Kaynaştırma Sınıflarındaki Normal Gelişim Gösteren Öğrencilerin Prososyal Davranışlarının İncelenmes

Bu çalışma, ilkokulların tam zamanlı kaynaştırma programında öğrenim gören normal gelişim gösteren öğrencilerin prososyal davranışlarını incelemek amacıyla yapılmış tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırma için kaynaştırma sınıfları belirlenirken farklı engele sahip olan öğrencilerin bulunduğu sınıflar tercih edilmiştir. Çalışmada kaynaştırma sınıflarına ilaveten bir tane de normal eğitim sınıfı araştırmaya dâhil edilmiştir. Böylelikle normal gelişim gösteren öğrencilerin prososyal davranışlarının ortaya çıkmasında, kaynaştırma öğrencisinin varlığı ve engel türünün belirleyici olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 172 ilkokul dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ile Çalık ve arkadaşları (2009) tarafından geliştirilen “Prososyal Davranışlar Eğilim Ölçeği” (PSDEÖ) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, farklı engeli olan öğrencilerin kaynaştırıldığı sınıflarda eğitim görme, engelli yakını olma, annenin çalışma durumu ve cinsiyet faktörlerine göre prososyal davranışlarının çeşitli boyutlarında anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Daha önce kaynaştırma sınıfında bulunma durumu ile babanın çalışma durumunun ise prososyal davranışlarında anlamlı bir farklılık oluşturmadığı sonucuna ulaşılmıştır

Investigation of Prosocial Behaviors of Typically Developing Students in Inclusion Classes

This research aims to investigate prosocial behaviors of students who have been trained at full time inclusion classes at fourth grade. This study is a descriptive research and in the survey research model. For this study, the classes with students with different obstacles were preferred. Hereby, it has also been investigated whether disabled friends are a determining factor in the emergence of prosocial behaviors of students with normal development. The sample of the research consisted of 172 students with normal development who were attending to the full-time inclusion classes in fourth grade. The "Personal Information Form" developed by the researchers and the "Prosocial Behavior Tendency Scale" developed by Çalık et al. (2009) were used as data collection tools in the research. As a result of the study, it was determined that there are significant differences in various dimensions of prosocial behaviors according to studying with students with different disabilities, being a relative with a disability, mother's working status and gender. However, it was concluded that the status of being in the inclusion class before and the working status of the father did not make a significant difference in prosocial behaviors

