İslam Resminde Leylâ ve Mecnûn ve Fuzûlî'nin Leylâ ve Mecnûn Öyküsünün Resimli Örnekleri

İslam Resmi'nde Leylâ ve Mecnûn ve Fuzûlî'nin Leylâ ve Mecnûn Öyküsünün Resimli Örnekleri konulu çalışmanın kapsamını, öykünün İstanbul Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi başta olmak üzere yurtiçi ve yurtdışı müze, kütüphane ve özel koleksiyonlardaki resimli kopyaları oluşturmaktadır. Arap, Fars ve Türk edebiyatlarında sıklıkla ele alınan konunun bilinen en erken resimli örnekleri Nizâmî'nin resimli elyazmalarında karşımıza çıkar. Çalışmada ilk olarak 16. yüzyıla kadar Doğu edebiyatında farklı kültür ve dönemlerde pek çok yazar tarafından yorumlanan Leylâ ve Mecnûn hikayesinin yurtiçi ve yurtdışı müze, kütüphane ve özel koleksiyonlardaki resimli örnekleri incelenerek Fuzûlî'nin yapıtından öncesine ait görsel yorumlardaki ikonografik gelişim belirlenecektir. Bu görsel geçmiş ve çağdaşı yapıtların oluşturduğu tarihi arka plan, Fuzûlî'nin Leylâ ve Mecnûn Mesnevîsî'nin resimlerin sınıflandırılması ve anlamlandırılması için kullanılacaktır. Resimlerin metinle olan ilişkileri çözümlenerek geleneksel ikonografik şema ile arasındaki benzerlik ve farklılıklar saptanacaktır. 16. yüzyıl Divan edebiyatının resimli örneklerinde bir aşk mecazı olarak Leylâ ve Mecnûn imgelerinin resmedilmesinde metinresim ilişkisinden yola çıkarak nakkaşların ikonografide oluşturdukları özgün dil tartışılacaktır.

Layla and Majnun in Islamic Painting and Illustrated Copies of Fuzûlî's Layla and Majnun

Layla and Majnun in Islamic Painting and Illustrated Copies of Fuzûlî's Layla and Majnun entitled study includesillustrated copies of Layla and Majnun, both in the İstanbul Topkapi Palace Museum Library as well as illustratedcopies in museums, libraries and private collections in Turkey and elsewhere. The story is frequently foundin Arabic, Persian and Turkish literature. There are known illustrated examples of Nizâmî's manuscripts. Thefirst part of our study will survey most of the interpretations in different cultures and time periods the storyof Layla and Majnun in eastern literature until the 16th century which are found in domestic and internationalmuseums, libraries and private collections. Through the analysis of earlier works the development of the visuallanguage of Fuzuli will be made clear. This analysis will use, in order to understand and classify the illustrations ofFuzuli's Masnavi's Layla and Majnun a historical context that consist of both earlier and contemporary works. Indeciphering the relationship between text and the image the differences and resemblances between the traditionaliconographic schemas will be ascertained. The painters' iconographic approach will be discussed through the theanalysis of depictions of Layla and Majnun, which function as a metaphor for love, in illustrated examples from16th century Divan literature and through the study of the relationship between text and image.

