SAĞLIK ÇALIŞANLARININ İŞE YABANCILAŞMA DÜZEYLERİNİ ÖLÇMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA: ÜNİVERSİTE, KAMU VE ÖZEL HASTANE FARKLILIKLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME1

İşe yabancılaşma, çalışanın ürettiği şeylerle kendini bütünleştirememesidir. Bu çalışmanın amacı, Ankara'nın metropolitan bölgesinde faaliyet gösteren bir üniversite hastanesi, bir kamu hastanesi ve bir özel hastanede çalışanların işe yabancılaşma düzeylerini belirleyerek bulunan sonuçları hastane türlerine ve mesleki duruma göre karşılaştırmaktır. Araştırmanın evrenini; bu üç hastaneden seçilmiş olan, 01.12.2015- 17.03.2016 veri toplama zamanında çalışmakta olan hekim, hemşire, diğer sağlık personeli ve idari personel oluşturmaktadır. Evrenin bilinen örneklem yöntemi ile 493 kişiye ulaşılarak, bu sayı hastanelere göre tabakalandırılmıştır. Bu amaçla, veri toplama aracı olarak kullanılan ankette iki bölüm bulunmaktadır. İlk kısımda demografik sorular bulunurken, diğer kısımda "İşe Yabancılaşma Ölçeği" yer almaktadır. Toplanan verilerin analizinde, hastanelere göre işe yabancılaşma düzeyleri arasında farklılık bulunup bulunmadığı saptamak için ANOVA testi uygulanmıştır. Daha sonra, bulunan farklılıkların hangi gruplar arasında gerçekleştiğini öğrenmek için LSD testi uygulanmıştır. Araştırma sonucuna göre, özel hastanedeki sağlık çalışanlarının işe yabancılaşma düzeyleri en düşük bulunurken, üniversite ve kamu hastanesindeki sağlık çalışanlarının işe yabancılaşma düzeyleri orta çıkmıştır. Bunun yanı sıra meslek gruplarına göre yabancılaşma düzeyleri karşılaştırıldığında kamu hastanesinde hekimlerin işe yabancılaşma düzeyleri oldukça düşük bulunmuştur. Üniversite hastanesi ve özel hastane işin genel işe yabancılaşma ortalamaları arasında ise anlamlı farklılık bulunmamıştır

A SURVEY TO MEASURE THE LEVEL OF WORK ALIENATION OF HEALTHCARE PROFESSIONALS: A REVIEW OF UNIVERSITY, PUBLIC AND PRIVATE HOSPITAL DIFFERENCES

Work alienation means that employeee can not integrate him/herself with what the employee produces. The aim of this study is to compare the results found by determining the alienation levels of employees working in a university hospital, a public hospital and a private hospital, operating in the metropolitan area of Ankara, based on the type of hospital and occupational status. The universe of the research; the physician, nurse, other health professional and administrative personnel who are working at the time of data collection, which are selected from these three hospitals and are in the data collection time of 01.12.2015 - 17.03.2016. The population of the universe has been reached to 493 by the known sampling method and this number has been stratified according to the hospitals. For this purpose, the questionnaire used as a data collection tool has two sections. In the first part demographic questions are found, while in the other part "Work Alienation Scale" is included. In the analysis of the collected data, the ANOVA test was applied to determine whether there was any difference between the levels of withdrawal according to the hospitals. Then, the LSD test was applied to find out which groups the differences were found. According to the results of the research, the alienation levels of the health professionals in the private hospital are lowest while the alienation levels of the health professionals in the university and public hospitals are moderate. Moreover, when the levels of work alienation are compared according to occupational groups, the levels of work alienation of physicians in public hospital are found to be very low. There was no significant difference between the work alienation averages of university and private hospital

