Ahmet Midhat Efendi’nin Kaleminden Kültür, Kimlik ve Algı Ekseninde Solyotlar

Kaleme aldığı eserleriyle modern Türk edebiyatının öncülerinden olan Ahmet Midhat Efendi, eserlerini kurgularken pek çok farklı kaynaktan faydalanmış, alıntılar yapmıştır. Ahmet Midhat Efendi'nin yazınsal kaynaklarından biri de Osmanlı coğrafyası ve tarihidir. Yazar, Arnavutlar Solyotlar romanında bir aşk hikâyesinin arka planında adı geçen toplumların günlük yaşamlarına, düğün-nişan adetlerine, eğlence anlayışlarına ve örfi hukuk düzenlerine yer vermiştir.Bu çalışma tarihi bir kavim olarak nitelendirilebilecek Solyotların Ahmet Midhat Efendi'nin kaleminden kültür, kimlik ve algı değerleri ekseninde hangi ögelerinin ele alındığına odaklanmıştır. Bu bağlamda Solyot kimliğini tanımlayan birlik bilinci, askeri toplum olma, kadınların erkeklerle birlikte yaşam içerisinde eş roller üstlenmesi gibi ögeler tespit edilirken Solyot kültüründe eğlence anlayışının gelişmiş olduğu görülmüştür. Ayrıca Solyotların özel günlerine ait ritüeller, yemek fasıllarına müziğin ve dansın eşlik etmesi gibi kendilerine özgü birtakım gelenekgöreneklerin olduğu belirlenmiştir. Eserde Solyotların yaşamın farklı cephelerini algılama biçimlerine ilişkin de detaylar da verilmiş; evlilik, adalet, namus gibi kavramların Solyot toplumundaki karşılığı detaylı olarak aktarılmıştır.Yazınsal değer açısından ilk dönem eserleri arasında değerlendirilebilecek Arnavutlar Solyotlar, Osmanlı coğrafyasındaki bir gayrimüslim toplumun kültür ve yaşayışına dair aktardığı derin ve hacimli bilgilerle kültür tarihi açısından büyük önem taşımaktadır

Soliot’s Culture, Identity and Perception from Ahmet Midhat’s Perspective

Ahmet Midhat Efendi, one of the pioneers of modern Turkish literature, has written numerous books by making use of many diverse sources. Ottoman geography and history are among his sources. In Arnavutlar Solyotlar, the author not only tells a love story, but also talks about Soliot daily life, wedding-engagement traditions, their understanding of entertainment, and customary laws.This study focuses on the culture, identity and values of the Soliots, who can be characterized as a historical tribe, from Ahmet Midhat’s perspective. In this context, while the characteristics of Soliot identity such as: unity, being a military community, women’s assuming equal roles in life with men is seen, the presence of a highly developed sense of entertainment in this culture is also observed. Furthermore, Soliots have some particular traditions like rituals on special days, and music and dance that accompany their feasts. In the novel, how Soliots perceive different aspects of life is delineated in detail, and concepts such as marriage, justice, honor are presented. Arnavutlar Solyotlar is among the author’s early works. However, the novel is highly significant in cultural history due to its profound and extensive details about the culture and life of a non-Muslim society within the Ottoman geography

___

  • Ahmet Midhat (2002). Arnavutlar Solyotlar. Demir Bey Yahut İnkişâf – ı Esrar. Fenni Bir Roman yahut Amerika Doktorları. Bütün Eserleri Romanlar IX. Ankara: TDK Yayınları
  • Enginün. İ. (2006). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e yeni Türk edebiyatı. İstanbul: Dergah Yayınları
  • Geertz. C. (2010). Kültürlerin yorumlanması. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları
  • Gökçek. F. (2006). Osmanlı kapısında büyümek. İstanbul: İletişim Yayınları
  • Jelavıch. B. (2009). Balkan tarihi 18. ve 19. yüzyıllar. İstanbul: Küre Yayınları
  • Kerman. Z. (2006). “Ahmet Midhat Efendi”. Tanzimat edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları
  • Koz. S. (2002). “Ahmet Midhat Efendi’nin Eserleri”. Kitaplık. S. 54. s. 162-173
  • Okay. O. (2008). Batı medeniyeti karşısında Ahmet Midhat Efendi. İstanbul: Dergah Yayınları
  • Parla. J. (2006). “Rakım Efendi’den Nurullah Bey’e Cemaatçi Osmanlılıktan Cemiyetçi Türk Milliyetçiliğine Ahmet Midhat Romancılığı”. Merhaba ey muharrir. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları
  • Tanpınar. A.H. (2001). 19uncu asır Türk edebiyatı tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi
  • Timur. K. (2004). “Arnavutlar-Solyotlar Romanında Hıdırellez Günü ve Nevruz Bayramı”. Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş – ı Veli araştırma merkezi dergisi. S: 29. (Ulaşım adresi: http://www.hbektasveli.gazi.edu.tr/dergi_dosyalar/29-27-31.pdf )
  • Timur. T. (2002). Osmanlı – Türk romanında tarih. toplum ve kimlik. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları