Anzaklar ve Çanakkale: Anzak Günlüklerindeki Gerçekler

Avustralya ve Yeni Zelanda birliklerinden oluşan ve Çanakkale savaşlarına katılan Anzak askerlerinin pek çoğu, yakınlarına yazdıkları mektuplarda ve tuttukları günlüklerde, savaşlarla ilgili gözlemlerini, cephedeki yaşam ve savaş koşullarını, Türk askerlerine ilişkin değerlendirmelerini, kişisel duygu ve düşüncelerini ayrıntılı olarak ifade etmişlerdir. Çanakkale savaşları ile ilgili olarak Avustralya ve Yeni Zelanda'da yayınlanmış olan resmî veya özel tarih anlatımlarında bu asker mektup ve günlüklerine yer yer atıflar yapılmış olmasına karşın, ülkemizdeki akademik yayınlarda, Anzak günlüklerine yeterince atıf yapılmadığı görülür. Esasında, er olarak savaşlara katılmış olan Anzakların günlükleri, basit ve özentisiz bir anlatımla yazılmış olup, çok daha ayrıntılı ve gerçekçidir. Resmî belgelerde veya üst düzey Anzak komutan anlatımlarında görülmeyen ayrıntılar ve gerçekçi gözlemler, bu mektup ve günlüklerde ifadesini bulmaktadır. İşte bu makalenin amacı, mektup ve günlüklerin içerdiği anlatımlar bağlamında, Anzakların Çanakkale savaşılarına bakışını, Türk askerlerine ilişkin gözlem ve değerlendirmelerini, savaşlarla ilgili duygu ve düşüncelerini, ulusal kimlik arayışlarını ve yeni öz farkındalıkların bilincine varmalarını irdelemek ve ortaya koymaktır.

The Anzacs and Gallipoli: Facts in Anzac Diaries

A remarkable number of the Anzac soldiers that were affiliated to the Australian and New Zealander army units and took part in the Gallipoli campaign, wrote down and described in detail in their letters and diaries their own thoughts and feelings about the battles, the Turkish soldiers, and the living and fighting conditions at the front. In the official and personal historical accounts on Gallipoli, published in Australia and New Zealand, Anzac letters and diaries have often been referred to though somewhat selectively, but one does not see much reference made to them in Turkish academic publications. As a matter of fact, especially the letters and diaries belonging to ordinary Anzac soldiers are much more detailed and factual although they seem to have been written haphazardly and in a plain style. Many details and truthful accounts, which one does not find in official documents or in the Anzac commanders' narratives, are contained in these letters and diaries. Therefore, the main concern of this article is to demonstrate and discuss by focusing on a number of Anzac letters and diaries the Anzacs' perspective of the Gallipoli battles, their thoughts and feelings about the Turkish soldiers, their search for a national identity, and their growing sense and awareness of a new self.

PDF

___

I. Günlükler ve Mektuplar
Pte Raymond Danvers Baker. MS-2010/20.The Auckland War Memorial Museum Library, Auckland.
Sgt A.D. Callow. MS-10865. The State Library of Victoria, Melbourne.
Pte Argyle Campbell. MS-Papers-8614. The National Library of New Zealand, Wellington.
F/O John Duder. MS-1160. The Auckland War Memorial Museum Library, Auckland.
Pte Thomas Rees England. MS-Papers-11439-2. The National Library of New Zealand, Auckland.
Pte Herbert Everett. MS 2005/32. The Auckland War Memorial Museum Library, Auckland.
Pte Sidney James Goodyear. MS-2007-25. The Auckland War Memorial Museum Library, Auckland.
Tpr James Philip Guy. MS-2004/2. The Auckland War Memorial Museum Library, Auckland.
Pte W.J. Hutchinson. 1DRL372. The Australian War Memorial Library, Canberra.
Pte James McAhan. PR-01885. The Australian War Memorial Library, Canberra.
Pte Frank Ezekiel McKenzie. 96/13. The Auckland War Memorial Museum Library, Auckland.
Lt Hector Roy McLarty. 3DRL3339. The Australian War Memorial Library, Canberra.
Sgt J.D. McLeod. MS-Papers-1382. The National Library of Auckland, Auckland.
Pte A. McMillan. MS-10473. The State Library of Victoria, Melbourne.
Lt Ernest W. Newton. MS- 921. The Auckland War Memorial Museum Library, Auckland.
MajGen Sir George Richardson. MS-257. The Auckland War Memorial Museum Library, Auckland.
Sgt B.N. Sandilands. MS-Papers-1405. The Alexander Turnbull Library, Wellington.
Pte Fabian (Fay) Sperry. MS-99/92. The Auckland War Memorial Museum Library, Auckland.
Pte Arthur Hartley Taylor. MS-12286. The State Library of Victoria, Melbourne.
II. Diğer Kaynaklar
Adil, S. (2001-2005). "Çanakkale Hatıraları." Çanakkale Hatıraları. Bas. Haz.: M. Martı. 3 cilt. İstanbul: Arma Yayınları: I, 115-173.
Aker, Ş. (2001-2005). "Çanakkale-Arıburnu Savaşları ve 27. Alay." Çanakkale Hatıraları. Bas.Haz.: M. Martı. 3 cilt. İstanbul: Arma Yayınları: I, 175-296.
Andrews, E.M. (1993). The Anzac Illusion: Anglo-Australian Relations during World War I Cambridge:Cambridge University Press.
Carlyon, L.A. (2003). Gallipoli. London: Bantam Books.
Conk, C. (2001-2005). "Çanakkale Conkbayırı Savaşları." Çanakkale Hatıraları. Bas.Haz.:. M. Martı. 3 cilt.İstanbul: Arma Yayınları: II,198-296.
Eşref, R. (2001-2005). "Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal İle Mülakat." Çanakkale Hatıraları. Bas. Haz. M. Martı. 3 cilt. İstanbul: Arma Yayınları: III, 15-61.
Farwell, B. (1999). The Great Boer War. Ware, Hertfordshire: Wordsworth Editions.
Fromkin, D. (1989). A Peace to End All Peace: The Fall of the Ottoman Empire and the Creation of the Modern Middle East. New York: Avon.
Glubb, J. B. (1959). Britain and the Arabs: A Study of Fifty Years, 1908 to 1958. London: Hodder and Stoughton.
James, R. R. (1974). Grand Strategy: Gallipoli. London: Pan Books.
Karaduman, Alev. (2011). "Recognising the Other: Identities in Conflict at Gallipoli." Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 15 (2011 Güz): 139-147.
Kemal (Atatürk), M. (2001-2005). "Anafartalar Muharebelerine Ait Hatıralar." Çanakkale Hatıraları. Bas. Haz. M. Martı. 3 cilt. İstanbul: Arma Yayınları: I, 35-113.
Moorehead, A. (2002). Gallipoli. New York: Perennial-HarperCollins.
Pretorius, F. (1998). The Anglo-Boer War, 1899-1902. Cape Town: Struik.
Robertson, J. (1990). The Tragedy and Glory of Gallipoli: Anzac and Empire. London: Leo Cooper.
Williams, J. F. (1999). Anzacs, the Media and the Great War. Sydney: University of New South Wales Press.