.
Karaşahin, Hakkı. “Gençlik ve Din”, Din Sosyolojisi El Kitabı. Ed. Niyazi Akyüz-İhsan Çapcıoğlu. Ankara: yy., 2012.
Martı, Huriye. “İdeal Bir Eş Olarak Hazreti Muhammed”. Küreselleşen Dünyada Aile 2009 Yılı Kutlu Doğum Sempozyumu Bildirileri (Ankara, 2009), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2010.
Milli Eğitim Bakanlığı. “Mevzuat”. Erişim: 27 Aralık 2018. http://www.mevzuat.gov.tr.
Müslim, Ebu’l-Huseyn Müslim b. Haccâc. Sahîhu Müslim. Thrc. Yasir Hasan, İzeddin Dâlî, İ’mâd Tayyâr. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâşirûn, 2015.
Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Suayb. Sünenu’n-Nesâî. Thrc. İ’mâd Tayyâr, Yasir Hasan, İzeddin Dâlî. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâşirûn, 2015.
Özdemir, Şuayip - Kavak, Rahime. “Kur’an ve Hadislerde Gençlik Dönemi Özellikleri,”. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish 9/2 (Winter 2014): 1215-1226.
Rağıb el-İsfahanî. Müfredâtu elfâzu’l-Kur’an. Thk. Saffân Adnân Dâvûdî. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 2014.
Sarıçam, İbrahim. Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2005.
Tekin, Mustafa. “Özgürlük ve Dindarlık İkileminde Gençlik ve Güncel Sorunlar”. Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri (7. Uluslararası Din Görevlileri Sempozyumu Bildirileri) (Sakarya, 2016). Ed. Abdullah İnce. 365-376. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2016.
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa. Sünenu’t-Tirmizî. Thrc. İzeddin Dâlî, İ’mâd Tayyâr, Yasir Hasan. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle Nâşirûn, 2015.
Vâkidî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer. Kitâbu’l-meğâzî. Thk. Marsden Johannes. Kahire: Alemu’l-Kutub, 1984.
Yörükoğlu, Atalay. Gençlik Çağı Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar. İstanbul: Özgür Yayınları, 2012.
Zehebî, Şemsuddîn Muhammed b. Ahmed. Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ. Thk. Muhammed Nuaym v.dğr. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 1982.