YUNUS EMRE AŞKIN YOLCULUĞU:MENKIBEDEN TELEVİZYON DİZİSİNE METİNLERARASI BİR YAKLAŞIM

Yunus Emre menkıbeleri sözlü kültür ve sözlü kültürün kaydedildiği Hacı Bektaş-ı Velî Vilâyetnâmesi, İbrahim Hâs'ın Tezkiretü'l-Hâs'ı, Aziz Mahmud Hüdâyî'nin Vâkıât'ı gibi eserlerle yazılı ortam aracılığıyla günümüze ulaşmıştır. Günümüzde geleneğin güncellendiği başka bir alan elektronik ortamdır. Metinlerarasılık kültürü güncellemenin etkin bir yoludur. Halkbilimi ürünleri yazıya aktarılarak metinleştirildiğinde alıntılama nesnesi haline gelebilir ve sanatın farklı biçimlerinde kullanılabilir. Bu çalışmada Yunus Emre menkıbelerinden hareketle hazırlanan "Yunus Emre: Aşkın Yolculuğu" adlı dizi metinlerarasılık bakışıyla ele alınmıştır. Söz konusu dizi metinlerarası ilişki biçimlerinden Yunus Emre menkıbelerinin yenidenyazımıdır. Dönüştürüm ilişkisi olan yenidenyazma; yansılama, öykünme, çeviri, taklit, bağlam değiştirme, uyarlama ya da ciddi düzende biçimsel ve anlamsal dönüştürme gibi yöntemlere göre yapılmaktadır. Ana-metinlerin ciddi düzende dönüşümleri açısından dizi incelendiğinde menkıbeler televizyon dizisine dönüştürülürken biçimsel olarak bölüm, ayrıntı, tasvir ekleyerek, kişi sayısı çoğaltılarak genişletmeye başvurulduğu; anlamsal olarak öyküsel ve edimsel dönüşümlerin gerçekleştiği; klişe ve basmakalıp sözler kullanıldığı görülmüştür. Böylece elektronik ortam aracılığıyla ve metinlerarasılık yoluyla gelenek güncele taşınmıştır

Yunus Emre the Journey of Love: Intertextual Approach from Legend to Televısıon Serıes

The legends of Yunus Emre have reached today through the oral culture and the material in which oral culture is written such as Vilâyetnâme of Hacı Bektaş-ı Velî, Tezkiretü'l-Hâs of İbrahim Hâs and Vâkıât of Aziz Mahmud Hüdâyî. The electronic milieu is one other place where tradition updates today. Intertextuality is an effective way of updating tradition. When the products of folklore are made in textualized by writing, can be the object of quotation and use different areas of art. In this study, the television series of "Yunus Emre: the Journey of Love" which is produced considering the legends of Yunus Emre, is subjected in an intertextual point of view. The television serie is a rewriting of legends of Yunus Emre which is one of the relation forms of intertextuality. The intertectuality which is a relationship of conversion is conducted according to parody, pastiche, translation, imitation, transposition, adaptation and in extreme level transstylisation and transposition semantic. When the serie is analyzed according to serious tranformation of hypertexts, in the tranformation process of legends of Yunus Emre into TV Series, augmentation is used by adding episode, detail, description and increasing the number of character. It is seen that the narrative and pragmatic transformations are realized semanticly; cliche and conventional statements are used. Therefore, tradition transfers to currency through electronic milieu and intertextuality

