SİRÂCÜ'L-KULÛB'UN BUDAPEŞTE NÜSHASI

İslamiyet'in kabulünden sonra Kur'an-ı Kerim ile birlikte pek çok dinî ve ahlaki eserin de Türkçeye çevrildiği bilinmektedir. Bunlardan bir tanesi de Ebû'l-Mahâmid Ahmed ibn Muhammed Abdelmâlik el-Eş'âr et-Tebrîzî tarafından kaleme alınan Sirâcü'l-Kulûb'dur. Bu çalışmada, eserin Macar Bilimler Akademisi Kütüphanesi'nde bulunan Budapeşte nüshası ele alınmıştır. Giriş bölümünün ardından Sirâcü'l-Kulûb'un konusu ve nüshaları ile ilgili genel bilgi verilmiş ve Budapeşte nüshasında işlenen otuz iki mesele diğer nüshalarla karşılaştırılmıştır. Daha sonra eserin imla, fonetik, morfolojik ve leksik özellikleri incelenmiştir. Osmanlı Dönemi'nde istinsah edilen Budapeşte nüshası, Eski Oğuz Türkçesinin dil özelliklerini gösterdiği tespit edilmiştir. Sonuç bölümünde ise genel bir değerlendirme yapılmış; eserin Türk dilinin tarihî sözlüğüne, tarihî imlasına katkıda bulunabilecek özellikleri olduğu vurgulanmıştır

Budapest Manuscript of Sirâcü'l-Kulûb

It is known that after meeting with Islam, in addition to The Qur'an many religious and moral books had been translated into Turkish. One of these is Sirâcü'l-Kulûb written by Ebû'lMahâmid Ahmed ibn Muhammed Abdelmâlik el-Eş'âr et-Tebrîzî. This article investigates the Budapest manuscript in the Library of the Hungarian Academy of Sciences. After the introductory chapter, subject and the manuscripts of the Sirâcü'l-Kulûb are explained in general. Thirty-two issues, which were discussed in Budapest manuscript, are compared with the other copies. Then the orthographical, phonetical, morphological and lexical features are analyzed. It is shown that although Budapest manuscript was copied during the Ottoman period it shows the characteristics of the old Oghuz Turkish. In the last part an overall assessment is provided; it is emphasized that Sirâcü'l-Kulûb has potential features that might contribute Turkish historical dictionary, and historical orthography

PDF

___

ERGİN, Muharrem (1983), Türk Dil Bilgisi, 8. Baskı, İstanbul: Boğaziçi Yay.
KARASOY, Yakup (1998), "Türkmen Türkçesine Arapçadan Geçen Ayın'lı Kelimelerdeki Ses Değişmeleri" Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, Ankara: TDK Yay., S.5, Bahar, s. 397-402.
KARASOY, Yakup (1999), "Tatar Türkçesine Arapçadan Geçen Ayın'lı Kelimerdeki Ses Değişmeleri", Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi-Dr. Himmet Biray Özel Sayısı, Ankara, s. 106-116.
KARASOY, Yakup (2013), Sirâcü'l-Kulûb -Gönüllerin Işığı-, Ankara: TDK Yay.
KORKMAZ, Zeynep (2005), "Türkçede -acak/-ecek Gelecek Azaman (Futurum) Ekinin Yapısı Üzerine", Türk Dili Üzerine Araştırmalar Birinci Cilt, 2. Baskı, Ankara: TDK Yay., s. 3-11.
PARLATIR, İsmail - HAZAI, György (2007), Macar Bilimler Akademisi'ndeki Türkçe El Yazmaları Kataloğu, Ankara: TÜBA Yayınları.
SERTKAYA, Ayşe Gül (2008). "Horezm-Altınordu Türkçesi ile Yazılan Sirâcü'l-Kulûb ve Dil Özellikleri", VI. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, 20-25 Ekim 2008, Ankara.
Sirâcü'l-Kulûb, Macar Bilimler Akademisi Kütüphanesi, TÖRÖK, Qu. 24, Budapeşte.
YILMAZ, Emine - DEMİR, Nurettin - KÜÇÜK, Murat (2013), Kısas-ı Enbiya, Ankara: TDK Yay.