KUR'ÂN KISSALARINDA UKÛBÂTA DAİR AYETLERİN TEFSİRLERDEKİ YANSIMALARI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER

Kur'an'da önceki peygamberlerin şeriatlarındaki cezai yaptırımlarla ilgili bilgiler vardır. Ulema, şer'u men kablenâ delilini feri delillerden saymıştır. Bu delil, kıssalarda ve önceki şeriatlardaki uygulamalara dayanır. Ulema, çözemedikleri ya da hükmünü bulamadıkları bazı meselelerde bu delile dayanmıştır. Kimi sorunların çözümünde bu delilden yararlanılmıştır. Bu makalede de Kur'ân'da yer alan kıssalardaki ceza hukukuyla alakalı yaptırımlara ve onlara dayanılarak tesis edilen hükümlere değinilmiştir. Bu bağlamda kısas, kasâme, zina, livâta, hırsızlık ve yol kesicilik ile ilgili cezalar incelenmiştir. Konu, kıssalarla sınırlı tutulmuş, tefsir, hadis ve fıkıh eserlerinden yararlanılmış ve kimi saptamalara yer verilmiştir. Böylece yürürlükte tutulanlar ile ilga edilen ve yenisi getirilen cezai müeyyidelerin belirlenmesi hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kur'ân- Kıssa - Ceza - Kısas - Hırsızlık - Zina

THE ASSESSMENTS ON THE REFLECTIONS IN THE INTERPRETATION BOOKS OF THE VERSES ABOUT PUNISHMENT IN THE QUR’AN STORIES

There are a lot of criminal data related to the previous messengers in their religious law in the Qoran. The religious scientists of Islam had accepted the evidence of 'previous messengers religious laws' as secondary evidence in Islamic Law. This evidence is based on the practices of the previous religious laws. The religious scientists had gone on this evidence in some problems that whom can not solve or can not find their sentence. It had been put account from this evidence on solving some problems. In this article it had been touched on the sanctions and the sentences related to the criminal laws in the Qoranic stories. In this context it had been examined the criminals related to the retaliation /qısâs, qasâme, fornication, gay, robbery and waylaid. The subject had been limitted only Qoranic stories, utilized the boks of tafseer, hadith, and fıqh, and given place to thesome inferences. Thus, it had been aimed at finding out the criminal sanctions bringing in force, and removed from force, and bringin its new shape.

Keywords:

Qoran - Story - Punisment - Qısâs - Robbery - Fornication,

PDF

___

Acar, Abdullah, "Bir İctihad Kaynağı Olarak Kur'ân Kıssaları", İslam Hukuku Araş. Dergisi, Sayı:9, Yıl:2007. ---------, Bir İctihad Kaynağı Olarak Kur'ân Kıssaları, Şelçuk Üniv. SBE.
(Yayınlanmamış Doktora Tezi), Konya 2005.
Akgündüz, Ahmet, "Fürû", DİA, TDV Yay., 1. bs, İstanbul. Akalın, Hamdi, İslam Ceza Hukukunda Hırsızlık Suçu ve Çalınan Malla İlgili İhtilaflar, Ankara Ü. SBE (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2006. el-Âmidî, Allâme Ali b. Muhammed, el-İhkâm Fî Usûli'l-Ahkâm, Tah.
Abdurrezzak Afîfî, Dâru's-Samîî, 1. bs, Riyad 1424 / 2003, c. I-IV.
Atay, Hüseyin, Dinde Reformun Yöntemi ve Bir Örnek: Hırsızlık, Ankara Üniv. İlahiyat F. Dergisi, Yıl: 2002, c. XLIII, Sayı: 2.
Ateş, Süleyman, Kur'ân Ansiklopedisi, Kur'ân Bilimleri Araştırma (Kuba) Vakfı Yay., 1.bs, İstanbul, c. I-XXX. ---------, Yüce Kur'ân'ın Çağdaş Tefsiri, Yeni Ufuklar Neşriyat, 1. bs, İstanbul, , c. I-XI. Ateş, Ali Osman, İslam'a Göre Cahiliye Devri ve Ehl-i Kitap Örf ve Âdetleri, Beyan Yay., 1. bs, İstanbul 1996.
Aktan, Hamza, "Kazf", DİA, TDV Yay., 1. bs, Ankara 2002.
Bardakoğlu, Ali, "Hırsızlık", DİA, TDV Yay., 1. bs, İstanbul 1998. ---------, "Kasâme", DİA, TDV Yay., 1. bs, İstanbul 2001.
Abdülkadir Ata, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 3. bs, Beyrut 1424/2003, c. I-X.
Bozkurt, Nebi, "Fuhuş", DİA, TDV Yay., 1.bs, İstanbul 1996. el-Buhârî, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail b. İbrahim el-Cu'fî (ö. 256/870), el-Câmiu's-Sahîh, el-Matbaatü'l-Kübrâ el-Emîriyye, Bulak 1311, c. I-IX. el-Cassâs, Ebu Bekr Ahmed b. Ali er-Razi (ö. 370/980), Ahkâmu'l-Kur'ân, Tah.
M. es-Sâdık Kamahâvî, İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, Beyrut 1985, c. I-V.
Çalışkan, İbrahim, İslam Hukukunda Ceza Kavramı ve Hadd Cezaları, Ankara Ü. İlahiyat F. Dergisi, c. XXXI, Sayı: 40.Yıl Özel Sayısı. Dağcı Şamil, İslam Ceza Hukukunda Şahıslara Karşı İşlenen Müessir Fiiller, Ankara 1986. ---------, "Kısas", DİA, TDV Yay., 1. bs, Ankara 2002. ed-Dârekutnî, Ali b. Ömer (ö.385), Sünenu'd-Dârekutnî, Tah. Adil Ahmed
Abdulmevcud-Ali M. Muavvız, Dâru'l-Marife, 1. bs, Beyrut 1422/2001, c. I-IV. ed-Dervîş, Abdurrahman b. Abdullah el-Abdülkerim, eş-Şerâiu's-Sâbika ve Medâ Hucciyyetihâ fi'ş-Şerâii'l-İslâmî, 1. bs, Riyad 1410.
Döndüren, Hamdi, "Adam Öldürmek"; "Hırsızlık"; "Kasame"; "Kısas"; "Yol Kesicilik"; "Zina", ŞİA, Şamil Yay., 1.baskı, İstanbul 1990.
Ebû Davud, Süleyman b. el-Eş'as el-Ezdî es-Sicistânî (ö. 275/808), Sünen-i Ebî Dâvûd, Tah. Şuayb Arnaud-Muhammed Kemal Karabellî, Daru'r-Risaleti'l-Âlemiyye, 1. bs, Beyrut 1430/2009, c. I-VII.
Ebû Hayyân, Muhammed b. Yusuf b. Ali b. Yusuf el-Endelusî ( ö. 745/1344), el- el-Bahru'l-Muhît, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1.bs, Beyrut 1413/1993, c. I-VIII.
Ebû Zehra, Muhammed, el-Cerîme, Dâru'l-Fikri'l-Arabî, 1998.
Eldar, Hasanov, "Zinâ", DİA, TDV Yay.,1. bs, İstanbul. Ekinci, Ekrem Buğra, İslam Hukuku ve Önceki Şeriatlar, Arı Sanat Yay., 1.bs, İstanbul 2003. el-Endelûsî, Ebû Hayyân, Muhammed b. Yusuf b. Ali b. Yusuf (ö. 745/1344), el- Bahru'l-Muhît, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1. bs, Beyrut 1413/1993, c. I-VIII.
Erturhan, Sabri, İslam Hukukunda Suçla Mücadele Yöntemleri, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Sayı:9, Yıl:2009.
Esen, Hüseyin, Muhammed Esed'in Hirâbe (Eşkiyalık) Suçuyla İlgili Ayetler İçin Yaptığı Meal-Tefsir Üzerine, Dokuz EÜ. İF. Dergisi, Sayı:XX, İzmir 2004. ---------, "Zinâ", DİA, TDV Yay., 1. bs, İstanbul.