PDF

___

AKTULUM, Kubilay (2000), Metinlerarası İlişkiler, Ankara: Öteki Yayınevi.
AKTULUM, Kubilay (2013), Folklor ve Metinlerarasılık, Konya: Çizgi Kitabevi.
AKTULUM, Kubilay (2015), "Folklorik Bir Metnin Metinlerarası Çözümlemesinin Temel Kavramsal Bileşenleri", Millî Folklor, 108, 5-17.
ayferkalsin.com (Erişim Tarihi: 22.01.2016).
BAKHTİN, Mikail (2001), Karnavaldan Romana, (Çev. Cem Soydemir), Derleyen ve Önsöz: Sibel Irzık, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
BASCOM, William R. (2003), "Folklorun Biçimleri: Nesir Anlatılar", (Çev. R. Nur Aktaş ve diğerleri), Halkbilimde Kuramlar ve Yaklaşımlar, Ankara: Millî Folklor Yayınları, 468-505.
DUNDES, Alan (2003), "Doku, Metin, Konteks", (Çev. Metin Ekici), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar, (haz. Gülin Öğüt Eker ve diğerleri), Ankara: Millî Folklor Yayınları, 67-90.
ELÇİN, Şükrü (1993), Halk Edebiyatına Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
GERBNER George (1998), "The Strories We Tell", Kültür ve İletişim, S. 1(1), 17-30. (ki.imge.com.tr/wp-cotennt/uploads/2015/09/ki-bir.pdf Erişim Tarihi: 26.01.2016).
GÖKALP-ALPARSLAN Gonca (2007), Metinlerarası İlişkiler ve Gılgamış Destanının Çağdaş Yorumları, İstanbul: Multilingual.
GÖLPINARLI, Abdülbâki (1995), Vilâyet-nâme Manâkıb-ı Hünkâr Hacı Bektâş-ı Veli, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.677.pdf (Erişim Tarihi: 20.01.2014).
KAPLAN, Yusuf (1993), Televizyon, İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
KOÇAK, Aynur (2005), "Sözlü Kültür Ortamından Elektronik Kültür Ortamına Menkıbeler: Mehmed Emin Tokadi Örneği", Türk Kültürü ve Hacı Bektaşı Veli Araştırma Dergisi, S. 35, 273-284.
KÜÇÜKBASMACI, Gülten (yayım yılı yok), "Sözlü Kültür Ortamından Elektronik Kültür Ortamına Hazret-i Pîr Şeyh Şabân-ı Velî ile İlgili Anlatılar", II. Uluslararası Şeyh Şa'bân-ı Velî Sempozyumu 04-06 Mayıs 2014 Kastamonu, basım yeri yok, 415-432.
KÜÇÜKBASMACI, Gülten (2015), "Sözlü Kültür Ortamından Elektronik Kültür Ortamına Geçiş Sürecinde Halk Anlatılarının Nakli", VIII. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi 24-27 Ekim 2013-Eskişehir, Bildiriler-I, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 391-412.
LUTHI, Max (2003), "Masalın Efsane, Mit, Fabl ve Fıkra Gibi Türlerden Farkı", (Çev. Sevengül Sönmez), Halkbilimde Kuramlar ve Yaklaşımlar, Ankara: Millî Folklor Yayınları, 314-319.
OCAK, Ahmet Yaşar (2010), Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
OĞUZ, M. Öcal (2011), "Çok Mekânlı ve/veya Çok Mezarlı Anlatı Kahramanları: Yunus Emre", Millî Folklor, S. 91, 4-11.
OKUR, Alpaslan (2013), "Edebî Eserlerden Uyarlanan Dizilerin Okumaya Etkisi", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 28, 228-247.
ONG, Walter J. (1999), Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi, (Çev. Sema Postacıoğlu Banon), İstanbul: Metis Yayınları.
ORTAYLI, İlber (2004), "Menkıbe", Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu Efsaneler Gerçekler, Ankara: İmge Kitabevi, 11-22.
ÖMER FUADÎ (2011), Hz. Pîr Şâbân-ı Velî Menkıbeleri, (sadeleştiren: Muhammed Bedirhan), İstanbul: Nefes Yayınları.
ÖNAL, Mehmet (2008), Yeni Türk Edebiyatı En Uzun Asrın Hikâyesine Teorik Bir Yaklaşım, Ankara: Akçağ Yayınları.
ÖZAY, Yeliz (2007), "Metinlerarası İlişkilerde Sözlü Yapıtların ve Sanatçıların Konumu Üzerine", Millî Folklor, S. 75, 164-173.
ÖZDEMİR, Nebi (2005), Cumhuriyet Dönemi Tük Eğlence Kültürü, Ankara: Akçağ Yayınları.
TATCI, Mustafa (1991), Yunus Emre Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
TATCI, Mustafa (2008), Yunus Emre Dîvân, Risâletü'n-Nushiyye, İstanbul: H Yayınları.
TATCI, Mustafa (2014), Yunus Emre Yorumları, İstanbul: H Yayınları.
TİTON, Jeff Todd (2009), "Metin", (Çev. Öykü Terzioğlu), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 3, (haz. M.Öcal Oğuz ve diğerleri), Ankara: Geleneksel Yayıncılık, 260-277.
tulaygurses.com (Erişim Tarihi: 22.01.2016).
UÇAN, Hilmi (2008), Dilbilim, Göstergebilim ve Edebiyat Eğitimi, Ankara: Hece Yayınları.
VON SYDOW, C. W. (1997), "Halk Masalı İncelemeleri ve Dil Bilimi Üzerine Bazı Görüşler", (Çev. Kürşad M. Korkmaz), Millî Foklor, S: 35, 69-87.
www.facebook.com/yunusemredizisi/?fref=ts (Erişim Tarihi: 03.02.2016).
www.trt1.com.tr
YILDIRIM, Dursun (2000), "Türk Sözel Kültüründe Süreklilik _____Osmanlı Hanedanlığı Döneminden Cumhuriyete>", Türkbilig, 2000/1, 32-45.