İyi ve Zayıf Okuyucuların Okuduğunu Anlama Süreçlerinin Sesli Düşünme Yöntemiyle Karşılaştırılması

Bu araştırmanın amacı, iyi ve zayıf okuyucu olarak belirlenen öğrencilerin okuduğunu anlama sırasında kullandıkları okuma-anlama stratejilerinin belirlenerek zihinsel süreçlerin betimlenmesi ve karşılaştırılmasıdır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması ile desenlenmiştir. Araştırma 2017-2018 eğitim öğretim yılında Aydın ili Efeler ilçesinde bulunan bir devlet okulunda dördüncü sınıfa devam eden dört öğrenci ile yürütülmüştür. Öğrencilerin okuma sırasında kullandıkları zihinsel süreçlere ilişkin veriler, okuduğunu anlama sürecinde olup biten zihinsel aktiviteleri betimlemede ve bu süreçte kullanılan anlama stratejilerini tanımlamada en etkili yöntemlerden biri olan sesli düşünme yöntemi yoluyla elde edilmiştir. Sesli düşünme tutanaklarından elde edilen verilerin çözümlenmesi sonucu öğrencilerin kullandıkları okuma-anlama stratejilerinin ve buna bağlı olarak zihinsel süreçlerin farklılık gösterdiği görülmüştür. İyi okuyucu olarak nitelendirilen öğrencilerin okuduğunu anlama sürecinde daha fazla strateji kullanımı gerçekleştirdiği gözlenmiştir. Bu sonuçla birlikte öğrencilerin küçük yaşlarda oldukları göz önünde bulundurulduğunda okumaanlama stratejilerini farkında olmadan kullandıklarını söylemek mümkündür. Ayrıca hem iyi ve hem de zayıf okuyucuların, zihinsel süreçler bakımından değerlendirme düzeyine daha az ulaşmış oldukları sonucuna varılmıştır

Comparison of the Reading Comprehension Processes of Good and Poor Readers by Think-Aloud Method

The purpose of this research is to identify and compare mental processes by identifying reading comprehension strategies used by students who are identified as good and weak readers during reading comprehension. The research design is case study, one of the qualitative research methods. The research was carried out with four students attending the fourth grade in a public school in Efeler district of Aydın province in the 2017-2018 academic year. The data relevant to the mental processes used by students during reading were acquired through the thinking-aloud method, which is one of the most effective methods in describing mental activities of the reading comprehension process and defining comprehension strategies. As a result of the analysis of the data obtained from the think-aloud protocols, it was seen that the reading comprehension strategies and mental process used by students differed. It has been observed that students who are qualified as good readers use more strategies at the reading comprehension process. As a result of these, it is possible to say that students use their reading-comprehension strategies unconsciously. This is because students are at an early age. In addition, it is concluded that both good and weak readers have reached less evaluation level in terms of mental processes

PDF

___

Afflerbach, P. (2000). Verbal reports and protocol analysis. In M. L. Kamil, P. B. Mosenthal, P. D. Pearson, & R. Barr (Eds.), Handbook of reading research (pp. 163-179). Mahwah, NJ: Erlbaum.
Akyol, H. (1997). Okuma metinlerindeki soruların sınıflandırılması. Eğitim ve Bilim, 21, 10-17.
Akyol, H. (2007). Okuma. A. Kırkkılıç & H. Akyol (Ed.) içinde, İlköğretimde Türkçe öğretimi (ss. 15-48). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Akyol, H. (2010). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri (3. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
Akyol, H., Yıldırım, K., Ateş, S., & Çetinkaya, Ç. (2013). Anlamaya yönelik ne tür sorular soruyoruz? Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 41-56.
Anderson, L. W., Krathwohl, D. R., (Eds.) Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., Pintrich, P.R., Raths, J., & Wittrock, M. C. (2010). Öğrenme öğretim ve değerlendirme ile ilgili bir sınıflama (Çev. Durmuş Ali Özçelik). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Aslanoğlu, A. E. (2007). PIRLS 2001 Türkiye verilerine göre 4. Sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerileriyle ilişkili faktörler. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ateş, S. (2011). İlköğretim beşinci sınıf Türkçe dersi öğrenme-öğretme sürecinin anlama öğretimi açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Baştuğ, M., & Keskin, H. K. (2012). Akıcı okuma becerileri ile anlama düzeyleri (basit ve çıkarımsal) arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 227-244.
Bouchard, M. (2005). Comprehension strategies for English language learners: 30 research-based reading strategies that help students read, understand, and really learn content from their text books and other nonfiction materials. New York: Scholastic Teaching Resources.
