Türkçe ve Almanca Arasındaki Sözde Eş Değerler

Dünya, küreselleşmenin bir sonucu olarak gittikçe küçülürken, ülkeler, diller, kültürler ve toplumlar birbirine yakınlaşmaktadır. Bu yakınlaşmayla birlikte diller arasında kelime alışverişi artmakta, gün geçtikçe daha fazla yabancı kökenli ortak kelime dil içerisinde kendine yer edinmektedir. Bu tür kelimelerin yapısal ve anlamsal benzerliklerine olan farkındalık da buna paralel olarak artmaktadır. Fakat göz ardı edilmemelidir ki, yapı olarak birbirine benzeyen kelimeler -özellikle akraba olmayan diller arasında- bazen anlam alanı olarak birbiriyle örtüşmeyebilir, zamanla içerisinde bulundukları topluma, kültüre, ekonomik ve sosyolojik yapıya uygun yeni anlamlar kazanarak anlam alanı olarak çıkış dilden uzaklaşabilirler. Bu açıdan bir kelime, yapı itibarıyla farklı dillerde aynı ya da benzer olsa da, kelimenin kullanım alanlarını, içinde bulunduğu dile, kültüre ve sosyolojik yapıya bağlı olarak değerlendirmek, sağlıklı bir iletişim için ön koşuldur. Farklı dillerde hatta aynı dil içerisindeki diyalektler arasında yapı ve ses özellikleri bakımından birbirine benzeyen, fakat anlamları farklı olan kelimeler, özellikle yabancı dil öğreniminde ve öğretiminde yanlış anlaşılmalara neden olarak iletişim bozukluklarına, çeviri alanında ise hatalara yol açabilmektedir. Sözde eş değer olarak nitelendirilen bu kelime gruplarına dikkat etmek, kelimelerin ses ve yapı özelliklerinin yanı sıra anlam alanlarına da hâkim olmak, yabancı dil öğretiminde ve öğreniminde benzerliklerden yola çıkarak yapılabilecek hataları veya eksiklikleri en aza indirger. Aynı zamanda iki dil arasındaki benzerlikler, dil öğrenmeye çalışan öğrencinin dile ilgisini ve merakını artıracağı için dil öğreniminde bir avantaja çevrilebilir. Sözde eş değer kelimeler için yaratılan farkındalık çeviri alanında da semantik açıdan eş değer bir çeviriyi olanaklı kılar. Çalışmada, ilk olarak sözde eş değerler konusunun karşılaştırmalı dil bilimindeki yeri, önemi ve sınıflandırılması üzerine yapılan teorik saptamalar aktarılacak, sonrasında uygulamalı olarak, Almancada Duden ve Wahrig, Türkçede Türk Dil Kurumunun Büyük ve Güncel Sözlüklerinden hareketle Almanca ve Türkçe arasındaki sözde eş değer kelimeler üzerinde durulacaktır. Çalışmayla amaçlanan, iki dil arasındaki sözde eş değer kelimelerin tespit edilebildiği kadarıyla aktarılması ve konuyla alakalı ayrıntılı çalışmalara örnek teşkil etmektir.

False Friends between Turkish and English

While the world is getting smaller and smaller as a result of globalization, countries, languages, cultures and societies are getting closer to each other. Therefore word transfer among different languages increases gradually and day by day more words with foreign roots settle into different languages. Awareness against structural and lexical resemblance of such kind of words seems to be developing. However, it should not be disregarded that the words that are structurally similar to each otherespecially the ones which don t share the same language familytend to differ in meaning and adopt new meanings as a consequence of social, cultural, economic and sociological aspects and to digress totally from the source language. In this regard, even though a word has structurally similar or same meaning in different languages, it is a pre-condition for a effective communication to evaluate this word s lexical field regarding cultural and social structure and the language in which it exists.In two different languages or even among the dialects of a single language, it is common to find words that resemble each other in terms of their structural or vocal properties, although the meanings of these words are relatively different. These words constitute problems in foreign language teaching and learning by causing confusion and misinterpretation, plus lead to mistakes in the field of translation. Paying attention to these words called false friends and being well informed of their structural and vocal properties may minimize the risk of making mistakes which mainly occur as a result of co-called similarities. The false friends , particularly the ones in two different languages can be turned into an advantage, as they encourage the curiosity and interest of the foreign language learners. Additionally, creating awareness of false friends makes it semantically possible to reach an equivalent rendering in the realm of translation. In this study, theoretical results based on the importance and classification of false friends in comparative literature will be studied at first and then with the help of Duden and Wahrig Dictionaries for German and Büyük ve Güncel Sözlük of Turkish Language Association for Turkish, false friends among Turkish and German languages will be practically examined. The aim of this study is to reveal some false friends among these two languages and to be a precursor to the future relevant studies..

