Tokat ekolojik koşullarında bazı mürdümük (Lathyrus sativus L.) hatlarının verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi

Bu çalışmada. ICARDA'dan sağlanan on üç yaygın mürdümük hattından Tokat koşullarında yapılan araştırmalarda iimitvar oldukları saptanan beş yaygın mürdiimük hattı (452, 439, 455. 463 ve 38 no'lu) Tokat-Kazova'da 1995/96. 1996/97 ve 19"79i< yetiştirme döneminde kışlık ve yazlık, Yozgat-Sarıkaya'da ise 1996/97 ve 1997/98 yetiştirme döneminde kışlık olarak ekilerek verim ve kalite durumları incelenmiştir. Yıllar ortalamasına göre elde edilen sonuçlarda; 1.Tokat-Kazova'da kışlık ekimlerde üç yıllık ortalama sonuçlara göre tohum verimi, bin tane ağırlığı ve kura otta ham protein oranı bakımından hatlann istatistiki yönden önemli farklılıklar gösterdiği saptanmıştır. Üç yılık ortalama sonuçlara göre, Tokat-Kazova'da yazlık ekimlerde kuru ot verimi bakımından hatlar arasında istatistiksel olarak önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır. 2.Yozgat-Sarıkaya'da kışlık ekimlerde iki yıllık ortalama sonuçlara göre kuru ot verimi, tohum verimi ve kuru otta ham protein oranı açısından hatlar arasındaki farkların istatistiksel açıdan önemli olduğu saptanmıştır. 3.Kışlık ve yazlık ekimlerde, ortalama olarak kuru ot verimleri 167.53-430.06 kg/da, tohum verimleri 172.23-265.64 kg/da, kuru otta ham protein oranlan % 17.46-22.27, tohumda ham protein oranlan % 21.39-25.70, bin tane ağırlıkları 148.71-182.34 g ve hasat indeksleri % 30.32-36.53 olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Lathyrus sativus, hasat indeksi, hatlar, kalite, verim, Tokat

Determination of yield and quality properties of some grasspea (Lathyrus sativus L.) lines under Tokat ecological conditions

This study was carried out to determine the yield and quality of five grasspea lines selected as promosing lines for the conditions of Tokat from thirteen lines originating from İCARDA. The plot trials were conducted in two locations. Kazova-Tokat and Sankaya-Yozgat. The trials in Kazova-Tokat were carried out as both winter and summer sowings in the growing seasons of 1995/1996. 1996/1997 and 1997/1998 while the trials in Sankaya-Yozgat were conducted as winter sowing in the growing seasons of 1996/1997 and 1997/1998. The results of the study were summarized as following; 1.According to three years results from the winter sowings under the conditions of Kazova-Tokat showed that there were statistically significant differences among the lines in seed yield, thousand seed weight and crude protein rate in the dried herbage while the lines were significantly different from each other in dried herbage yield in the summer sowing under the same conditions. 2.According to two years results from the plot experiments under conditions of Sankaya-Yozgat. the lines were significantly different from each other in dried herbage yield, seed yield and crude protein rate in dried herbage. 3.In the winter and summer sowings, the mean dried herbage yields changed between 167.53-430.06 kg'da, seed yields 172.23-265.64 kg/da, crude protein contents in dried herbage 17.46-22.27 %. crude protein contents in seed 21.39-25.70 %, thousand seed weights 148.71-182.34g and harvest index 30.32-36.53 %, respectively.

Keywords:

