Eğitim Programları ve Öğretim Alanında Tamamlanmış Doktora Tezlerinin İçerik Analizi (2006- 2017

Bu araştırmanın amacı Türkiye’de eğitim programları ve öğretim alanında tamamlanan doktora tezlerinin dağılımını ve tezlerde en sık karşılaşılan eksiklikleri saptamaktır. Araştırmada, betimsel yöntem benimsenmiş ve çalışma grubunu 324 doktora tezi oluşturmuştur. Tezler 2006-2017 yılları arasında tamamlanmış olma ve Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi’nden erişime açık olma ölçütleri kullanılarak belirlenmiştir. Veri toplama tekniği dokuman inceleme, veri toplama aracı ise 31 maddelik bir kontrol listesidir. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Doktora tezleri genellikle öğretme ve öğrenme süreci üzerine yoğunlaşmıştır. Öğretme stil ve yaklaşımları, eleştirel düşünme, üst bilişsel beceriler, iş-birliğine dayalı öğrenme, yapılandırmacılık gibi konu başlıkları sıkça görülmektedir. Verilerin önemli kısmı yükseköğretim düzeyinde ve öğretmenlik meslek derslerinde toplanmıştır. Branş bazında en fazla çalışma yabancı dil alanında verilmiştir. En sık tercih edilen araştırma yöntemi karma araştırma ve en sık tercih edilen araştırma deseni taramadır. Veri toplama aracı olarak yalnızca ölçek/anketin kullanıldığı araştırmalar en büyük grubu oluşturmaktadır. Tezlerin ayrıntılı incelenmesiyle birlikte en fazla eksik gözlenen bölüm yöntem olmuştur. Yöntemi önem, problem durumu ve özet takip etmiştir.

The Content Analysis of Doctoral Dissertations Completed in the Field of Curriculum and Instruction (2006-2017)

The purpose of this research is to determine the distribution of doctoral dissertations in the field of curriculum and instruction programs in Turkey, and to determine the most common shortcomings. In this study, descriptive method was adopted, and the study group consisted of 324 doctoral dissertations. Dissertations have been determined by using the criteria of being completed between 2006-2017 and being accessible from Council of Higher Education (YOK) National Dissertation Center. The data collection technique is document review, and the data collection tool is a 31-item checklist. Content analysis was used when analyzing data. Doctoral dissertations were generally focused on teaching and learning process. Topics such as teaching styles and approaches, critical thinking, metacognitive skills, collaborative learning and constructivism were frequently selected. A significant part of the data was collected at higher education level and in teaching vocational courses. Foreign language was the most frequent branch studied. The most preferred research method was mixed method and the most preferred research design was survey. The dissertations using only scale / questionnaire as data collection tool composed the largest group. With more detailed analysis of dissertations, the most deficient part was found in method section. The method was followed by justification, background of the problem, and summary.

