OSMANLI SON DÖNEM ŞEYHULİSLAMLARINDAN MUSA KÂZIM EFENDİ’NİN “SAFVETU’L-BEYAN FÎ TEFSİRİ’L-KUR’AN” ADLI ESERİNDE İŞARÎ YORUMLAR

Bu çalışmada Osmanlı devletinde tasavvuf yolunu benimsemiş şeyhulislamlardan biri olan Musa Kâzım Efendi’nin, “Safvetü’l-Beyan Fî Tefîri’l- Kur’an” adlı eserinde yer alan işarî yorumlar tespit ve tahlil edilmiştir. Bu sayede birçok yönden incelenen “Safvetü’l-Beyan Fî Tefîri’l- Kur’an” adlı eser işarî yorumlara yer vermesi nedeniyle tasavvuf ilmi yönünden de incelenerek bu alandaki boşluk giderilmiştir. Bu çalışma ile aynı zamanda disiplinler arası bütünlüğün sağlanması, tefsirin özgünlüğünün ortaya çıkarılması da amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Şeyhulislam Musa Kâzım Efendi, “Safvetü’l-Beyan Fî Tefîri’l- Kur’an” Tasavvuf, İşarî Yorum

ESOTERIC COMMENTS IN THE BOOK OF SAFVETÜ’L BEYAN FÎ TEFSÎRİ’L QUR’AN OF MUSA KAZIM EFENDI, A SHAYKH AL-ISLAM OF THE LAST PERIOD OF OTTOMAN

In this study, esoteric comments were determined and analyzed in “Safvetü’l-Beyan Fî Tefsîri’l- Kur’an” which is the work of Musa Kazım Efendi who was a Shaykh al Islam, adopted the path of Sufism in Ottoman. Thus, “Safvetü’l-Beyan Fî Tefsîri’l- Kur’an”, which was examined many ways, examined in terms of the science of Sufism because of giving place to esoteric comments, the gap in this field has been filled. Also, providing the integrity interdisciplinary, revealing the originality of the tafsir are aimed.

Keywords:

Shaykh al-Islam Musa Kazım Efendi, “Safvetü’l-Beyan Fî Tefsîri’l- Kur’an”, Esoteric Comment,

PDF

___

Akpınar, Ali, “İşarî Tefsir ve Kuşeyri (ö. 465/1072)'nin Besmele Tefsiri”, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Ankara, 2002.
Ateş, Süleyman İşarî Tefsir Okulu, Ankara, 1974.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Büyük Tefsir Tarihi, Bilmen Yayınevi, İstanbul, 1974.
Cömert, Derya, Seyhülislam Musa Kâzım Efendi’nin Hayatı, Eserleri Ve Tefsirdeki Metodu, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Basılmamış Y. Lisans Tezi, Ankara, 2006.
Çetinkaya, Bayram Ali, “Musa Kazım Efendi'nin Dini, Siyasi Ve Felsefi Düşüncesi”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XI/2 – 2007.
İsfehani, Rağıb, Müfredat, (tah.. Safvan Adnan Davûdi), Daru‟ş- Şamiye, Beyrut, 1996.
Gördük, Yunus Emre, “İşarî Tefsirin Mahiyeti, Şer'i Temelleri Ve Bâtıni Yorumdan Farkı”, Marife, Yaz 2011.
Gürer, Ahmet Şamil, “İttihat Ve Terakki‟nin Bir “Fırka Şeyhülislâmı” Arayışı Ve Musa Kâzım Efendi‟nin Şeyhülislâmlığa Getirilişi” Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/4 Fall 2010.
Koca, Ferhat, Şeyhulislam Musa Kazım Efendi’nin Hayatı ve Fetvaları, Rağbet Yayınevi, İstanbul, 2002.
------------------- , “Musa Kazım Efendi”, TDİA, İstanbul, 1998.
Musa Kazım Efendi, Safvetü’l-Beyan Fî Tefsîri’l- Kur’an, Matbaa-i Amire, İstanbul, 1336.
Tahirul Mevlevi, Edebiyat Lugatı, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1973.
Sülün, Murat, “Osmanlı Tefsir Geleneğinde Kur' an'a İşarî Yaklaşımlar”, Başlangıçtan Günümüze Türklerin Kur'an Tefsirine Hizmetleri, -Tebliğler Ve Müzakereler- Tartışmalı İlmi Toplantı, 21-22 Ekim 201, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, İstanbul, 2012.
Şimşek, Selami, “Tortumlu Şeyhülislâm Mûsâ Kâzım Efendi‟nin Bazı Tasavvuf Kavramlarına İlişkin Düşünceleri”, Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014/3, c. 3, sayı: 5.
Uludağ, Süleyman, “İşarî Tefsir”, DİA, İstanbul, 1998.
Zerkânî, Muhammed Abdu‟l-Azim, Menâhilu’l-İrfân, Dâru‟l- Fikr, Beyrut, 1988.
Zehebî, Muhammed Hüseyin, et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn, Dâru İhyai‟t- Turâsi‟l-Arabî, Kahire, 1986.