Belet, Ş. D., & Yaşar, Ş. (2007). Öğrenme stratejilerinin okuduğunu anlama ve yazma becerileri ile Türkçe dersine ilişkin tutumlara etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 69-86.
Block, E. (1986). The comprehension strategies of second language readers. TESOL Quarterly, 20(3), 463-494.
Bulut, B.(2013). Etkin dinleme eğitiminin dinlediğini anlama, okuduğunu anlama ve kelime hazinesi üzerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Caldwell, J., & Leslie, L. (2010). Thinking aloud in expository text: Processes and outcomes. Journal of Literacy Research, 42(3), 308-340.
Cain, K., & Oakhill, J. (2006). Profiles of children specific reading comprehension difficulties. British Journal of Educational Psychology, 76, 683-696.
Clymer, T. (1968). “What is ‘reading’? some current concepts.” In H. Richie, & H. Robinson (Eds.), Innovations and change in reading instruction (pp. 7-29). Chicago: National Society for the Study of Education.
Crabtree, T., Alber-Morgan, S. R., & Konrad, M. (2010). The effects of self-monitoring of story elements on the reading comprehension of high school seniors with learning disabilities. Education and Treatment of Children, 33(2), 187-203.
Creswell, J. W. (2013). Qualitative, quantitative and mixed methods appraches (4. ed.). California: Sage Publications.
Crowe, D. A. (2007). Reading comprehension instruction in the middle grades for students with learning and behavior problems. Unpublished doctoral dissertation, Auburn University, Alabama.
Çakıroğlu, A. (2007). Üstbilişsel strateji kullanımının okuduğunu anlama başarı düzeyi düşük öğrencilerde erişi artımına etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çelik, J. (1998). Dil öğreniminde okuma-anlama stratejileri. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 9, 107-115.
Çetinkaya, G. (2004). Anadilinde ve yabancı dilde okuma sürecine yönelik gözlemler: okuma-anlama stratejileri üzerine uygulamalı bir çalışma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Davey, B. (1983). Think aloud: Modeling the cognitive processes of reading comprehension. Journal of Reading, 27(1), 44-47.
Davis, J. N., & Bistodeau, L. (1993). How do L1 and L2 reading differ? Evidence from think aloud protocols. The Modern Language Journal, 77(4), 459-471).
Dermitzaki, I., Andreou, G., & Paraskeva, V. (2008). High and low reading comprehension achievers’ strategic behaviors and their relation to performance in a reading comprehension situation. Reading Psychology, 29, 471-492.
Diakidoy, I. N., Stylianou, P., Karefillidou, C., & Papageorgiou, P. (2005). The relationship between listening and reading coniprehension of different types of text at increasing grade levels. Reading Psychology, 26(1), 55-80.
Epçaçan, C. (2009). Okuduğunu anlama stratejilerine genel bir bakış. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 207-223.
Erdoğan, T. (2017). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin ve öğretmenlerinin Türkçe dersine ilişkin sordukları soruların yenilenmiş Bloom taksonomisi açısından görünümü. Eğitim ve Bilim, 42(192), 173-191.
Glesne, C. (2011). Becoming qualitative researchers (4. ed.). Boston: Pearson Education.
Güldenoğlu, İ. B., Kargın, T., & Miller, P. (2012). İyi ve zayıf okuyucuların kelime işlemleme ve okuduğunu anlama becerilerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2807-2828.
Güneş, F. (2009). Hızlı okuma ve anlamı yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Güneş, F. (2012). Eğitimde sesli düşünme. Akademik Araştırmalar Dergisi, 55, 83-104.
Gürses, T. (2002). Reading strategies employed by elt learners at advanced level. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Heirweg, S., Smul, M. D., Devos, G., & Keer, H. V. (2019). Profiling upper primary school students' self-regulated learning through self-report questionnaires and think-aloud protocol analysis. Learning and Individual Differences, 70, 155–168.
Hinostroza, J. E., Ibieta, A., Labbe, C., & Soto, M. T. (2018). Browsing the internet to solve information problems: A study of students’ search actions and behaviours using a ‘think aloud’ protocol. Education and Information Technologies, 23(5), 1933- 1953.
Janssen, T., Braaksma, M., & Rijlaarsdam, G. (2006). Literary reading activities of good and weak students: A think aloud study. European Journal of Psychology of Education, 21(1), 35-52.
Jitendra, A. K., Cole, C. L., Hoppes, M. K., & Wilson, B. (1998). Effects of a direct instruction main idea summarization program and self-monitoring on reading comprehension of middle school students with learning disabilities. Reading and Writing Quarterly: Overcoming Learning Difficulties, 14, 379–396.