Esed, Muhammed (1900-1990), Kur’ân-ı Kerim Mesajı Meal-Tefsir, Çev. Cahit
Koytak-Ahmet Ertürk, İşaret Yay., 5. bs, İstanbul 1999, c. I-III.
Harman, Ömer Faruk, "Yusuf", DİA, TDV Yay., 1. bs, İstanbul. ---------, "Zülkifl", DİA, TDV Yay., 1. bs, İstanbul. ---------, "Lût", DİA, TDV Yay., 1. bs, İstanbul. el-Hâkim, Ebû Abdullah en-Nisâbûrî el-Humeydî, el-Müstedrek Ale's-Sahîhayn, Dâru'l-Harameyn, 1. bs, Kahire 1417/1997, c. I-V. el-Heysemî, Nureddin b. Ali b. Ebu Bekr b. Süleymen (ö. 807), Mecmeu'z
Zevâid ve Menbeu'l-Fevâid, Tah. M. Abdülkadir Ahmed Ata, Dâru'l-Kütübi'l-İlmî, 1. bs, Beyrut 1422/2001, c. I-XII.
Hızlı, Mefail, "Livata", ŞİA, Şamil Yay., 1. bs, İstanbul 1990.
Işıcık, Yusuf, Kur'ân Mealleri Sempozyumu/23-26 Nisan 2003-İzmir, DİB Yay., bs, Ankara 2007, c. I-II.
İbnü'l-Arabî, Ebû Bekr Muhammed b. Abdillâh (ö. 533/1138), Ahkâmu'l-Kur'ân,
Tah. Ali Muhammed el-Becâvî-İsâ Bâbi, 2. bs, Mısır 1967, c. I-III. ----------, Ahkâmu'l-Kur'ân, Tah. Muhammed Abdülkadir Ata, Dâru'l-Kütübi'l
İlmiyye, Beyrut, c. I-IV. İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali (773-8529, Fethu'l-Bârî Bişerhi Sahîhi'l
Buhârî, Tah. Muhiddin el-Hatib, Dâru'l-Marife, Beyrut c. I-XIII. İbn Habîb, Ebû Cafer Muhammd(ö.245/859), Kitâbu'l-Muhabber, Tas. Eliza Leyhton Şuteytir, Dâru'l-İfâkı'l-Cedîde, Beyrut. İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî(209-273), es-Sünen, Tahk:Şuayb Arnauld ve Ark, Müessesetü'r-Risâle, 1.baskı, Beyrut 1430/2009, c.I-V.
İbn Kesîr, Ebu'l-Fidâ İsmail b. Ömer (ö. 774/1342), Tefsîru'l-Kur'âni'l Azîm,
Tah. Sâmî b. Muhammed es-Selâme, Dâru Tayyibe, 2. bs, Riyâd 1420, c. I-VIII. ---------, Muhtasaru Tefsîri'l-Kur'âni'l-Azîm, İht ve Tah. MuhammdAli es
Sâbûnî, Dersaadet 1. bs, İstanbul, c. I-III. İbn Kudâme, Ebu Muhammed Abdullah b. Ahmed b. Muhammed (ö. 620/1223), el-Muğnî, Tah. Abdulmuhsin et-Türkî-Muhammed b. Hulv, Dâru Âlemi'l-Kütüb, 3. bs, Riyad 1418-1997, c. I-XV.
İbn Atıyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Galib (ö. 546), el-Muharraru'l-Vecîz Tefsîri'l-Kitâbi'l-Azîz, Tah. Abdüsselam Abdüşşafi Muhammed, Dâru'l-Kütübi'l- Fî İlmî, 1. bs, Beyrut 2001/1422, c.I-VI.
İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî (209-273), es-Sünen, Tah. Şuayb Arnauld ve Ark, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut 2009, c. I-V.
İbnü't-Tallâ, Akziyetü Rasulillah, Neş. M. Nizar Temim, Heysem Nizar Temim, Beyrut 1418/1982.
İlgürel, Mücteba, "Eşkıya", DİA, TDV Yay., İstanbul 1995.
İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur'ân-ı Kerim/Meâl-Tefsir, Düşün Yayıncılık, 2. bs, İstanbul 2008.
Karaman, Hayrettin ve Diğerleri, Kur'ân'ı Kerim ve Açıklamalı Meali, TDV Yay., Ankara 2010.
Karaman, Hayrettin ve Diğerleri, Kur'ân Yolu, TDV Yay., Ankara 2003. el-Kâsânî, Alâuddin Ebû Bekir b. Mesud (ö.587), Bedâiu's-Sanâiğ Fî Tertîbi'ş
Şerâiğ, Tah. Ali Muavvaz-Adil Ahmed, Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye, 2. bs, Beyrut /2003, c. I-X.
Kayhan, Mustafa, İslâm Hukuku Açısından Kur'ân Kıssalarının Kritiği, Uludağ Üniv. SBE (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bursa 1996. ---------,"Kur'ân
Kıssalarının İbâdât Bağlamında Değerlendirilmesi", Gümüşhane Üniv. İlahiyat F. Dergisi, Temmuz 2013/2, Yıl: 2, Cilt: 2, Sayı: 3. el-Kelvezânî, Mahfuz b. Ahmed b. el-Hasen b. Ahmed (432-510), et-Temhîd Fî
Usûlil Fıkh, Tah. Müfîd Muhammed Ebu Umşe, Merkezu Buhusi'l-İlmiyye, 1. bs, Mekke 1406/1985, c.I-V.
