Yusuf Zafer Can UĞURHAN, Mesude Canan ÖZTÜRK

TÜKETİCİLERİN SOSYAL SORUMLULUK DAVRANIŞLARININ KURUMLARIN SOSYAL SORUMLULUK EYLEMLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI İLE İLİŞKİSİ: ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Günümüzde özellikle artan rekabet ortamıyla birlikte kurumların varlıklarını devam ettirebilmeleri zorlaşmıştır. Bu bağlamda kurumlar, hem bu rekabet ortamında varlıklarını sürdürebilmek hem rekabet avantajı sağlayabilmek hem de müşterilerini ellerinde tutabilmek için kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleriyle ilgilenmeye başlamışlardır. Fakat kurumların bu sosyal sorumluluk faaliyetleri, paydaşların istek ve beklentilerine göre şekillenmesi konusunda zayıf kalabilmektedir. Zayıf kalan bir faaliyet hem kurumların paydaşlarının sorunlarına çözüm üretememekte hem de harcanan çabaların boşa sarf edilmesine neden olabilmektedir. Bu noktada kurumların paydaşlarını iyi bir şekilde analiz etmesi önem kazanmaktadır. Diğer taraftan tüketici sosyal sorumluluk davranışı, tüketicilerin bilinçli bir şekilde satın alma kararı verirken, ürün ya da hizmet satın alırken yansıttıkları davranış biçimleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada bu davranış biçimlerinin, tüketicilerin kurumların sosyal sorumluluk eylemlerine yönelik tutumları ile ilişkisinin olup olmadığı incelenmiştir. Çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılmış ve veriler anket yöntemi aracılığıyla toplanmıştır. Tüketicilerin sosyal sorumluluk davranışlarının ve onların kurumların sosyal sorumluluk eylemlerine yönelik tutumlarının cinsiyet, yaş, sınıf, gelir ve gider durumu değişkenleri bağlamında farklılaşıp farklılaşmadığı irdelenmiştir. Sonuç olarak bazı anlamlı farklılıklarla birlikte tüketicilerin sosyal sorumluluk davranışları ile onların kurumların sosyal sorumluluk eylemlerine yönelik tutumları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Tüketici Sosyal Sorumluluk Davranışı, Tüketici Tutumu

THE RELATION OF CONSUMERS’ SOCIAL RESPONSIBILITY BEHAVIOURS TOWARDS CONSUMERS’ ATTITUDE OVER CORPORATIONS’ SOCIAL RESPONSIBILITY IMPLEMENTATIONS: A RESEARCH ON STUDENTS OF ANADOLU UNIVERSITY

Today, especially with increasing competition, it has become difficult for institutions to continue their lives. In this context, institutions have begun to take care of corporate social responsibility activities in order to be able to sustain their assets in this competitive environment and to provide competitive advantage and not to lose customers. However, the social responsibility actions of corporation may remain weak in shaping them in accordance with the wishes and expectations of the stakeholders. An activity that remains weak cannot create solutions to the problems of the stakeholders of the corporation and can cause the efforts to be wasted. At this point, it is important to analyze the stakeholders of the corporations in the best way. On the other hand, consumer social responsibility behavior stands as a form of behavior that consumers reflect to their activities while they decide to purchase a good or service and purchase them consciously. In this study, it is analyzed whether these forms of behavior have significant relationships with the consumers' attitudes towards social responsibility actions of the corporation or not. Quantitative research method is used in the study and data is collected through questionnaire method. It is also analyzed whether the social responsibility behaviors of the consumers and their attitudes towards social responsibility actions of the corporations differed according to gender, age, class, income and expenditure variables. As a result, together with some significant differences, a significant relationship is found between the consumers’ social responsibility behaviors and their attitudes towards their social responsibility actions.