PDF

___

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (2013). Tez yazım yönergesi. [Pdf belgesi]. http://egitim.ankara.edu.tr/wpcontent/uploads/sites/347/2017/01/TEZ-YAZIM-YÖNERGESİİ.pdf adresinden erişilmiştir.
Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (2017). Tez önerisi hazırlama yönergesi. [Pdf belgesi]. http://sosbilens.ankara.edu.tr/files/2013/02/tezhazirlamayonergesi.pdf adresinden erişilmiştir.
Bakioğlu, A. ve Gürdal, A. (2001). Lisansüstü tezlerde danışman ve öğrencilerin rol algıları: Yönetim için göstergeler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21), 9-18.
Başman, M., Uluman, M. & Tunç, E. B. (2018). Eğitim bilimleri alanındaki lisansüstü tezlerde varsayım kullanımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 736-751.
Bayraktar, H. ve Girgin, S. (2018). Türkiye’den 2005-2018 yılları arasında eğitim bilimleri alanında örgütsel adanmışlık konusunda yapılan lisansüstü çalışmaların incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(77), 239-254.
Bıkmaz-Hazır, F., Aksoy, E., Tatar, Ö. ve Atak-Altınyüzük, C. (2013). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan doktora tezlerine ait içerik çözümlemesi (1974-2009). Eğitim ve Bilim, 38(168), 288-303.
Creswell, J. W. (2014). Research desing: Qualitatite, quantitative and mixed method approaches. Thousand Oaks, CA: Sage.
Çelik, E., Gedik, N., Karaman, G., Demirel, T. ve Göktaş, Y. (2014). Eğitim makalelerinde karşılaşılan hatalar ve bunların reddedilmeye etkileri. Scientometrics, 98(3),1837-1853.
Eskici, M. ve Çayak, S. (2018). Eğitim bilimleri anabilim dalında yapılan yüksek lisans tezlerine genel bir bakış. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 211-226.
European University Association (2009). European universities – Looking forward with confidence (Prague Declaration). Brussels: European University Association.
Fazlıoğulları, O. ve Kurul, N. (2012). Türkiye’deki eğitim bilimleri doktora tezlerinin özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 43-75.
Felbinger, C. L., Holzer, M., & White, J. D. (1999). The doctorate in public administration: Some unresolved questions and recommendations. Public Administration Review, 59(5), 459–464.
Gömleksiz, M. N. ve Bozpolat, E. (2013). Eğitim programları ve öğretim alanındaki lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7), 457-472. doi: 10.9761/JASSS1769
Güven, M., Aslan, B. ve Akyol, E. Y. (2017). Türkiye’de psikolojik danişma ve rehberlik alaninda yapilan doktora tezlerinin incelenmesi (2000-2016). Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(3), 136-147.
Horzum, T., Şahin, F., Gök, E., Yurttaş-Kumlu, G., Şahin, D., Yanış, H., Tüzün, Ü. ve Hacıoğlu, Y. (2016). Sosyal bilimler alanlarında hazırlanan tezler için raporlaştırma önerileri: Bir tez nasıl yazılmalıdır? GEFAD, 36(3), 489-521.
Karaca, O. ve Demirhan, G. (2018). Türkiye’de eğitim yönetimi alanında yazılan lisansüstü tezlerin metodolojik incelemesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(15), 1-20.
Karakoç, B., Özpolat, E.T. ve Kara, K. (2018). Türkiye’de öğretmen yetiştirme konusunda yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (1987-2017). Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(24), 313-333. doi: 10.29329/mjer.2018.147.17
Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel. Kaya, Ç., Yazıcı, A. Ş., Deliveli, K. ve Hoşgörür, V. (2016). Türkiye’de eğitim denetimi alanında yapılan lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 38-51.
Kozikoğlu, İ. ve Senemoğlu, N. (2016). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan doktora tezlerinin içerik analizi (2009- 2014). Eğitim ve Bilim, 40(182), 29-41. doi: 10.15390/EB.2015.4784 Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (2018). Tez hazırlama ve yazma kılavuzu. [Pdf belgesi]. https://www.erbakan.edu.tr/storage/files/department/egitimbilimlerienstitusu/tez_yazim_kilavuz.pdf adresinden erişilmiştir.
Nyquist, J. N. (2010). The PhD a tapestry of change for the 21st century. Change: The Magazine of Higher Learning, 34(6), 12- 20. doi: 10.1080/00091380209605564
Ortaş, İ. (2005, 6 Nisan). Üniversitelerin yeni öğretim döneminde eğitim modelleri sorgulanmalıdır. [Blog yazısı]. www.netyorum.com/sayi/162/20050406-08.htm adresinden erişilmiştir.
Ozan, C. ve Köse, E. (2014). Eğitim programları ve öğretim alanındaki araştırma eğilimleri. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 116-136.
Şenyurt, S. ve Özkan, Y. (2017). Eğitimde ölçme ve değerlendirme alanında yapılan yüksek lisans tezlerinin tematik ve metodolojik açıdan incelenmesi. İlköğretim Online, 16(2), 628-653. doi: 10.17051/ilkonline.2017.304724
Tosuntaş Ş. B., Emirtekin E. ve Süral İ. (2019). Eğitim ve öğretim teknolojileri konusunda yapılan tezlerin incelenmesi (2013- 2018). Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(2), 277-286. Doi: https://doi.org/10.5961/jhes.2019.330
Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. (2017). Tez yazım kılavuzu. [Pdf belgesi]. http://lisansustu.trabzon.edu.tr/Files/ckFiles/lisansustu-trabzon-edutr/Süreçler%20ve%20Formlar/Tez%20Yazım/Tez%20Yazımı_Yazım%20Kılavuzu.pdf adresinden erişilmiştir
Usher, R. (2002). A diversity of doctorates: Fitness for the knowledge economy? Higher Education Research and Development Journal, 21(2), 143-154.
Yağan, S. A. ve Çubukçu, Z. (2019). Eğitim programları ve öğretim bilim dalı doktora programlarının öğrenci ve öğretim üyesi görüşlerine göre değerlendirilmesi. Turkish Studies Educational Sciences, 14(4), 1861-1885. doi: 10.29228/TurkishStudies.23300
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yükseköğretim Kurulu (2010, 7 Mayıs). Doktora eğitimi yeterlikleri. [Yükseköğretim yeterlilikler çerçevesi]. http://tyyc.yok.gov.tr/?pid=35 adresinden erişilmiştir.