Komisyon, el-Mevsûâtü'l-Fıkhıyye, Metâbiu Dâri'l-Afve, 1. bs, 1412/1992. el-Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî (ö. 671/1273), el
Câmi' li Ahkâmi'l-Kur'ân,Tas. Hişâm Semîr el-Buhârî, Dâru Âlemi'l-Kütüb, 2. bs, Riyad 1423/2003, c. I-XX. el-Mahallî, Celaluddin Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. İbrahim (ö.
/1459) - es-Suyûtî, Celaluddin Abdurrahman b. Ebi Bekr b. Muhammed b. el
Hudayrî (ö. 911/1505) Tefsiru'l-Celâleyn, Salah Bilici Kitabevi Yay., İstanbul, c. I-II. el-Mevdûdî, Ebu'1-A'lâ (ö. 1979), Tefhîmu'l-Kur'ân-ı Kerim, Çev. Heyet, İnsan
Yay., 2. bs, İstanbul 1991, c. I-VII.
Müslim, Ebu'l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyri (ö. 261/831), Sahihu Müslim, Tah. Muhammed Fuâd Abdülbâkî, Dâru'l-Kütübi'l-İlmî, 1. bs,Beyrut /1991, c. I-IV. en-Nesâî, Ebû Abdurrrahman Ahmed b. Şuayb b. Ali (215-303), es-Sünenü'l
Kübrâ, Tah. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî, Müessetü'r-Risâle, 1. bs, Beyrut /2001, c. I-XII. ---------, el-Müctebâ Mine's-Sünen, Beytü'l-Efkârü'd-Düveliyye, Umman, c. I- VIII.
Pamir, Aybars, "İslâm ve Osmanlı Hukuku'nda Kasâme Müessesesi", Ankara Ü. Hukuk F. Dergisi, Cilt: 54, Sayı: 4; Yıl 2005. er-Râzî, Fahruddin (544-604), Mefâtîhu'l-Gayb, Dâru'l-Fikr, 1.bs, 1401/1981, c. I-XXXII.
Rızâ, Seyyid Muhammed Reşid, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Hakîm, Dâru'l-Menâr, 2. bs, /1947, c. I-XII. es-Sâbûnî, Muhammmed Ali, Ravâiu'l-Beyân Tefsiru Âyâti'l-Ahkâm Mine'l
Kur'ân-ı Kerim, Dersaadet, İstanbul, c.I-II Sapak, Ali, "Bağy", DİA, TDV Yay., 1. bs, İstanbul 1991. es-Sa’di, Abdulmelik Abdurrahman, el-Alakatü'l-Cinsiyye Ğayru'ş-Şeriyye, Bağdad 1989 es-Suyûtî, Celaluddin (849-911), ed-Durru'l-Mensûr Fi't-Tefsîr Bi'l-Me'sûr, Th.
Abdullah b. A.et-Türkî, Merkezu Hicr, Kahire, 2003, c. I-XVII. eş-Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed (1173-1250), Fethu'l-Kadîr,
Tah.A. Umeyra, Dâru'l-Vefâ, San'a 1994, c. I-V. ---------, Neylü'l-Evtâr Min Esrâri Münteka'l-Ahbâr, Tah. Muhammed Suphî b.
Hasen Hallâk, Dâru İbni'l-Cevzî, 1. bs, Riyad 1427, c. I-XVI. eş-Şinkîtî, Muhammed Emin b. Muhtar, Edvâu'l-Beyân Fî Îzâhi'l-Kur'ân Bi'l
Kur'ân, Daru Âlemi'l-Fevâid, Kahire 1325, c. I-IX.
Şimşek, M. Sait, Hayat Kaynağı Kur'ân Tefsiri, Beyan Yay., 1. bs, İstanbul , c. I-V. et-Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr (ö. 310/823), Câmiu'l-Beyân An Te'vîli Âyi'l-Kur'ân, Tah. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî, Dâru Hicr, 1. bs, Kahire /2001, c. I-XVI. et-Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsa b. Sevra (ö. 297/892) el-Câmiu's-Sahîh,
Tahk. A. M. Şakir-M.F.Abdülbaki-İ.A. Ivaz, Matbaatu Mustafa el-Babi, 2. bs, Kahire 1397/1977, c. I-V.
Turan, Maşallah, "Maide 33-34 Ekseninde Muhammed Esed'in Sembolizm Algısına Eleştirel Bir Yaklaşım", Gümüşhane Ü. İlahiyat F. Dergisi, Temmuz-2013, Yıl: , Cilt: 2, Sayı: 3.
Usâme, Muhammed Abdülazim Hamza, el-Kasasu'l-Kur'ân ve Eseruhu Fî İstinbâti'l-Ahkâm, 1.baskı, Kahire 1429/2008.
Ünver, Mustafa, Tefsir Usûlünde Mekkî-Medenî İlmi, Ondokuz Mayıs Üniv. SBE (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Samsun 1998.
Yakıt, İsmail, "Doğru Bir Kur'an Tercümesinde Semantik Metodun Önemi", 1-5
Kasım 1993 I. Din Şurası Dini Yayınlar Komisyonu I. Tebliği, DİB Yay., Ankara
Yaşaroğlu, Kamil, "Livâta", DİA, TDV Yay., 1. bs, Ankara 2003.
Yazır, M. Hamdi (ö. 1942), Hak Dini Kur’ân Dili, Eser Neşriyat ve Dağ, 3. bs, İstanbul 1979.