PDF

___

Aiken, Michael-Hage, Jerald (1966), “Organizational Alienation: A Comparative Analysis”, American Sociological Review, 31(4), pp.497-507.
Akgül, Aziz- Çevik, Osman (2003), İstatistiksel Analiz Teknikleri, Eskişehir: Emek Ofset Baskı.
Alpar, Reha (2014), Uygulamalı İstatistik Ve Geçerlik-Güvenirlik: Spor, Sağlık Ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle, 3. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık. Altunışık, Remzi- Coşkun, Recai- Bayraktaroğlu, Serkan-Yıldırım,
Engin (2012), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, 7.Baskı, Adapazarı: Sakarya Kitabevi.
Atalay, Meltem (2013), Kurumsal Ataletin Yabancılaşma ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon.
Babür, Serpil (2009), Turizm Sektöründe Örgütsel Yabancılaşma: Antalya Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerine Yönelik Bir Araştırma, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
Bonjean, Charles M.-Grimes, Micheal D. (1970), “Bureaucracy and Alienation: A Dimensional Approach”, Social Forces, 48(3), pp.365-373.
Boz, Mehmet- Garipağaoğlu, Burçak Ç. (2016), “Alienation and Anger Relation in Educational Organizations (Şişli Technical and Industrıal VHS)”, Journal of Human Sciences, 13(1), pp.261-276.
Büyüköztürk, Şener (2006), Veri Analizi El Kitabı, 6. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Corlett, J. Angelo (1988), “Alienation in Capitalist Society”, Journal of Business Ethics, 7(9), pp.699- 701.
Demirkıran, Mustafa-Taşkaya, Serap-Yorulmaz, Mehmet (2016), “The Effects of Psychological Contract Violations in Organizations on Organizational Trust and Alienation: An Application in the Healthcare Sector”, Sanitas Magisterium, 2(2): pp.85-95.
Durmaz, Merve (2015), “Sağlık Çalışanlarında Yabancılaşma Düzeyi: Isparta Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
Erdem, Mustafa (2014), “The Level of Quality of Work Life to Predict Work Alienation”, Educational Sciences: Theory and Practice, 14(2), pp.534-544.
Fettahlıoğlu, Tamara (2006), Örgütlerde Yabancılaşmanın Yönetimi: Kahramanmaraş Özel İşletme ve Kamu Kuruluşlarında Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
Gutmann, David (1977), The Cross-Cultural Perspective: Notes Toward a Comparative Psychology of Aging. Handbook of the Psychology of Aging, New York: Van Nostrand Reinhold.
Gürsoy, Fadile (2014), Sağlık İşletmeleri Personelinin İşe Yabancılaşma Düzeyi: Van İli Örneği, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. GÜSBEED, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi Cilt: 8, Sayı: 21, Yıl: 2017 GUEJISS, Gümüşhane University Electronic Journal of The Institute of Social Sciences Volume: 8, Number: 21, Year: 2017 128 128
Huang, Li-Chen, Weizheng-Ding, Shiqing-Ma, Yuan-Na, Chaohong (2016), “Exploring the Effects of Active Job Characteristics on Employee’Work Alienation and Work Performance-Employment Form as Moderator”, Journal of Residuals Science & Technology, 13(7), pp.1-7.
Israel, Joachim (1971), Alienation: From Marx to Modern Sociology: A Macrosociological Analysis, New York: Allyn and Bacon.
Kalaycı, Şeref (2006), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 2.Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kanten, Pelin -Ülker, Funda (2014), “Yönetim Tarzının Üretkenlik Karşıtı İş Davranışlarına Etkisinde İşe Yabancılaşmanın Aracılık Rolü”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 32(1), ss.16-40.
Karahan Aysun T. (2014), Algılanan Örgütsel Destek ve Lider-Üye Etkileşiminin İşe Yabancılaşma Üzerine Etkisi, Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Kaynak, Ramazan-Toklu, Arzu Tuygun-Elci, Meral- Toklu İsmail Tamer (2016), “Effects of Occupational Health and Safety Practices on Organizational Commitment, Work Alienation and Job Performance: Using the PLS-SEM Approach”, International Journal of Business and Management, 11(5), pp. 146-166.
Kohn, Melvin L. (1976), “Occupational Structure and Alienation”, American Journal of Sociology, 82(1), pp.111-130.
Kuru, Fatih (2009), Küresel Mali Kriz Kapsamında İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları ve Örgütsel Yabancılaşma Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Mau, Rosalind Y. (1992), “The Validity and Devolution of a Concept: Student Alienation”, Adolescence, 27(107), pp.731.
Mottaz, Clifford J. (1981), “Some Determinants of Work Alienation”, The Sociological Quarterly, 22(4), pp.515-529.
Mücedili, Büşra-Erdil, Oya (2013), “Pozitif Organizasyonel Bilim Üzerine Bir Araştırma: İşe Cezbolmanın Organizasyonel Çıktılara Etkileri”, 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon
Kongresi, 30 Mayıs-1 Haziran, Kütahya, ss. 176-181.
Öcal, Hülya-Barın, Nurgül (2016), “Örgütlerde Otantik Liderlik Davranışının İşe Yabancılaşma ile İlişkisi: Bursa İli Dericilik Sektöründe Bir Araştırma”, İş, Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 18(2), ss.67-94.