Lathyrus sativus, harvest index, lines, quality, yields, Tokat,

___

Abd El-Moneim, A.M., Khair, M.A., Rihawi, S., 1990 a. Effect of Genotypes and Plant Maturity on Forage Quality of Certain Forage Legume Species Under Rainfed Conditions. lAgronomy and Crop Science, 164: 85-92.
Abd El-Moneim, A.M., Khair, M.A., Cocks, P.S., 1990 b. Growth Analysis, Herbage and Seed Yield of Certain Forage Legume Species Under Rainfed Conditions. J. Agronomy and Crop Science, 164:34-41
Abd El-Moneim, A.M., 1992. Forage Legume Improvment, Legume Program, Annual Report, 193-249.
Acar, Z., Ayan, L, Genç, N., 1997. Samsun Koşullarında Yüzlek-Eğimli Arazilerde Yetiştirilen Mürdümük Hat ve Populasyonlannın Ot Verimi ve Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye E. Tarla Bitkileri Kongresi, 441 -445, Samsun.
Akyıldız, R., 1986. Yemler Bilgisi. A.Ü.Z.F. Yayınlan, No: 974,411, Ankara.
Andiç, C, 1993. Tarımsal Ekoloji. Atatütrk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notlan No: 106. Erzurum.
Andiç, C, Akdeniz, H., Yılmaz, İ.,Terzioğlu., Keskin, B., Andiç, N., Deveci, M., Arvas, Ö., 1996. Van Kıraç Şartlannda Adi Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Hatlarının Ot Verimi Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mer'a Kongresi, 704-709, Erzurum.
Anlarsal, A.E., 1987. Çukurova Koşullannda Bazı Adı Fiğ (Vida sativa L.) Çeşitlerinde Bitkisel ve Tarımsal Özellikler ve Bunlar Arası İlişkiler Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi Adana.
Anonim, 1992. Ülkesel Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Araştırma Projesi, 1991-92 Gelişme Raporu, GATAE, Diyarbakır.
Aydeniz, A., Brolıi, A.R., 1991. Gübreler ve Gübreleme. C.Ü. Tokat Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No. 10, Ders Kitabı 3, Tokat.Büyükburç, U., îptaş, S., Yılmaz, M., 1996. Tokat
Büyükburç, U., İptaş, S. Yılmaz, M., 1996. TOKAT Ekolojik Şartlarında Yetiştirilen Bazı Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Hatlarının Verim ve Adaptasyonu Üzerine Bir Araştırma. Türkiye Di. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 17-19 Haziran, 260-266, Erzurum.
Campbell, C.G., Mehra, R.B., Agrawal, S.K., Chen, Y.Z., Abd El-Moneim, A.M., Khawaja, H.I.T., Yadov, C.R., Tay, J.U., Araya, W.A., 1994. Current Status and Future Strategy in Breeding Grasspea (Lathvnts sativus L.). Euphytica, 73: 167-175
Cohn, D.F.," Ve Kislev, M.E., 1987. Human Neurolathyrism. Adler Museum Bulletin 13(1), 5-8.
Davis, P.H., 1970. Flora of Turkey and East-Aegean Islands. (3): 78, Edinburgh Üniv. Press.
Duke, A. J., 1981. Handbook of Legumes of World Economic Importance, Plenum Press Newyork, 106-110.
Fırıncıoğlu, H.K., Uncuer, D., Ünal, S., Aydın, F., 1996. Bazı Fiğ (Vicia sativa L.) ve Mürdümük (Lathyrus sp.) Türlerinin Tarımsal Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mer'a Kongresi, 685-690, Erzurum.
Gençkan, M.S., 1992. Yembitkileri Tarımı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 467, 249-254, Bornova-İzmir.
Hartman, C.P., Divakar, N.G. And Nagaraja Rao, U.N., 1974. A Study on Lathyrus sativıısL. The Indian Journal Nutr. Dietet, 11, 178.
Johri, P.N.., Prasad, T., And Klıan, N.A., 1963. Chemical Composition, Digestibility and Nutritive Value of Khesarı (Lathyrus sativush.) Grains. Indian Journal. Dairy Sci., 116-120.
Kiehn, F.A., Reımer, M., 1992. Alternative Crops for the Prairies. Research Station, 30-32, Manitoba.
Klysha, A.I., 1990. Lathyrus sativus cv. Krasnogradskaya 5. Selektsiyai Semenovodstvo 6: 35, U.S.S.R.
Klysha, A.I., 1997. Lathyrus sativus cv. Krasnogradskaya 4. Selektsiyai Semenovodstvo 3: 35-37. U.S.S.R.
Kırtok, Y., 1980. Çukurova'nın Taban ve Kıraç Koşullarında Ekim Zamanı, Azot Miktarı ve Ekim Sıklığının İki Arpa Çeşidinin Verim ve Verim Unsurlarıma Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Doçentlik Tezi. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Adana.
Manga, I., 1991. Yembitkilerinde Tohumluk Üretiminde Karşılaşılan Sorunlar. Türkiye 2. Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, 472-482, İzmir.
Özkaynak, L, 1981. Türkiye'de Yetiştirilen Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Yerel Çeşitlerinden Seleksiyon ile Islah Edilen Formların Önemli Bazı Karakterleri Üzerinde Araştırmalar. A.Ü. Zir. Fak. Yay: 758, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 446, 1-46, Ankara.
Sağlamtimur, T., Gülcan, H., Tükel, T., Tansı., Anlarsal, E, Hatipoğlu, R., 1986. Çukurova Koşullarında Yembitkileri Adaptasyon denemeleri 2: Baklagil Yembitkileri. Ç.Ü. Zir. Fak. Dergisi 1 (3), 37-51.
Sağlamtimur, T., Tansı, V., Baytekin., 1989. Yembitkileri Yetiştirme. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No: 74, 111 -113, Adana.
Tekeli, A.S., Çiftçi, C.Y., 1.984. Mürdümük (Lathyrus sativus L.)'de Protein Kapsamının Değişimi ve Kalıtımı. Ank. Üniv. Zir. Fak. Yıl., 32: 100-105, Ankara.
Thomson, E.F., Rihawi S., And Nersoyan, N., 1990. Nutritive Value and Yields of Some Forage Legumes and Barley Harvested as Immature Herbage, Hay and Straw in North-West Syria. Experimental Agriculture. 26: 49-56.
Tosun, F., 1974. Baklagil ve Buğdaygil Yembitkileri Kültürü. Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 242. Ziraat Fakültesi Yayınları No: 123. Ders Kitapları Serisi No:8, Erzurum.
Yurtsever, N., 1984. Deneysel İstatistik Metotlar. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yay., Genel Yayın No: 121, Teknik Yayın No. 56, Ankara.

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi-Cover

ISSN: 1300-2910
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 1985
Yayıncı: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Yayın Ofisi