Jitendra, A. K., Hoppes, M. K., & Xin, Y. P. (2000). Enhancing main idea comprehension for students with learning problems: The role of a summarization strategy and self-monitoring instruction. The Journal of Special Education, 34, 127–139.
Kamhi, A., & Catts, H. (2008). The language basis of reading: implications of classification and treatment of children with reading disabilities. In K. G. Bulter, & E. R. Silliman (Eds.), Speaking, reading, and writing in children with language and learning disabilities: New paradigms in research and practice. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Kamil, M. L., Intrator, S. M., & Kim, S. H. S. (2000). The effects of other technologies on literacy and literacy learning. In M. L.
Kamil, P. B. Mosenthal, P. D. Pearson, & R. Barr (Eds.), Handbook of reading research (pp. 774-776). Mahwah, NJ: Erlbaum.
Karasu, M. (2013). Diyaloğa dayalı öğretim stratejilerinin okuma tutum ve becerilerini geliştirmeye etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Karatay, H. (2007). İlköğretim Türkçe öğretmeni adaylarının okuduğunu anlama becerileri üzerine alan araştırması. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Karlsson, J., Broek, P., Helder, A., Hickendorff, M., Koorneef A., & Leijenhorst, L. (2018). Profiles of young readers: Evidence from thinking aloud while reading narrative and expository texts. Learning and Individual Differences, 67, 105–116.
Kispal, A. (2008). Effective teaching of inference skills for reading. Literature review. Reserach report DCSF-RR031. London: DCSF. Kozleski, E. B. (1989). Improving oral reading performance through self-monitoring and strategy training. Reading Improvement, 26(4), 305–312.
Kracl, C. (2012). Review or true? Using higher-level thinking questions in social studies instruction. The Social Studies, 103, 57- 60.
Krippendorff, K. (1995). On the reliability of unitizing continuous data. Social Methodolgy, 25, 47-76.
Kudret, Z. B., & Baydık, B. (2016). Başarılı ve başarısız dördüncü sınıf okuyucularının okuduğunu anlama ve özetleme becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 317-346.
Kuruyer, H. G., & Özsoy, G. (2016). İyi ve zayıf okuyucuların üstbilişsel becerilerinin incelenmesi: bir durum çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2), 771-788.
Laberge, D., & Samuels, S. J. (1974). Toward a theory of automatic information processing in reading. Cognitive Psychology, 6, 293-323.
Laing, S. P., & Kamhi, A. G. (2002). The use of think-aloud protocols to compare ınferencing abilities in average and belowaverage readers. Journal of Learning Disabilities, 35(5), 437-448.
Lau, K. (2018). Language skills in classical chinese text comprehension. Journal of Psycholinguist Research, 47(1):139-157.
Logan, G. D. (1988). Toward a instance theory of automatization. Psychological Review, 95(4), 492-527.
Logan, G. D. (1997). Automaticity and reading: Perspectives from the instance theory of automatization. Reading & Writing Quarterly: Overcoming Learning Difficulties, 13(2), 123-146.
Macceca, S. (2007). Reading strategies for social studies. Huntington Beach, CA: Shell Education. Magliano, J. P., & Millis, K. K. (2003). Assessing reading skill with a think-aloud procedure and latent semantic analysis. Cognition and Instruction, 21(3), 251-283.
Mather, P., & McCarthy, R. (2009). The art of critical reading: Brushing up on your reading, thinking, and study skills (2. ed.). Boston: McGraw-Hill Education.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook-qualitative data analysis (2. ed.). London: Sage Publications.
Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (2003). Uluslararası okuma becerilerinde gelişim projesi-PIRLS 2001 ulusal rapor. Ankara: MEB.
Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (2010). Uluslararası öğrenci değerlendirme programıPISA 2009 ulusal ön raporu. Ankara: MEB.
Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2015). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı-PISA 2012 araştırması ulusal nihai raporu. Ankara: MEB.
Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2016). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı-PISA 2015 ulusal raporu. Ankara: MEB.
Moffett, J., & Wagler, B. J. (1983). Student-centered language arts and reading, k-13: A handbook for teachers (3. ed.). Boston: Houghton Mifflin.
Oster, L. (2001). Using the think-aloud for reading instruction. The Reading Teacher, 55(1), 64-69.
Özbay, M., & Özdemir, B. (2012). Okuduğunu anlama sürecinde çıkarım yapma becerisinin işlevi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 17-28.
Özenici, S., Kınsız, M., & Seçkin, H. (2011). Çıkarımda bulunma becerisi ve çıkarımların okuma-anlama sürecindeki işlevi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1665-1681.
Özek, Y., & Civelek, M. (2006). A study on the use of cognitive reading strategies by ELT students. The Asian EFL Journal, 14, 1- 26.