Özbek, Mehmet F. (2011), “Örgüt İçerisindeki Güven ve İşe Yabancılaşma İlişkisinde Örgüte Uyum Sağlamanın Aracı Rolü”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), ss.231-248.
GÜSBEED, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi Cilt: 8, Sayı: 21, Yıl: 2017 GUEJISS, Gümüşhane University Electronic Journal of The Institute of Social Sciences Volume: 8, Number: 21, Year: 2017 129 129
Özbudun, Sibel- Markus, George- Demirer, Temel (2008), Yabancılaşma ve… Ankara: Ütopya Yayınevi.
Özer, Özlem-Uğurluoğlu, Özgür-Saygılı, Meltem-Songur, Cuma (2017), “The Impact of Work
Alienation on Organizational Health: A Field Study in Health Sector”, International Journal of Healthcare Management, pp.1-7.
Özkoç, Aziz G. (2016), “Job Autonomy and Work Alienation: Organizational and Occupational Identification as a Mediator”, European Journal of Business and Management, 8(11), pp.61- 73.
Özler, N. Derya-Dirican, Meltem Ö. (2015), “Örgütlerde Yabancılaşma ile Tükenmişlik Sendromu Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 39(39), ss.291-309.
Rayce, Signe L.-Holstein, Bjørn E. Holstein-Kreiner, Svend (2009), “Aspects of Alienation and Symptom Load Among Adolescents”, The European Journal of Public Health, 19(1), pp.79- 84.
Saleem, Abdul-Bani-ata, Hussam (2014), “Theme of Alienation in Modern Literature”, European Journal of English Language and Literature Studies, 2(3), pp.67-76.
Seeman, Melvin (1959), “On the Meaning of Alienation”, American Sociological Review", 24(6), pp.783-791.
Seeman, Melvin (1967), “On the Personal Consequences of Alienation in Work”, American Sociological Review, 32(2), pp.273-285.
Sezer, İsa C. (2007), Endüstri İlişkileri ve Yabancılaşma, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Shantz, Amanda-Alfes, Kerstin-Bailey, Catherine-Soane, Emma (2015), “Drivers and Outcomes of Work Alienation Reviving a Concept”, Journal of Management Inquiry, 24(4), pp.382-393.
Sulu, Seyfettin-Ceylan, Adnan-Kaynak, Ramazan (2010), “Work Alienation as a Mediator of the Relationship between Organizational Injustice and Organizational Commitment: Implications for Healthcare Professionals”, International Journal of Business and Management, 5(8), pp.27.
Şimşek, Mehmet Ş-Çelik, Adnan- Akgemici, Tahir-Fettahlıoğlu, Tamara (2006), Örgütlerde Yabancılaşmanın Yönetimi Araştırması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, ss.569-587.
Tanrıverdi, Haluk-Kılıç, Neslihan (2016), “Algılanan Örgütsel Destek ve Örgütsel Yabancılaşma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E- Dergisi, 1(1), ss.1-18.
GÜSBEED, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi Cilt: 8, Sayı: 21, Yıl: 2017
GUEJISS, Gümüşhane University Electronic Journal of The Institute of Social Sciences Volume: 8, Number: 21, Year: 2017 130 130
Taştan, Seçil-İşçi, Emre-Arslan, Burcu (2014), “Örgütsel Destek Algısının İşe Yabancılaşma ve Örgütsel Bağlılığa Etkisinin İncelenmesi: İstanbul Özel Hastanelerinde Bir Çalışma”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, ss.121-138.
Tummers, Lars-Bekkers, Victor-Van Thiel, Sandra-Steijn, Bram (2015), “The Effects of Work Alienation and Policy Alienation on Behavior of Public Employees”, Administration & Society, 47(5), pp.596-617.
Tutar, Hasan (2010), “İş Gören Yabancılaşması ve Örgütsel Sağlık İlişkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(1), ss.175-204.
Tükel, İrem (2012), “Modern Örgütlerde Yabancılaşma ve Kafka’nın ‘Dönüşüm’ Romanının Bu Bağlamda Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), ss.34-50.
Usul, Hayrettin-Atan, Aysel (2014), “Sağlık Sektöründe Yabancılaşma Düzeyi”, KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 16(26), ss.1-10.
Yalçın, İbrahim-Koyuncu, Seçkin C. (2014), “Örgütsel Yabancılaşma Olgusunun İş Tatmini Üzerine Etkisi Niğde İlinde Bir Araştırma”, KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 16(26), ss.86-94.
Yetiş, Zühal (2013), Kamu Hastanelerinde Çalışan Hemşirelerde İşe Yabancılaşma, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
Yuill, Chris (2011), “Forgetting and Remembering Alienation Theory”, History of the Human Sciences, 24(2), pp.103-119.
Yumuk, Yurdanur (2011), Otel İşletmelerinde İşe Yabancılaşmanın İş Tatmini Üzerine Etkisi: Nevşehir İlinde Bir Uygulama, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir.
Yüksel, Hasan (2014), “Yabancılaşma Kavramı Paralelinde Emeğin Yabancılaşması ve Sonuçları”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), ss.159- 188. Zadeh, Jamileh Mahdi-Mehdi, Kahouei-Omran, Cheshmenour-Sajjad,
Sangestani (2016), “Work Ethics, Organizational Alienation and Justice Among Health Information Technology Managers”, Materia Socio-Medica, 28(3), pp. 224-228.
Zhang, Guangxi-Chan, Andrew-Zhong, Jianan -Yu, Xiaofen (2016), “Creativity and Social Alienation: The Costs of Being Creative”, The International Journal of Human Resource Management, 27(12), pp. 1252-1276.
Ziller, Robert (1969), “The Alienation Syndrome: A Triadic Pattern of Self-Other Orientation”, Sociometry, 32(3), pp. 287-300.