PDF

___

Arak, Hüseyin (2010). Almanca Öğreniminde ve Öğretiminde Köprü Dil İngilizceden Olumlu Transfer Örnekleri.
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal Of International Social Research, 2010/3. S.50-60.
Ersoy, Feyzi (2007). Çuvaş Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde Yalancı Eş Değerler. Türkbilig 2007/14. S. 60-68.
Hayward, Timothy / André Moulin (1984). False Friends invigorated. Hartmann R.K. (Ed.). LEXeter83 Proceedings, Papers from International Conference on Lexicography at Exeter, 9-12 Eylül 1983. Tübingen: Max Niemeyer Verlag. S. 190-198.
İmer, Kamile (1990). Dil ve Toplum. Ankara: Gündoğan Yayınları.
Kroschewski, Annette (2000). False friends und true friends: Ein Beitrag zur Klassifizierung des Phänomens der intersprachlich-heterogenen Referenz und zu deren fremdsprachendidaktischen Implikationen. Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag.
Özen, Ümit (1999). Internationalismen: Konzeption einer interlexikologischen Theorie. Dargestellt am Beispiel der Ergebnisse einer empirischen Auswertung von türkischen Zeitungstexten. Dissertation, Siegen Universität.
Resulov, Asker (1995). Akraba Diller ve Yalancı Eş Değerler Sorunu. Türk Dili, 1995/524. S. 916-924.
Topalova, Antoanita (1997). Falsche Freunde im Klassenzimmer: Fehler beim Internationalismen-Gebrauch deutschlernenden Bulgaren. Info-DaF 24/5. S. 661-666.
Ülkü, Vural (1991). Yabancı Kelimeler-Yerlileşmiş Kelimeler ve Uluslararası Kelimeler. Türk Dili, 1991/476. S. 81-87.
Wahrig, Gerhard (2001). Deutsches Wörterbuch. Neu herausgegeben von Renate Wahrig-Burfeind. Gütersloh, München: Bertelsmann Lexikon Verlag.
İnternet Kaynakları
DUDEN (2013). 20.03.2014 tarihinde http://www.duden.de/ adresinden erişildi.
Nişanyan Sözlük, Çağdaş Türkçenin Etimolojisi (2015). 16.03.2015 tarihinde http://www.nisanyansozluk.com/ adresinden erişildi.
Seelbach, Heiko (2002). Was sind Falsche Freunde? Eine Darstellung des Phänomens. 20.03.2014 tarihinde http://www.gesellschaftstherapie.de/extras/false_friends_2002.pdf adresinden erişildi.
TDK. Büyük Türkçe Sözlük (t.y.). 20.03.2014 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ bts&view=bts adresinden erişildi.
TDK. Güncel Türkçe Sözlük (t.y.). 20.03.2014 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ gts&view=gts adresinden erişildi.
TDK. Türk Lehçeleri Sözlüğü (t.y.). 19.03.2015 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ lehceler&arama=lehceler&guid=TDK.LHC.550abce5c5eeb7.73281653 adresinden erişildi.
Viorel, Elena (1998). Falsche Freunde im Eurolateinischen Kontext. Sprachreport dergisi 1. S. 6-8. 20.03.2014 tarihinde http://ids-pub.bsz-bw.de/files/886/Sprachreport_14_1998_1.pdf adresinden erişildi.