Palinscar, A. S., & Brown, A. L. (1984). Reciprocal teaching of comprehension-fostering and comprehension-monitoring activities. Cognition and Instruction, 1(2), 117-175.
Palinscar, A. S., Brown, A. L., & Martin, S. M. (1987). Peer interaction in reading comprehension instruction. Educational Psychologist, 22(3), 231-253.
Pardo, L.S. (2004). What every teacher needs to know about comprehension. The Reading Teacher, 58(3), 272-280.
Pasterfield M., Clarke S.A., & Thompson A. R. (2019). The development of a self-help intervention to build social confidence in people living with visible skin conditions or scars: A think-aloud study. Scars, Burns & Healing, 5, 1-8.
Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods (3. ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Persson, U. B. (1994). Reading for underslanding: An empirical contrihution to the metacognition of reading comprehension. Sweden: Linkoping University, Department of Education and Psychology. Pilten, G. (2007). Ana fikir bulma stratejisi öğretiminin ana fikir bulma ve okuduğunu anlamaya etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Pritchard, R. (1990). Cultural schemata and processing strategies. Reading Research Quarterly, 25(4), 273-295.
Ryan, M. P. (1984). Monitoring text comprehension: Individual differences in epistemological standards. Journal of Educational Psychology, 76(2), 248-258.
Seçkin, H., Özenici, S., & Kınsız, M. (2011). Okuma anlama sürecinde yapılan çıkarım türleri ve kategorileri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1494-1509.
Schunk, H., & Zimmerman, B. J. (1994). Self regulation of learning and performance. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Someren, M. W., Barnard, Y. F., & Sandberg, J. A. C. (1994). The think aloud method: A practical guide to modelling cognitive processes. London: Academic Press.
Stadnik, A. M. (2018). Individualized categories of verbal reports in classroom think-aloud translation tasks. In M. Pawlak, & A. Wiertelak (Eds.), Challenges of second and foreign language education in a globalized world (pp. 153-166). Switzerland: Springer International Publishing.
Swanson, B. B. (1988). Strategic preferences of good and poor beginning readers. Reading Horizons, 28(4), 255-262.
Tabaoda, A., & Guthrie, J. T. (2006). Contributions of students questioning and prior knowledge to construction of knowledge from reading information text. Journal of Literacy Research, 38(1), 1-35.
Temizkan, M. (2007). İlköğretim ikinci kademe Türkçe derslerinde okuma stratejilerinin okuduğunu anlama üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Tennent, W., Stainthorp, R., & Stuart, M. (2008). Assessing reading at key stage 2: Sats as measures of children's inferential abilities. British Educational Research Journal, 34(4), 431-446.
Wade, E. S. (1990). Using think alouds to assess comprehension. The Reading Teacher, 43(7), 442-451.
Wang, H. (2018). Testing lecture comprehension through listening-to-summarize cloze tasks. Singapore: Springer.
Wang, Y. (2016). Reading strategy use and comprehension performance of more successful and less successful readers: A thinkaloud study. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 16(5),1789–1813.
Williams, J. P. (2002). Reading comprehension strategies and teacher preparation. In A. E. Farstrup, & S. J. Samuels (Eds.), What research has to say about reading instruction (pp. 243-260). Newark, DE: International Reading Association.
Williams, J. P. (2005). Instruction in reading comprehension for primary-grade students. The Journal of Special Education, 39(1), 6-18.
Wilhelm, J. D. (2001). Improving comprehension with think-aloud strategies. New York: Scholastic Inc. Yaylı, D. (2010). A think-aloud study: Cognitive and metacognitive reading strategies of elt department students. Eurasian Journal of Educational Research, 38, 234-251.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, K. (2010). İşbirlikli öğrenme yönteminin okumaya ilişkin bazı değişkenler üzerindeki etkisi ve yönteme ilişkin öğrenci-veli görüşleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yıldırım, K. (2012). Öğretmenlerin öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerini değerlendirmede kullanabilecekleri bir sistem: barrett taksonomisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 45-58.
Yıldırım, K., Yıldız, M., Ateş, S., & Rasinski, T. V. (2010). İlköğretim beşinci sınıf Türk öğrencilerin metin türlerine göre okuduğunu ve dinlediğini anlama düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1855-1891.
Yıldız, C. (2010). Okuma ve anlama öğretimi. C. Yıldız (Ed.) içinde, Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi (ss. 115-152). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
Zhang, L. J., Gu, P. Y., & Hu, G. (2008). A cognitive perspective on Singaporean primary school pupils’ use of reading strategies in learning to read in English. British Journal of Educational Psychology, 78(2), 245–271.