Keywords:

Corporate Social Responsibility, Consumer Social Responsibility Beavior, Consumer Attitude,

PDF

___

AKKOYUNLU, Gonca Şükriye ve KALYONCUOĞLU, Selma (2013). İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk çalışmalarının marka algısı üzerine etkisinin değerlendirilmesi, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7 (3), s.125-144.
ALTUNIŞIK, Remzi; COŞKUN, Recai; BAYRAKTAROĞLU, Serkan; YILDIRIM, Engin (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri spss uygulamalı, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
AYDIN, Bülent (2013). Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin müşteri bağlılığına etkisi: Yiyecek içecek sektöründe bir uygulama, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
BAŞER, Umut (2015). Kurumsal sosyal sorumluluk algısı üzerine bir araştırma, Yaşar Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
BIRTH, Gregory and ILLIA, Laura (2008). Communicating csr: practices among switzerland’s top 300 companies, Corporate Communications: An International Journal, 13 (2), p.182-196.
CARROLL, Archie (1991). The pyramid of corporate social responsibility: Toward the moral management of organizational stakeholders, Business Horizons, 34 (4), p.39-48.
CARROLL, Archie and BUCHHOLTZ, Ann (2009). Business and society, ethics and stakeholder management, Mason: South-Western Pub.
CARROLL, Archie (2015). Corporate social responsibility: the centerpiece of competing and complementary frameworks, Organizational Dynamics, 44 (1), p.87-96.
ÇELİK, Yasemin (2013). Çalışanların işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine yönelik algısı ve iş tatmini arasındaki ilişki ve bir araştırma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
DEREN VAN HET HOF, Seçil ve ÇABUK, Didem (2009). Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Editörler, Mehmet Işık ve Mustafa Akdağ. Dünden Bugüne Halkla İlişkiler, Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları, s. 53-73.
EROL, Mikail; ELAGÖZ, İsmail; ŞAHBAZ, Ahmet (2010). Sosyal sorumluluk anlayışının işletmelerde düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 46 (1), s.58-65.
İBİCİOĞLU, Hasan; DALĞAR, Hüseyin; KAYA, Mehmet (2009). Kurumsal yönetişimin işletmelerin kredi notları üzerine etkisi: basel II perspektifinden bir bakış. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 29 (1), s.1-14.
KAYA, Harun (2008). Demografik özelliklerin kurumsal sosyal sorumluluk algılaması üzerindeki rolü: bandırma yerelinde bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (11), s.96-110.
KOTLER, Philip and LEE, Nancy (2006). Corporate social responsibility, New Jersey: Wiley&Sons Inc.
KOZANLIOĞLU, Büke (2010). Sürdürülebilir temelli kurumsal sosyal sorumluluk projelerinin tüketici tercihleri üzerine etkisi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
LANTOS, Geoffrey (2001). The boundaries of strategic corporate social responsibility. Journal of Consumer Marketing, 18 (7), p.595-632.
LAWRENCE, Anne; WEBER, James; POST, Jemie (2005). Business and society: stakeholders, ethics, public policy, New York: McGraw Pub.
LEIGH, James; MURPHY, Patrick; ENİS, Ben (1988). A new approach to measuring socially responsible consumption tendencies, Journal of Macromarketing, 8(1), p.5-21.
NIELSEN, Anne and THOMSEN, Christia (2009). Investigating csr communication in smes: a case study among danish middle managers. Business Ethics: A European Review, 18 (1), p.83-93.
ÖKSÜZ, Burcu (2014). Halkla ilişkiler ve kurumsal sosyal sorumluluk ilişkisi, Selçuk İletişim Dergisi, 8 (3), s.55-75.
ÖZDEMİR, Erkan ve TOKOL, Tuncer (2008). Kadın tüketicilere yönelik pazarlama stratejileri, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8 (2), s.57-80.
ÖZTÜRK, Mesude Canan (2013). Kurumsal sosyal sorumluluk kavramı ve gelişimi, Editörler, Mesude Canan ÖZTÜRK. Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, s.2-30.
PODNAR, Klement (2008). Communicating Corporate Social Responsibility, Journal of Marketing Communications, 14 (2), p.75–81.
ROBERTS, James (1996). Will the real socially responsible consumer please step forward?, Business Horizon, 39 (1), p.79-83.
SABUNCUOĞLU, Zeyyat (2004). İşletmelerde halkla ilişkiler, Bursa: Alfa Aktüel.
WEBSTER, Frederick (1975). Determining the characteristics of the socially conscious consumer, Journal of Consumer Research, 2 (3), p.188-196.
YURDAKUL, Işıl (2013). Evren ve örneklem, Editörler, Edile Aşkım KURT, Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, s. 75-91.