PDF

___

Adamova, A.T. (1996). Persian Painting and Drawing of the 15th-19th Centuries from the Hermitage Museum (Exhibition Catalogue). St. Petersburg.
Akalay, Z. (1979). XVI. Yüzyıl Nakkaşlarından Hasan Paşa ve Eserleri, I. Milletlerarası Türkoloji Kongresi. 3. Türk Sanatı Tarihi- İstanbul (ss.607-25). İstanbul.
Aksu, H. (1988). İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'nde Bulunan Minyatürlü, Resimli, Şekilli, Cedvelli, Plan ve Haritalı (Türkçe-Arapça-Farsça)Yazmalar. Sanat Tarihi Yıllığı, X: 19-62.
Bağcı, S. (2003). Konya Mevlânâ Müzesi Resimli Elyazmaları, Konya: Konya ve Mülhakatı Eski Eserleri Sevenler Derneği.
Bağcı, S., Filiz Ç., Günsel. R., Zeren T. (2006). Osmanlı Resim Sanatı, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
Binney, E. ve Walter D. (1979). Turkish Treasures from the Collection of Edwin Binney, Portland, Oregon.
Blochet, E. (1932-33). Les Enluminures des Manuscrits turques de la Bibliothéque Nationale, 2c. Paris.
Brend, B. (2003). Perspectives on Persian Painting. Illustrations to Amir Khusrau's Khamseh, London: RoutledgeCurzon.
Çağman, F. (1979). XVI. Yüzyıl Sonlarında Mevlevi Dergahlarında Gelişen Bir Minyatür Okulu. I. Milletlerarası Türkoloji Kongresi, 3. Türk Sanatı Tarihi-İstanbul (ss.651-677.). İstanbul.
Derman, G. (1989). Resimli Taş Baskı Halk Hikâyeleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Fuzûlî. (2000). Leylâ ve Mecnûn. Muhammed Nur Doğan (Haz.,Metin, Düzyazıya Çeviri, Notlar ve Açıklamalar).
İstanbul: Yapı Kredi Yayınları Kazım Taşkent Klasik Yapıtlar Dizisi. Gölpınarlı, A. (1948). Fuzûlî Divanı. İstanbul.
Grube, E. J. (1972). Islamic Paintings from the 11th to 18th Centuries in the Collections of Hans P. Kraus, New York.
Huri, S. (1970). Leyla and Mejnun by Fuzûlî. London.
İnal, G. (1995). Türk Minyatür Sanatı (Başlangıcından Osmanlılara Kadar), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
İpekten, H. (1999). Fuzûlî Hayatı Sanatı ve Eserleri. Ankara.
Karahan, A. (1999). Arap, Fars ve Türk Edebiyatlarında Leylâ ve Mecnûn Temi. Mehmet Kalpaklı (Haz.). Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler içinde, (ss.147-152.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Karatay, F. E. (1961). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Kataloğu I-II. İstanbul.
Levend, A.S. (1959). Arap, Fars ve Türk Edebiyatlarında Leylâ ve Mecnûn Hikâyesi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Macit, M. (2006). Âşıkane Mesneviler. Talat Halman (Ed). Türk Edebiyatı Tarihi II içinde (ss.62-68), Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Marzolph, U. (2001). Narrative Illustration in Persian Lithographed Books. Leiden: Brill.
Milstein, R. (1990). Miniature Painting in Ottoman Baghdad. California: Mazda Publishers.
Minorsky, V. (1958). The Chester Beatty Library A Catalogue of the Turkish Manuscripts and Miniatures. Dublin.
Pala, İ. (2004). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları.
Richard, F. (1997). Splendeurs persanes Manuscrits du XIIe au XVIIe, siécle Bibliothéque nationale de France. Paris.
Robinson, B.W. (1980). Persian Paintings in the John Rylands Library, London.
Ruhrdanz, K. (1982). Islamische Miniaturhanschriften aus den Bestäden der DDR IV. Wissentschaftlische Zeitschrift Universität Halle,XXVII, H.35: 107-114.
Schmitz, B. (1992). Islamic Manuscripts in the New York Public Library. New York-Oxford.
Simpson, M. S. (1997). Sultan Ibrahım Mırza's Haft Evreng: A Princely Manuscript from Sixteenth Century, Washington: Yale University Press.
Soucek, P. P. (1971). Illustrated Manuscripts of Nizami's Khamsah: 1386-1482. Doktora Tezi. New York University, New York.
Stchoukine, I. (1966). La Peinture urques d'après les Manuscrits Illustrès ( I re partie de Suleyman Ier à Osman II 1520-1622). Paris.
Tanındı, Z. (2001). Osmanlı Yönetimindeki Eyaletlerde Kitap Sanatı. Ortadoğu'da Osmanlı Dönemi Kültür İzleri Uluslar arası Bilgi Şöleni Bildirileri, 25-27 Ekim 2000 Hatay-28 Ekim 2000 İskenderun: Bildiriler (ss.501- 508, 767-770). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
Tezcan, G. (2007). Alî Şîr Nevâyî Hamse ve Divanlarının Resimleri: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'ndeki Örnekler. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Titley, N. (1977). M. Miniatures from Persian Manuscripts: A Catalogue and Subject Index of Paintings in the British Library and the British Museum. London: British Museum Publications.
Titley, N. (1981). Miniatures from Turkish Manuscripts: A Catalogue and Subject Index of Paintings in the British Library and the British Museum, London: British Museum Publications.
Uluç, L.(2006). Türkmen Valiler, Şirazlı Ustalar, Osmanlı Okurlar. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
Yavuz, K.(2005). Leylâ ile Mecnûn Hikâyesinin Edebiyattaki Yeri, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 2, 4: 57-69.