PDF

___

Aktaş Özkafacı, A. (2012) Annenin çocuk yetiştirme tutumu ile çocuğun sosyal beceri düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
Altay, F. B. ve Güre, A. (2012). Okul öncesi kuruma (devlet-özel) devam eden çocukların sosyal yeterlik ve olumlu sosyal davranışları ile annelerinin ebeveynlik stilleri arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2699-2718.
Aral, N. ve Gürsoy, F. (2009). Özel eğitim gerektiren çocuklar ve özel eğitime giriş. Morpa Kültür Yayınları, İstanbul.
Avcıoğlu, H. (2005). Etkinliklerle sosyal beceri öğretimi. Kök Yayıncılık, Ankara.
Ayral, M., Özcan, Ş., Can, R., Ünlü, A., Bedel, H., Şengün, G. ve Çağlar, K. (2013). Kaynaştırma Öğrencilerinin Sosyal Kabul Düzeyleri. Uluslararası Özel Eğitim Kongresi, Konya.
Bağcı, B. ve Öztürk Samur, A. (2016). Çocuk ve yetişkin prososyallik ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 17(3), 59-79.
Baldassarri,D., & Grossman, G. (2013). The effect of group attachment and social position on prosocial behavior. Evidence from lab-in-the-field experiments. Public Library of Science 8(3), 136-154.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying concept of behavioral change. Psychological Review, 84(2),191-215.
Batu, E. S., Çolak, A. ve Odluyurt, S. (2012). Özel gereksinimli çocukların kaynaştırılması. Vize Yayıncılık, Ankara.
Batu, S. ve Kırcaali İftar, G. (2010). Kaynaştırma. Kök Yayıncılık, Ankara.
Batu S. ve Uysal, A. (2010) Günümüz sınıflarına engelli çocukların katılımını destekleme. Gönül Akçamete (Ed.)içinde, Genel eğitim okullarında özel gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim: Kaynaştırma fikrinin gelişimi ve tanımı (ss.115-122) Kök Yayıncılık, Ankara.
Bayhan, P. ve Artan, İ. (2009). Çocuk gelişimi. Morpa Yayınevi: Ankara.
Çalık,T., Özbay, Y., Özer, A., Kurt, T. ve Kandemir,M. (2009). İlköğretim okulu öğrencilerinin zorbalık statülerinin okul iklimi, prososyal davranışlar, temel ihtiyaçlar ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 15(60), 555-576.
Çekin, A. (2013). İmam hatip lisesi öğrencilerinin prososyal davranış eğilimleri üzerine nicel bir inceleme. Journal of International Social Research, 6(28), 34-45.
Çetin, C. N. ve Aytar, A. G. (2012). İlköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin empatik beceri düzeyleri ile algıladıkları anne baba tutumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 473-488.
Çulhaoğlu, H. ve Sığırtmaç, A.(2014). Kaynaştırma uygulanan okul öncesi sınıflarında akran ilişkilerinin incelenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 38-65.
Diamond, K. E. ve Hestenes, L. L. (1996) Preschool Children’s Conceptions of Disabilities : The Salience of Disability in Children’s Ideas About Others.Topics in Early Childhood Special Education, 16 (4).
Dubeski, N. (2001). Durkheim’s Altruism as the Source of His Social Holism: A Discussion of the Viability of a Social Basis for Moral Principles, Electronic Journal of Sociology, 5(3).
Eisenberg, N., & Fabes, R. A. (1998). Prosocial development. In W. Damon (Series Ed.) and N. Eisenberg (Vol. Ed.), Handbook of child psychology: Social, emotional, and personality development (pp. 701-778). New York, Wiley.
Fryxell, D., & Kennedy, C. H. (1995). Placement along the continuum of services and its impact on students' social relationships. Journal of the Association for Persons with Severe Handicaps, 20(4), 259-269.
Gümüş, M. ve Tan, Ç. (2015). İlkokul ve ortaokul çağında kaynaştırma eğitimi gören öğrencilere karşı normal gelişim gösteren öğrencilerin tutumlarının incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi SUSBID (4), 90-110.
Hardy, S. A. & Carlo, G. (2005). Religiosity and prosocial behaviours in adolescence: the mediating role of prosocial values. Journal of Moral Education 34(2), 231–249.
Humphrey, N., & Parkinson, G. (2006). Research on interventions for children and young people on the autistic spectrum: a critical perspective. Journal of Research in Special Educational Needs 6 (2), 76-86.
İpek, M. (2014). Prososyal davranışta liderlik tarzının rolü: Milletvekili-danışman ilişkisi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Ankara.
Karaca, N. H., Gündüz, A. ve Aral, N. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranışının incelenmesi, Kuramsal Eğitimbilim, 4 (2), 65-76.
Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara.
Kargın, T. (2010) “Özel gereksinim olan öğrencilerin yerleştirilmesi ve bep”, Gönül Akçamete (Ed.) içinde, Genel eğitim okullarında özel gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim: Uygun yerleştirme kararı (ss.87-89) Kök Yayıncılık, Ankara.
Kargın, T. ve Baydık, B. (2002) Kaynaştırma ortamındaki işiten öğrencilerin işitme engelli akranlarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3(2), 27-39.
Kumru, A., Carlo, G. ve Edwards, C. (2004). Olumlu sosyal davranışların ilişkisel, kültürel, bilişsel ve duyuşsal bazı değişkenlerle ilişkisi, Türk Psikoloji Dergisi, 19(54), 109-125.
McCay, L. O., & Keyes, D. W. (2001). Developing social competence in the inclusive primary classroom. Childhood Education, 78(2), 70-78.
Onat Zoylan , E. (2005) Engelli kardeşe sahip olan ve olmayan bireylerin kardeş ilişkilerinin belirlenmesi.Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Öncül, N., ve Batu, E. S. (2005). Normal gelişim gösteren çocuk annelerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(02),37-54.
Özdemir, S. (2013). Sosyal Becerilerin ve Sosyal Uyumun Desteklenmesi. İ. H. Diken (Ed.)içinde, İlköğretimde Kaynaştırma: Sosyal becerilerin değerlendirilmesi (ss.296-300) Pegem Akademi, Ankara.
Özkubat, U., Sanır, H., Töret, G. ve Babacan, A. (2016). Yetersizlikten etkilenmiş çocukların sosyal kabullerini sağlamada kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 211-232.
Rutkowska, D., & Szuster, A. (2011). Choosing an interaction partner: the role of representations of other people and coding systems in the preference pattern for selection criteria. Studia Psychologica, 53(2), 185.
Salend, S. J. (1998). Using an activities-based approach to teach science to students with disabilities. Intervention in school and clinic, 34(2), 67-72.
Sucuoğlu, B. (2010). Zihin engellilerin eğitimi, . Bülbin Sucuoğlu (Ed.)içinde, Zihin Engelliler ve Eğitimleri: Erken çocukluk özel eğitimi (ss.202-207) Kök Yayıncılık, Ankara.
Şahin, S. ve Çiçek, Ç. (2008). Normal gelişim gösteren ve özel gereksinimli çocukların kendilerini ve birbirlerini algılayışlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Dergisi, 19(1), 101-118.
Şanlı, D.ve Öztürk, C. (2007). Annelerin çocuk yetiştirme tutumlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi,32, 31-48.
Şükran Calp, Ş. ve Karaman, E. R. (2018). İlkokulda akran ilişkileri: farklı başarı düzeyindeki dördüncü sınıf öğrencileri arkadaş özerklik desteği hissediyor mu. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 237-265.
Taner Derman, M. (2013). Çocukların empati beceri düzeylerinin ailesel etmenlere göre belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(1), 1365-1382.
Uysal, H. ve Dinçer, Ç. (2013). Okul öncesi dönemde karşılaşılan fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim,38(169), 328-345.
Voight, A. M., Gelle, J. D. & Nation, M. (2014). Contextualizing the “Behavior Gap”: Student prosocial behavior and racial composition in urban middle schools. Journal of Early Adolescence, 34(2), 157–177.
Yiğit, R. (2008). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin depresyon ve sosyal beceri düzeylerinin benlik saygısı ve bazı değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Zins, J. E., Bloodworth, M. R., Weissberg, R. P., & Walberg, H. J. (2004). The scientific base linking social and emotional learning to school success. Journal of educational and psychological consultation, 17(2-3), 191-210.